Płatki owsiane – właściwości, kaloryczność i przygotowanie

Płatki owsiane bezglutenowe są produktem, który warto włączyć do diety osób chorych na celiakię ze względu na jego wysokie wartości odżywcze, przy jednoczesnym braku ryzyka wystąpienia skutków ubocznych spowodowanych nietolerancją na gluten.

Właściwości

Płatki otrzymywane w wyniku obróbki owsa są produktem, na który niewątpliwie warto zwrócić uwagę i włączyć do swojego menu. Dostarczają nam minerałów, witamin, aminokwasów, błonnika oraz mnóstwa energii. Te opatrzone certyfikatem dają pewność, że nie kryją w sobie nawet śladowych ilości glutenu, a zatem są bezpieczne dla osób źle go tolerujących. Poniżej przedstawiamy szczegółową charakterystykę prozdrowotnych właściwości i zalet płatków z owsa.

Skład

Płatki z  owsa są to zmiażdżone ziarna owsa, pospolicie uprawianego również w Polsce. Składają się zatem głównie z węglowodanów złożonych, czyli tych, które są bardzo polecane przez lekarzy i dietetyków w codziennej diecie. Zawierają też pewne ilości pełnowartościowego białka oraz tłuszczy. W płatkach owsianych można znaleźć również witaminy z grupy B, E i PP, a także spore ilości wapnia oraz magnezu.

Owies jest zaliczany do zbóż bezglutenowych – nie występuje w nim gluten w postaci naturalnej, jednak w procesie produkcji zwykłych płatków owsianych może dojść do zanieczyszczenia surowca innymi zbożami. Dla osoby chorej na celiakię nawet nieznaczny kontakt zboża bezglutenowego z glutenowym może mieć fatalne skutki, dlatego warto wybierać wyłącznie płatki owsiane bezglutenowe, które przez cały proces produkcji nie stykają się nawet z glutenem, czyli produkt certyfikowany. W płatkach tych możemy znaleźć duże ilości błonnika.

Wartości odżywcze

Płatki owsiane bezglutenowe to przede wszystkim węglowodany złożone, które długi czas uwalniają glukozę do krwioobiegu, tym samym zapewniając uczucie sytości na dłuższy czas przy braku gwałtownych wahań glikemii. Mają niską zawartość tłuszczu, a także pewną ilość białka, dlatego też uznawane są za produkt o wysokiej wartości odżywczej. Na szczególną uwagę zasługuje wapń i magnez – pierwiastki, których często brakuje w naszej diecie.

Witaminy z grupy B zawarte w dużych ilościach w płatkach owsianych wspomagają pracę układu nerwowego, a ich niedobór skutkuje pogorszeniem pamięcią, trudnością w koncentracji, czy brakiem siły i apetytu. Spożywanie każdego dnia kilku łyżek płatków owsianych bezglutenowych to bardzo dobry sposób na utrzymanie właściwej kondycji i zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego.

Błonnik

Płatki z owa bezglutenowe to bardzo dobre źródło błonnika. Błonnik jest niezbędny do prawidłowego trawienia, ale również do sprawniejszego usuwania toksyn z organizmu. Pozwala wiązać nadmiar toksycznych substancji w jelitach i usuwać je. Błonnik reguluje pracę jelit, pomaga przy zaparciach, a jego podaż w przeciętnej diecie jest ciągle niewystarczająca. Jeśli w diecie brakuje surowych warzyw i owoców pełnych błonnika, dobrze jest włączyć do swojego odżywiania kilka łyżek płatków owsianych dziennie dla polepszenia trawienia.

Indeks glikemiczny

Osoby chorujące na cukrzycę lub cierpiące na stany przedcukrzycowe, powinny zwracać dużą uwagę na indeksy glikemiczne produktów włączanych do jadłospisu. Im mniej przetworzony i rozdrobniony produkt, tym niższy jest jego IG. Płatki owsiane bezglutenowe należą do produktów o niskim indeksie glikemicznym, co oznacza, że są dobrym źródłem węglowodanów u osób cierpiących na cukrzycę. Po ugotowaniu w wodzie lub mleku ich IG nieco wzrasta, dlatego należy je umiejętnie łączyć w produktami białkowymi i tłuszczowymi oraz tymi o niskim IG, by obniżyć IG całego posiłku.

Działanie

Płatki owsiane są niepozornym produktem, którego prozdrowotne właściwości znane są od dawna. Nasze babcie i mamy nie bez powodu zmuszały nas do zjadania każdego dnia pożywnej owsianki na mleku – dawała ona sytość na długi czas, powoli uwalniała energię, jakiej potrzebuje dziecko w szkole, a w dodatku była potrawą prostą w przygotowaniu i tanią.

Płatki z owsa bezglutenowe mają duży wpływ na wzmacnianie odporności. Sprawiają, że organizm jest w stanie skuteczniej radzić sobie z patogenami, a tym samym zapobiegają powstawaniu zmian trądzikowych. Nałożone na twarz w postaci maseczki mogą również leczyć trądzik! Doskonale wpływają na poprawę trawienia – przyspieszają metabolizm, dają na długo uczucie sytości, pomagają usuwać toksyny z organizmu, a tym samym – wspomagają odchudzanie!

Wysoka zawartość błonnika sprawia też, że płatki z owsa są przydatne przy leczeniu zaparć. Osoby cierpiące na podwyższony poziom cholesterolu powinny wdrożyć owsiane płatki bezglutenowe do swojej diety. Pomagają one obniżyć poziom cholesterolu we krwi, a tym samym zapobiegają prawdopodobieństwu wystąpienia miażdżycy czy chorób układu krążenia. Dieta bogata w płatki owsiane jest więc szczególnie ważna dla osób z grupy ryzyka – narażonych na możliwość wystąpienia zawału serca w przyszłości.

W przypadku osób cierpiących na refluks żołądkowo-przełykowy, zaleca się stosowanie produktów wysokobłonnikowych. Mają one za zadanie zapobiegać zaparciom – te są niesprzyjające dla chorych na refluks, ponieważ zwiększają napięcie w jamie brzusznej i „wypychają” treść żołądka do góry. Wspieranie trawienia jest więc jak najbardziej uzasadnione, aby szybciej pozbywać się treści zalegającej w żołądku i uniemożliwiać jej wydostawanie się do przełyku. A jak pomagają płatki owsiane bezglutenowe na wzdęcia? Nie zawierają one glutenu, który u osób nie tolerujących go powoduje przykre dolegliwości żołądkowo-jelitowe, w tym miedzy innymi wzdęcia i gazy. Spożywanie czystych płatków owsianych bez glutenu może pomóc w utrzymaniu prawidłowej diety bez konsekwencji.

Dla cukrzyków płatki owsiane są bardzo dobrym źródłem węglowodanów, które nie podwyższają zanadto glikemii. Cukrzycy powinni spożywać je na śniadanie w celu zapewnienia sobie optymalnej ilości energii do pokonywania codziennych obowiązków, przy jednoczesnym braku wahań poziomu cukru we krwi.

Płatki z owsa często występują również w diecie sportowców i osób regularnie trenujących. Są one bardzo dobrym źródłem węglowodanów, które przez długi czas uwalniają glukozę do krwi. W przypadku sportowców bardzo ważne jest spożycie przed treningiem produktu na bazie takich węglowodanów, by podczas wysiłku stopniowo uwalniał on zapasy energii. Dodatkowo, płatki owsiane spożywa się także po posiłku, by uzupełnić zapasy straconej energii.

Zastosowanie

Płatki z owsa stosuje się zarówno w diecie, jak i w kosmetyce. W kosmetyce robi się z nich bardzo łatwe i dobrze działające maseczki na twarz – przeciwdziałają one na przykład trądzikowi. Ze względu na właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, płatki owsiane kładzione na skórę zajętą trądzikiem mogą pomóc w gojeniu się zmian trądzikowych i zapobiegać ich powstawaniu. Wykorzystuje się również suche płatki z owsa zmieszane z innymi składnikami jako naturalny domowy peeling do twarzy ze względu na ich specyficzną twardość i wartości odżywcze. Kosmetyki wykonane samodzielnie z płatków owsianych mogą niekiedy przynieść więcej pożytku, niż reklamowane w telewizji drogie specyfiki – a są o wiele tańsze!

Osoby regularnie trenujące, a w szczególności liczące na wyrzeźbienie sylwetki, powinny dużą uwagę poświęcać temu, co spożywają i kiedy. Po treningu siłowym należy dostarczyć sobie odpowiedniej dawki energii w postaci węglowodanów złożonych, a owsianka nadaje się do tego idealnie. Z płatków owsianych bezglutenowych można przyrządzić nie tylko owsiankę, ale też wiele innych smacznych posiłków potreningowych.

Niektóre osoby wykorzystują płatki owsiane jako zdrowszą wersję panierki do kotletów. Można wykorzystać w tym celu całe płatki z owsa bezglutenowe lub też zmielić je na drobno w młynku do kawy. Dzięki temu można uzyskać chrupiącą panierkę pozbawiona glutenu i zdrowszą niż tradycyjna panierka z białej bułki tartej.

Oczywiście najpopularniejszym sposobem spożywania płatków owsianych jest owsianka, ale wykorzystuje się je również do pieczenia ciast, ciasteczek, czy batoników energetycznych. Ich zastosowanie jest wszechstronne, a ze względu na łatwość pęcznienia pod wpływem wody i neutralny smak można wykorzystywać je do różnych eksperymentów kulinarnych.

Jak przygotować?

Aby przygotować pożywną owsiankę, należy po prostu zagotować płatki w wodzie lub mleku. Płatki owsiane górskie – mniej przetworzone niż płatki błyskawiczne wymagają kilkugodzinnego namoczenia w wodzie, ale ich smak i wartość odżywcza jest tego warta. Takie płatki będą miały też niższy indeks glikemiczny niż błyskawiczne. Zwykle płatki owsiane bezglutenowe wymagają namoczenia w wodzie i ugotowania, jednak można je spożywać również na sucho, na przykład wsypując do jogurtu lub zimnego mleka.

Zwyczajną owsiankę najlepiej przygotować zalewając łyżkę lub dwie płatków szklanką zimnego mleka, a następnie dosłodzić do smaku cukrem lub miodem. Owsianka na mleku jest o tyle dobrą potrawą, że nie tylko w pełni syci i zapewnia energię na długo, ale również nie wymaga dużej ilości substancji słodzących. Wystarczy niewielka ilość cukru, miodu czy słodzika, aby uzyskać posiłek dobry w smaku, a nie przesłodzony.

Jak jeść?

Jedzenie płatków owsianych jest kwestią preferencji. Najlepiej smakują z dodatkiem słodkich owoców, bakalii i orzechów, jednak można je serwować również w wersji wytrawnej, jako dodatek do słonych lub kwaśnych potraw. W smaku są dość neutralne, dlatego z powodzeniem można je wykorzystywać na przykład jako wkładkę do zup warzywnych, czy posypkę do potraw. Najczęściej spożywa się je po ugotowaniu w gorącej wodzie lub mleku, z dodatkiem innych płatków, nasion, suszonych owoców, miodu, orzechów i innych bakalii.

Owsianka zwykle kojarzona jest z pożywnymi śniadaniami. W istocie w tej właśnie porze dnia powinno się je spożywać – aby zapewnić sobie z rana zastrzyk energii i uczucie sytości na dłużej, dzięki powoli uwalniającej się do krwi glukozie. Raczej nie zaleca się spożywania płatków owsianych na kolację. Doskonale sprawdzą się w formie energetycznego batonika jako smaczna słodka przekąska zapewniająca energię na dłuższy czas. W zasadzie każda forma przygotowania posiłku z płatków owsianych jest dobra i akceptowalna. Po zalaniu wodą czy mlekiem i podgrzaniu stają się bardziej napęczniałe, a tym samym można zjeść ich mniejszą ilość i być sytym.

Jednak można również spożywać płatki w postaci suchej, co jest w przypadku wielu osób bardziej preferowanym rozwiązaniem. Rano, w pośpiechu i w braku czasu trudno jest znaleźć chwilę na to, by ugotować płatki do odpowiedniej miękkości. Można ten etap pominąć, i w zasadzie jest tu tylko kwestią naszych preferencji, czy suche płatki nam posmakują.

Skutki uboczne

Płatki owsiane bezglutenowe zaleca się do spożywania każdemu, kto potrzebuje w swojej diecie zdrowych, pożywnych węglowodanów. Jednak wysoka zawartość węglowodanów w produkcie, przy spożyciu znacznej jego ilości może powodować wzdęcia, dlatego tak jak w przypadku wszystkich innych potraw – należy je spożywać z umiarem.

Nie powinny być spożywane w diecie osób, które muszą pozostawać na diecie ubogoresztkowej, czyli o zmniejszonej podaży błonnika. W niektórych stanach chorobowych dotyczących układu pokarmowego pobudzanie perystaltyki jelit jest niewskazane, dlatego w diecie takich osób nie powinno być wysokobłonnikowego owsa.

---