Dość mało popularnym, a przy tym obfitującym w wartości odżywcze gatunkiem miodu jest miód z mniszka. Podobnie jak inne miody odmianowe, posiada pewne unikalne cechy. Pszczoły wytwarzają go z nektaru mniszka lekarskiego, uznawanego często za chwast; roślina ta posiada jednak wiele cennych właściwości leczniczych. Mniszek lekarski kwitnie w maju, przez co wytwarzany z niego miód często nazywany jest miodem majowym. Należy on do najzdrowszych produktów pszczelarskich dostępnych w Polsce.
Miód z mniszka: właściwości
Wartościowy skład sprawia, że miód mniszkowy znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu różnych dolegliwości oraz schorzeń. Produkt ten działa przeciwzapalnie, przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie i antyseptycznie. Jest cenionym lekiem na zakażenia, przeziębienia i grypę. Miód z mniszka znajduje zastosowanie w schorzeniach i dolegliwościach związanych z pracą wątroby, dróg moczowych, serca, żołądka czy nerek. Dzięki obecności choliny, spożywanie tego miodu może obniżyć poziom lipidów w wątrobie i wywołać pożądane działanie żółciopędne. Stanowi również środek na problemy z nerkami, pęcherzem, drogami moczowymi czy niedokrwistością. Działanie moczopędne sprawia, że przyspiesza usuwanie toksyn z organizmu i ułatwia leczenie kamicy nerkowej. Miód ten szczególnie polecany jest na rozmaite dolegliwości reumatyczne. Sprawdza się także w przypadkach ogólnego osłabienia organizmu i wyczerpania psychofizycznego. Wzmacnia układ odpornościowy i może przyspieszyć proces gojenia się ran, a ze względu na działanie osłonowe, polecany jest po długotrwałej kuracji antybiotykowej. Uznaje się go za naturalny prebiotyk, który wzmacnia organizm w okresie przyjmowania leków. W połączeniu z pyłkiem kwiatowym stosuje się go także w leczeniu chorób prostaty.
Konsystencja
Miód wytwarzany z nektaru mniszka posiada delikatną i aksamitną konsystencję. Potoka mniszkowa jest zwykle żółta lub jasnobrązowa. Z czasem barwa ciemnieje i zyskuje kolor bursztynowy.
Krystalizacja
Podobnie jak inne miody wiosenne, miód mniszkowy szybko ulega krystalizacji. Postępuje ona nawet w ciągu tygodnia, tworząc charakterystyczną strukturę drobnokrystaliczną. Proces ten zachodzi całkowicie naturalnie i zwykle nierównomiernie. Pod wpływem krystalizacji miód z mniszka nie traci swoich własności chemicznych, składników odżywczych czy właściwości leczniczych.
Smak
Smak miodu z mniszka jest wyjątkowo słodki. Dla wielu osób może być nawet delikatnie mdławy. Pośród polskich miodów odmianowych uznawany jest za jeden z najsłodszych. Intensywny smak przypada do gustu zwłaszcza dzieciom oraz największym koneserom miodów.
Zapach
Do charakterystycznych cech tego wyrobu należy ostry i łatwo rozpoznawalny zapach, przypominający nieco amoniak. Wyczuwalny jest również delikatny aromat kwiatów mniszka lekarskiego.
Kalorie
Podobnie jak inne prawdziwe miody, wyrób mniszkowy jest produktem wysokokalorycznym. Na 100 g przypada ok. 320-330 kcal, z czego jedna łyżeczka to w przybliżeniu 23 kcal. Miód z mniszka lekarskiego powinien być zatem spożywany z umiarem.
Zastosowanie i działanie miodu
Miód z mniszka stosowany jest przede wszystkim ze względu na swoje walory lecznicze. Zawiera witaminy C i B2, a także liczne związki mineralne – w tym potas, fosfor, żelazo czy mangan. Obfituje w antyoksydanty i związki organiczne, takie jak karotenoidy i triterpeny. W składzie znajduje się również cholina, będąca jednym z kluczowych elementów lecytyny. Charakterystyczną cechą tego miodu jest niska kwasowość ogólna, najniższa w porównaniu z innymi miodami dostępnymi w Europie Środkowej. Włączenie go do diety pozwala na dostarczenie do organizmu wielu cennych składników. Produkt ten z powodzeniem wykorzystać można w formie zamiennika cukru lub innych substancji słodzących. Da się uzupełniać nim nalewki, napoje czy przetwory. Miód mniszkowy znajduje zastosowanie również w kosmetyce. Korzystnie wpływa na cerę i stan włosów, a na dodatek wspaniale pachnie.
Cukrzyca
Z uwagi na sporą zawartość naturalnych cukrów, stosowanie miodu z mniszka nie jest zalecane cukrzykom. Diabetycy mogą zamiast tego spożywać napar przygotowany z kwiatów mniszka lekarskiego. Ze względu na aktywność przeciwzakrzepową, roślina ta działa pomocniczo w terapii diabetyków. Problemy z naczyniami są bowiem powszechną konsekwencją cukrzycy, która przyczynia się do rozwoju skrzepów. Mniszek lekarski hamuje agregację płytek, przez co często stosowany jest w działaniach profilaktycznych u cukrzyków.
Kaszel
Miód z mniszka jest szczególnie polecany przy infekcjach dróg oddechowych. Wynika to ze sprawdzonego działania przeciwbakteryjnego i przeciwwirusowego. Miód ten sprawdza się zarówno przy kaszlu czy chrypce, jak i różnych stanach zapalnych jamy ustnej. Na chore gardło najlepiej spożywać 2-3 łyżeczki miodu mniszkowego rozcieńczone w wodzie. W przypadku kaszlu mokrego, miód mniszkowy rozrzedza wydzielinę i wykazuje pewne właściwości wykrztuśne. Pomaga także w przypadku kaszlu suchego, poprzez hamowanie odruchu odkasływania i nawilżenie podrażnionej śluzówki. Taka terapia działa łagodząco i przynosi ulgę, pozwalając na spokojne przespanie nocy. Miód mniszkowy tworzy też dodatkową warstwę w drogach oddechowych, która działa ochronnie i wspomaga regenerację po wyczerpaniu spowodowanym chorobą.
Trądzik
Mimo wysokiej zawartości cukrów, miód mniszkowy może być pomocny w walce z trądzikiem. Zawiera bowiem przeciwutleniające polifenole, które nadają skórze jędrności i elastyczności. Działanie nawilżające, zmiękczające i złuszczające naskórek wykazują natomiast kwasy organiczne, w tym jabłkowy oraz cytrynowy. Ich wysoka zawartość w miodzie mniszkowym pozwala na rozjaśnienie przebarwień potrądzikowych. Dzięki witaminom z grupy B, skóra może być też lepiej odżywiona. Naturalny miód z mniszka zawiera ponadto olejki eteryczne, które działają przeciwgrzybicznie i antybakteryjnie. Nie tylko chronią one przed trądzikiem, ale również zapobiegają innym zmianom skórnym i leczą infekcje.
Twarz
Poza działaniem przeciwtrądzikowym, miód z kwiatów mniszka lekarskiego wykazuje ogólnie pozytywny wpływ na stan skóry. Doskonale sprawdza się jako składnik maseczki z dodatkiem innych wartościowych produktów, którą wystarczy posmarować twarz i pozostawić na kilkanaście minut. Miód z mniszka może być stosowany także w kąpieli, np. z dodatkiem soli oczyszczonej. W takiej formie skutecznie złuszcza martwy naskórek.
Włosy
Miód ten znajduje zastosowanie także w pielęgnacji włosów – nawilża je i odżywia, dzięki czemu doskonale sprawdza się w płukankach. Ze względu na obecność składników mineralnych, wzmacnia włosy i poprawia ich wygląd; stanowi remedium także na suchość, spowodowaną częstym farbowaniem, nadmierną stylizacją czy ekspozycją na słońce. Właściwości higroskopijne miodu pozwalają na zatrzymanie wilgoci we włosach, dzięki czemu po zastosowaniu płukanki stają się sprężyste, miękkie, gładkie i błyszczące.
Żołądek
Antybakteryjne właściwości miodu z mniszka efektywnie wspomagają układ trawienny. Likwidują one szkodliwe bakterie, a jednocześnie nie naruszają naturalnej mikroflory. Miód ten znajduje zastosowanie w leczeniu zapalenia błony śluzowej i jelita grubego, a także przy zgadze. Korzystnie wpływa na procesy trawienia i likwiduje zaparcia, dzięki czemu zalecany jest przy wielu uciążliwych dolegliwościach. Jest świetnym lekiem chociażby na nadkwasotę.
Dawkowanie
Podobnie jak inne gatunki, miód z mniszka lekarskiego powinien być spożywany z umiarem. Najlepiej stosować 2-3 łyżeczki dziennie. Można zjadać je bezpośrednio ze słoika, posmarować miodem kromkę chleba lub dodać do napoju. Warto jednak pamiętać o obowiązującej granicy temperatury. Aby uniknąć utraty najcenniejszych składników miodu z mniszka, nie wolno poddawać go działaniu temperatury powyżej 40 stopni Celsjusza.
Przeciwwskazania i skutki uboczne
Nie istnieje wiele bezpośrednich przeciwwskazań do stosowania miodu z mniszka. Powinny na niego uważać przede wszystkim osoby będące na diecie, zmagające się z cukrzycą lub posiadające szczególną skłonność do tycia. Nie powinny go również spożywać niemowlęta i małe dzieci. Przeciwwskazaniem jest ponadto uczulenie na miód. W takim przypadku po spożyciu mogą wystąpić pewne skutki uboczne, np. nudności, spuchnięcie krtani czy wysypka. Pośrednim efektem nadużywania miodu z mniszka jest otyłość, dlatego trzeba spożywać ten produkt z umiarem.
Miód mniszkowy: przechowywanie
Zasady przechowywania miodu z mniszka nie odbiegają od reguł obowiązujących także w przypadku innych miodów. Nie należy przede wszystkim wystawiać go na działanie promieni słonecznych; najlepiej przechowywać produkt w miejscu zacienionym, np. zamkniętej szafce. Jeżeli miód trzymany jest w słoiku, należy dokładnie go zakręcać. Lepiej korzystać z pojemników szklanych, niż plastikowych czy metalowych. Miód z mniszka może się w przeciwnym wypadku szybko utlenić. Słoik powinien być ponadto przechowywany w temperaturze pokojowej. Spełnienie tych zasad pozwala na zachowanie wszystkich właściwości miodu z mniszka nawet przez kilka miesięcy. Dobrze przechowany produkt może się przydać np. w okresie jesienno-zimowym, kiedy wzrasta ryzyko złapania infekcji.
Cena
Miód mniszkowy jest stosunkowo drogi; wynika to z jego ograniczonej dostępności. Oprócz warunków geograficznych czy klimatycznych, wpływ mają na to same pszczoły. Najobfitsza zawartość nektaru występuje w upalne dni. Owady często wykorzystują go jako pożytek rozwojowy, co przekłada się na trudność w pozyskaniu miodu. Wyrób ten może być całkowicie niedostępny w zwykłych marketach lub sklepach osiedlowych. Najczęściej sprzedawany jest bezpośrednio przez pasieki lub sklepy ekologiczne oferujące zdrową żywność. Produkt ten kupić można także przez internet – jeden kilogram miodu z mniszka w słoiku kosztuje ok. 40-50 złotych. Walory smakowe i cenne właściwości tego produktu są jednak warte każdej ceny.