Orzechy laskowe – właściwości, kalorie i uprawa

Nie ma chyba osoby, która nie wiedziałaby, jak smakują orzechy laskowe. Podobnie jak inne orzechy posiadają one szereg prozdrowotnych właściwości i wartości odżywczych. Owoce leszczyny charakteryzują się wysoką zawartością nienasyconych kwasów tłuszczowych, soli mineralnych i witamin. Stanowią one smaczną, sycącą i energetyczną przekąskę oraz świetnie sprawdzają się jako dodatek do ciast i deserów. Pozyskany z orzechów lasowych olej znalazł zastosowanie nie tylko w przemyśle spożywczym, ale także kosmetycznym i nawet farmaceutycznym. Owoce leszczyny znane są ze sporej zawartości naturalnej witaminy E, a więc silnego przeciwutleniacza, który opóźnia procesy starzenia się komórek. Raczyli się nimi już starożytni Grecy i Rzymianie. Jakie właściwości, wartości odżywcze i zastosowanie mają orzechy laskowe?

Właściwości orzechów laskowych

Spożywanie orzechów laskowych wpływa korzystnie na układ sercowy. Zawierają one sporo nienasyconych kwasów tłuszczowych przy jednoczesnym braku cholesterolu; są także dobrym źródłem magnezu. Są zatem pomocne w utrzymaniu mięśni w dobrej kondycji. Magnez zmniejsza napięcie mięśniowe i ryzyko przeciążenia mięśni oraz wzmacnia ich siłę i wytrzymałość. Ze względu na zawartość witaminy E i manganu, zapobiegają rozwojowi nowotworów. Spora ilość błonnika pokarmowego i zdrowego tłuszczu sprawia, że żołądek jest wypełniony i nie przejadamy się.

Jest to zatem świetna przekąska podczas odchudzania. Orzechy laskowe pomagają także przy zaparciach oraz sprzyjają zachowaniu stawów i kości w dobrej kondycji. Zaleca się sięgać po nie kobietom w okresie menopauzy i osobom w podeszłym wieku ze względu na zwiększone w ich przypadku ryzyko rozwoju osteoporozy. Orzechy te wpływają korzystnie także na układ nerwowy, pomagają zredukować stres i depresję oraz zwiększają zdolności pamięciowe.

Po orzechy laskowe warto sięgać także, stosując dietę wegetariańską, ze względu na to, że są one dobrym źródłem białka. Ich spożywanie zwiększa zdolności organizmu do spalania tkanki tłuszczowej i utrzymania optymalnej masy mięśniowej. Jako że obfitują one w witaminy i minerały, przyczyniają się do wzmocnienia systemu immunologicznego oraz usprawniają przepływ krwi, przez co komórki są lepiej dotlenione i odżywione.

Po owoce leszczyny warto sięgać także dlatego, że mają korzystny wpływ na układ pokarmowy, poprawiają płodność i samopoczucie, łagodzą skurcze, chronią płód i zmniejszają ryzyko poronienia, wpływają na prawidłowy proces krzepnięcia krwi, zapobiegają nadmiernemu wzrostowi poziomu cukru we krwi, przyczyniają się do prawidłowego rozwoju niemowląt oraz regulują poziom ciśnienia krwi.

Regularne podjadanie orzechów laskowych sprzyja zachowaniu pięknego wyglądu, gdyż pomagają one w opóźnianiu procesów starzenia i utrzymaniu optymalnego poziomu nawodnienia skóry oraz chronią przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego, wzmacniają włosy i zapobiegają rozdwajaniu się końcówek.

Wartości odżywcze

Orzechy laskowe są bardzo wartościowym pokarmem, po który warto sięgać jak najczęściej. Zawierają one sporą ilość witaminy młodości, czyli witaminy E. W zaledwie w stu gramach znajduje się aż 20 mg tego silnego przeciwutleniacza. W orzechach tych nie brakuje także witamin z grupy B – B1, B2, B3 i B6. Znajdziemy w nich również witaminę PP, żelazo i niewielką ilość witaminy C. Zaletą owoców leszczyny jest także spora zawartość zdrowych tłuszczy, a szczególnie nienasyconych kwasów tłuszczowych. Co dokładnie ukryte jest w chrupiących orzechach laskowych? Znajdziemy w nich błonnik pokarmowy, białko, tłuszcz, foliany, niacynę, kwas pantotenowy, pirydoksyny, ryboflawinę, tiaminę, witaminy: A, C, E i K, potas, wapń, magnez, fosfor, żelazo, mangan i cynk.

Kaloryczność orzechów z leszczyny

Orzechy mają to do siebie, że są stosunkowo mocno kaloryczną przekąską, jednakże obfitującą w witaminy, sole mineralne i zdrowe tłuszcze. Z całą pewnością spożywanie ich wyjdzie nam na zdrowie. Jedzenie ich w umiarkowanej ilości nie dość, że nie spowoduje przybrania na wadze, to jeszcze pomoże pozbyć się zbędnych kilogramów. Spożywając 100 g orzechów laskowych, dostaczamy do organizmu 650 kcal. Mało kto jednak jest w ogóle w stanie zjeść aż tak dużą ilość orzechów na raz. Na porcję przypada 30 g, a więc znacznie mniej kalorii. Taka przekąska zagwarantuje uczucie sytości i da zastrzyk energii na długi czas.

Spożywanie orzechów laskowych w ciąży

Jako, że orzechy bywają często alergenami, przyszłe mamy stają przed dylematem – jeść je czy nie jeść? Jeśli orzechy laskowe będą pochodziły ze sprawdzonego źródła, a nie będą zawierały szkodliwych aflatoksyn, jak najbardziej warto włączyć je do swojego jadłospisu. Spożywanie orzechów w ciąży okazuje się być bardzo dobrym pomysłem i nie trzeba martwić się tym, że spowodują one u dziecka alergię. Jest wręcz przeciwnie – w przypadku diety kobiety ciężarnej bogatej w orzechy, zmniejsza się ryzyko wystąpienia alergii u dziecka.

Orzechy laskowe są świetnym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, które zmniejszają ryzyko przedwczesnego porodu i sprzyjają rodzeniu dziecka o prawidłowej masie ciała. Ponadto orzechy te zawierają kwas foliowy, który zapobiega ciężkim wadom wrodzonym u płodu. Jest także witamina B6, która wspiera prawidłowy rozwój układu nerwowego dziecka rozwijającego się w łonie mamy. W owocach leszczyny znajduje się także sporo witaminy E, zapobiegającej poronieniom i wzmacniającej ściany macicy odpowiadające za przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej. Warto także wiedzieć, że orzechy są świetnym źródłem magnezu oraz białka niezbędnego do prawidłowego rozwoju narządów i tkanek dziecka.

Jak uprażyć i obrać orzechy?

Nie każdy wie, że dzięki obróbce termicznej można wydobyć z orzechów laskowych znacznie więcej smaku i aromatu. Nie chodzi tutaj jednak o ich gotowanie czy smażenie, ale o prażenie. Cały proces zajmuje dosłownie kilkanaście minut, a tak otrzymane orzechy idealnie nadają się jako dodatek do ciast, tortów i deserów.

W celu uprażenia orzechów laskowych potrzebny będzie piekarnik nagrzany do temp. 180 st. C. Orzechy należy wysypać na blachę do pieczenia i włożyć do piekarnika na ok. kwadrans. Orzechów trzeba doglądać, aby przypadkiem ich nie spalić. Blachę z orzechami należy wyciągnąć, gdy skórka orzechów ściemnieje i popęka. W celu pozbycia się gorzkiej skórki należy je ostudzić, po czym można przejść do rozcierania między dłońmi. Można również wsypać orzechy do bawełnianej szmatki i pocierać je.

Zastosowanie

Orzechy laskowe znalazły zastosowanie przede wszystkim w kuchni. Świetnie sprawdzają się zarówno w przypadku dań słodkich, jak i tych słonych czy pikantnych. Można je dodawać do sałatek, mięsa czy makaronu. Stanowią też doskonały dodatek do ciast. Można także dodać je do domowego musli, czy przygotować z nich energetyczne batoniki. W połączeniu z makiem tworzą jedną z wigilijnych potraw, czyli kutię. Nikt nie przejdzie obojętnie obok masła z orzechów laskowych, czy też przygotowanej z nich chałwy. Po uprażeniu ich smak i aromat stają się jeszcze bardziej intensywne, przez co potrawy zyskują niepowtarzalny charakter. Tak naprawdę to same w sobie stanowią obłędnie smaczną przekąskę.

Masło

Masło orzechowe jest banalnie proste do wykonania i praktycznie każdy może je przygotować samodzielnie. Jest to spora oszczędność, gdyż zakup gotowego masła wymaga większych nakładów finansowych. Sprzedawane są one zwykle w małych słoikach, a że masło z orzechów laskowych jest niezwykle smaczne, bardzo łatwo jest pochłonąć cały słoiczek na raz. Ponadto do domowego masła można dodać swoje ulubione dodatki w postaci miodu/syropu klonowego/melasy karobowej, kakao, cynamonu, czy wanilii.

Podstawą masła są oczywiście orzechy laskowe. Ich ilość zależy oczywiście od tego, jaką gramaturę masła chcemy uzyskać. Orzechy należy uprażyć w piekarniku, czy w przypadku mniejszej ilości na suchej patelni, po czym pozostawić do ostudzenia. Następnie obieramy je bardzo dokładnie ze skórek, aby masło przypadkiem nie wyszło zbyt gorzkawe. Kolejnym krokiem jest umieszczenie orzechów w malakserze i zmiksowanie ich na gładki i tłusty krem. Masło jest już gotowe, chyba że chcemy wzbogacić je o swoje ulubione dodatki. Najlepiej jest przechowywać je w lodówce, w szczelnie zamkniętym słoiku.

Krem

Orzechy laskowe idealnie nadają się do przygotowania z nich puszystego kremu, który można wykorzystać na wiele sposobów. Oczywiście najlepiej nadaje się do dań na słodko – do naleśników, drożdżowych bułek, wafli ryżowych, chrupkiego pieczywa, czy nawet do zwykłych kanapek. Ciekawą opcją jest namoczenie orzechów przez noc, po czym zblendowanie ich z mlekiem roślinnym i dodanie do smaku kakao, cukru kokosowego. Z orzechów laskowych można także przygotować zdrową i niezwykle smaczną wersję nutelli. Wystarczą do tego dwie szklanki orzechów, szklanka daktyli, dwie łyżki kakao, łyżeczka mielonej wanilii, mleko roślinne i szczypta soli.

Olej

Z orzechów laskowych można uzyskać zimnotłoczony olej o wielu prozdrowotnych właściwościach. Można dodawać go do sałatek, twarogów, sosów, pieczywa, ryżu, dań na bazie kapusty, deserów, dressingów, lodów, czy do gotowanych warzyw. Świetnie sprawdza się podczas masażu oraz do pielęgnacji włosów i skóry.

Nalewka

Wiele osób słyszało pewnie o prozdrowotnych właściwościach orzechówki. Jest wiele sposobów na przygotowanie domowej nalewki z orzechów laskowych. Najlepiej jest zrobić ją z tych świeżo wyjętych ze skorupy, ale możliwe jest także wykonanie nalewki z wyłuskanych już orzechów, kupionych w sklepie. W drugim przypadku trzeba jednak liczyć się z mniejszą aromatycznością trunku.

Do przygotowania nalewki z orzechów laskowych potrzebne będą: 16 starannie wybranych orzechów laskowych, ½ l spirytusu, ½ l wody, ½ szklanki cukru, laska wanilii i dwa ziarenka ziela angielskiego.

Pierwszym krokiem jest przygotowanie syropu z wody i cukru. Wystarczy podgrzać wodę i rozpuścić w niej cukier, a następnie taką mieszankę pozostawić do wystygnięcia. Następnym krokiem jest obranie orzechów ze skórki i posiekanie ich, po czym wsypanie do dużego słoika. Po usunięciu pestek z laski wanilii, wkładamy ją do słoika wraz z zielem angielskim. Całość zalewamy syropem, po czym dodajemy spirytus i mieszamy. Na koniec zamykamy słoik i odstawiamy na trzy tygodnie, mieszając od czasu do czasu. Po upływie tego czasu mamy już gotowy nastaw, który możemy zlać, przefiltrować i przelać do właściwych butelek. Zanim zaczniemy raczyć się nalewką, warto dać jej jeszcze co najmniej miesiąc czasu, aby wydobyć z niej to, co najlepsze.

Nalewkę z orzechów laskowych można także przyrządzić z dodatkiem skórki z cytryny, goździków, ziaren kardamonu, czy na wódce zamiast spirytusu.

Uprawa leszczyny

Własnymi orzechami laskowymi można cieszyć się bez konieczności kupowania ich. Uprawiać leszczynę można bowiem na swojej działce. Dostępne są różne odmiany i gatunki tego drzewa. W Polsce najpopularniejsze są leszczyna pontyjska i długookrywowa. Oczywiście w celu cieszenia się pełnym owocowaniem i smacznymi owocami, konieczne jest zapewnienie drzewu odpowiednich warunków. Leszczyna preferuje miejsca nasłonecznione i osłonięte od wiatru.

Chociaż urośnie ona na praktycznie każdym rodzaju gleby, to jednak najlepiej rozwija się i plonuje na glebach żyznych, dobrze napowietrzonych, ciepłych i bogatych w próchnicę (lessy, gleby brunatne i gliniasto-piaszczyste, czarnoziemy i rędziny). Zaleca się kupować sadzonki leszczyny w szkółkach, czyli ze sprawdzonego źródła. Najlepiej jest sadzić je jesienią, gdyż lepiej się wówczas przyjmują, ale można to zrobić także na wiosnę.

Jeśli chodzi o pielęgnację, to leszczyna wymaga stosunkowo częstych cięć, gdyż szybko się krzewi. Trzeba jednak pamiętać o tym, że każde cięcie wiąże się z opóźnieniem wejścia roślin w owocowanie i ze zmniejszonym plonem. Pierwsze cięcie następuje po posadzeniu, po 2-4 latach należy znacznie ograniczyć ich ilość. Leszczynę można rozmnażać z nasion lub wegetatywnie. Owoce można zbierać kilkakrotnie i za każdym razem jak najszybciej suszyć orzechy w celu zachowania ich trwałości. Jeśli chodzi o choroby i szkodniki, to najczęściej leszczyna atakowana jest przez miseczniki śliwowe, wielopąkowca leszczynowego i słonkowca orzechowca oraz dłużynkę leszczynówkę. Mogą pojawić się również pewne gatunki przędziorków i mszyc. Najgroźniejszą chorobą jest zaś monilioza leszczynowa.