Cukrzyca – przyczyny, objawy i leczenie

Cukrzyca stała się plagą ówczesnych czasów. Ze schorzeniem tym borykają się zarówno osoby starsze, jak i młode, w tym nawet dzieci. Jest to choroba metaboliczna, której towarzyszy podwyższony poziom glukozy we krwi, a stan ten jest bardzo niebezpieczny dla naszego zdrowia, a może także zagrażać życiu. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że ma już cukrzycę, a nieleczona sieje ogromne spustoszenie w organizmie, uszkadzając i zaburzając funkcjonowanie niemalże każdego organu. Może nawet przyczynić się do niewydolności narządów. Po czym w takim razie poznać, że ma się cukrzycę? Kto jest w grupie zwiększonego ryzyka zachorowalności i jak nie dopuścić do jej rozwoju?

Przyczyny

Do rozwoju cukrzycy może przyczynić się wiele czynników. Z całą pewnością nie jest ona wyłącznie dziedziczona. Tak naprawdę to istnieje małe prawdopodobieństwo, że ktoś zachoruje tylko dlatego, że któryś z rodziców borykał się z cukrzycą. Wówczas dziecko może mieć większe predyspozycje do zachorowania, ale jeśli nie będzie prowadziło takiego samego trybu życia jak diabetyk w rodzinie, ryzyko aktywacji zmodyfikowanych chorobowo genów jest bardzo małe. Cukrzyca typu młodzieńczego jest uwarunkowana dziedzicznie, ale na ujawnienie się objawów tego schorzenia wpływa znacznie więcej czynników zewnętrznych. Ryzyko dziedziczenia cukrzycy typu I jest naprawdę znikome, gdyż szacuje się na poziomie zaledwie 0,15%. Jeśli to matka ma cukrzycę, rozwój tego schorzenia u jej dziecka wynosi niespełna 2%. Zwiększa się ono w przypadku matek, u których zdiagnozowano cukrzycę w młodym wieku, czyli przed ósmym rokiem życia. Wówczas w przypadku jej potomka ryzyko zachorowalności wzrasta do 13%. Jeśli chodzi natomiast o ojców z cukrzycą, ryzyko rozwoju choroby u ich dzieci wynosi 6%. Zwiększa się ono oczywiście w przypadku małżeństwa chorego na cukrzycę. Jeśli oboje rodziców ma tę chorobę, to wówczas ryzyko dziedziczenia cukrzycy typu I przez ich potomka wzrasta do 30%.

Z kolei cukrzyca dorosłych, czyli typu II, rozwija się najczęściej na skutek insulinooporności. Chodzi tutaj o zmniejszenie się wrażliwości tkanek organizmu na działanie insuliny. Jest to często problem osób borykających się dodatkowo z otyłością i nadwagą (wskaźnik BMI powyżej 25). W grupie zwiększonego zachorowania na cukrzycę typu II są osoby po 45. roku życia. Siedzący tryb życia i stronienie od aktywności fizycznej, czyli mała dawka ruchu również są czynnikami ryzyka rozwoju cukrzycy typu II. Podobnie jest zresztą z nadciśnieniem tętniczym, chorobami sercowo-naczyniowymi i zespołem policystycznych jajników. Jeśli pacjent zmaga się z zaburzeniami gospodarki lipidowej, czyli ze zbyt wysokim poziomem trójglicerydów we krwi, to również ma większe predyspozycje do zachorowania na cukrzycę. Do czynników ryzyka rozwoju cukrzycy typu II zalicza się przebytą cukrzycę w ciąży, urodzenie dziecka o wadze przekraczającej cztery kilogramy, nieprawidłową tolerancję glukozy i wcześniejsze problemy z zaburzonymi wartościami glikemii.

W przypadku cukrzycy typu I czynnikami ryzyka są częste infekcje w młodości, stan przedcukrzycowy w ciąży, choroby o podłożu autoimmunologicznym i cukrzyca u któregoś z bliskich pierwszego stopnia. Z kolei przy cukrzycy typu II czynnikami ryzyka są otyłość i nadwaga, brak aktywności fizycznej, stres, nieprawidłowo zbalansowana dieta, cukrzyca ciążowa i wskaźnik BMI powyżej 30. Ryzyko cukrzycy typu II uwarunkowane jest przez czynniki środowiskowo-ustrojowe takie jak chroniczne stany zapalne, marskość wątroby, rak trzustki czy związki chemiczne powodujące zaburzenie wytwarzania insuliny przez komórki.

Cukrzyca – objawy i rozpoznanie

Cukrzyca może objawiać się w różny sposób i wcale nie jest tak łatwo poznać, że określone symptomy dotyczą właśnie tego schorzenia. Objawy potrafią być bardzo nieswoiste i mogą przez pacjenta nie być kojarzone z cukrzycą. Do pierwszych objawów tego schorzenia zalicza się wzmożone pragnienie i częste napady głodu. Charakterystyczny jest także częstomocz i wielomocz. Bardzo często pacjentowi zaczyna towarzyszyć chroniczne zmęczenie i apatia. Pojawia się również senność, a kobiety zmagają się z infekcjami intymnymi. W nocy pojawiają się skurcze łydek, a na skórze różnego typu zmiany i wypryski. Grzybica skóry także bardzo często towarzyszy diabetykom.

W przypadku cukrzycy typu I charakterystycznymi objawami są ogromne pragnienie i częste oddawanie dużych ilości moczu. Oprócz zmęczenia i apatii pojawia się także nieuzasadniony spadek masy ciała. Często występują zajady w kącikach ust, a zapach z buzi przypomina aceton. Z kolei w przypadku cukrzycy typu II występują częste napady głodu, zmęczenie i senność; dodatkowo pojawiają się zaburzenia widzenia. Pragnienie także jest zwiększone, ale w stopniu umiarkowanym. Towarzyszyć mogą infekcje intymne, a skóra jest sucha i swędząca. Warto zaznaczyć, że objawy cukrzycy typu I występują gwałtownie i rozwijają się w przeciągu kilku tygodni. Pierwszymi symptomami nierzadko są śpiączka cukrzycowa czy kwasica ketonowa. Natomiast przy cukrzycy typu II objawy są różnorodne i mało specyficzne. Pacjent może przez długie lata być nieświadomy postępującego rozwoju tego schorzenia, które zostanie zdiagnozowane dopiero po wystąpieniu powikłań cukrzycowych.

Grupę ryzyka zachorowania na cukrzycę można określić za pomocą prostej ankiety na stronie Państwowej Inspekcji Sanitarnej cukrzyca.gis.gov.pl.

Badania i diagnostyka

Jeśli u pacjenta zostaną stwierdzone objawy hipoglikemii czy też hiperglikemii, lekarz kieruje go na podstawowe badanie w postaci pomiaru glukozy we krwi. W przypadku osób z wysokim ryzykiem cukrzycy i u kobiet ciężarnych takie badanie należy wykonywać regularnie. Jeśli po wykonaniu dwóch pomiarów, wartości glikemii będą przekraczać odgórnie przyjęte normy w przypadku badania poziomu cukru we krwi wykonywanego na czczo, stanowić to będzie podstawę do zdiagnozowania cukrzycy. Schorzenie to można także zdiagnozować za pomocą testu doustnego obciążenia glukozą. W diagnostyce cukrzycy sięga się także po dodatkowe badania. Zaliczyć można do nich przykładowo oznaczenie ciał ketonowych w osoczu i oznaczenie glukozy w moczu. Bardzo pomocnym badaniem jest pomiar hemoglobiny glikowanej, dzięki któremu możliwe jest określenie średniego stężenia cukru we krwi na przestrzeni ostatnich trzech miesięcy. Badanie to służy głównie do monitorowania postępów leczenia cukrzycy. Nie uwzględnia ono jednak sytuacji wystąpienia chwilowych niedocukrzeń i przecukrzeń. Jeśli hemoglobina glikowana (HbA1c) będzie wskazywała na wartość poniżej 7%, to wówczas cukrzyca została właściwie wyrównana.

Jakie są normy?

W przypadku podejrzenia cukrzycy, wykonuje się badanie glikemii na czczo w osoczu krwi żylnej. Jeśli jesteśmy zdrowi, to wartość glikemii nie powinna przekraczać 99 mg/dl. Za nieprawidłowy poziom glukozy we krwi uznaje się już wartość glikemii powyżej 100 mg/dl, a cukrzycę stwierdza się, gdy wartość ta przekroczy 126 mg/dl. Schorzenie to rozpoznawane jest na podstawie wyników badania glikemii przygodnej, jeśli jej wartość wynosi 200 mg/dl lub więcej.

Typy i rodzaje cukrzycy

Zwykle mówi się o cukrzycy typu I i cukrzycy typu II, ale wyróżnia się znacznie więcej rodzajów tego schorzenia. Szwedzcy naukowcy zaproponowali nawet nową klasyfikację. Według nich wyróżnia się pięć typów cukrzycy, a nie dwa, jak to ma miejsce w przypadku klasycznej definicji cukrzycy z dwoma obliczami – typu młodzieńczego i cukrzycę dorosłych. W czasopiśmie „The Lancet Diabetes & Endocrinology” można znaleźć szczegółowe informacje odnośnie pięciu nowych typów cukrzycy.

Cukrzyca typu I (SAID)

Jest ostrą cukrzyca autoimmunologiczną. Rozpoczyna się ona w młodym wieku na skutek niszczenia zdrowych komórek odpowiadających za wytwarzanie insuliny przez układ immunologiczny chorego. W jej przypadku obserwuje się słabą kontrolę metaboliczną i obecność przeciwciał GADA.

Cukrzyca typu II (SIDD)

Jest ostrą cukrzycą z niedoborem insuliny. Schorzenie to dotyczy pacjentów borykających się z mocno podwyższonym poziomem hemoglobiny glikowanej. Wydzielanie insuliny jest zaburzone, a insulinooporność na umiarkowanym poziomie. Jest to cukrzyca młodzieńcza, która wymaga zażywania insuliny. Co ciekawe, dotyka ona osób z masą ciała nieodbiegającą od normy. Chociaż nie ma ona podłoża autoimmunologicznego, to jednak komórki trzustki nie są w stanie prawidłowo wytwarzać odpowiedniej ilości insuliny.

Cukrzyca typu III (SIRD)

Jest ostrą cukrzycą z insulinoopornością. Osoby zmagające się z tym schorzeniem są otyłe i mają ciężką oporność na insulinę; bardzo często pojawia się u nich niewydolność nerek. Ten typ cukrzycy występuje zarówno u osób młodych, jak i dorosłych. Chociaż insulina produkowana jest przez komórki w coraz większych ilościach, to jednak komórki pozostają zagłodzone i w końcu dochodzi do wyczerpania możliwości jej wytwarzania przez organizm.

Cukrzyca typu IV (MOD)

Jest łagodną cukrzycą związaną z otyłością. Tego typu schorzenie występuje u osób z nieprawidłowym wskaźnikiem BMI i to już w stosunkowo młodym wieku.

Cukrzyca typu V (MARD)

Jest łagodną cukrzycą związaną z wiekiem i dotyka ona przede wszystkim osoby w podeszłym wieku. Jej przebieg jest zwykle łagodniejszy i nie ma potrzeby sięgania po insulinę. Cukrzycę typu V najczęściej kontroluje się lekami doustnymi.

Jeśli chodzi o klasyczny i dobrze znany dotąd podział, to wyróżnia się cztery rodzaje cukrzycy: ciężarną, typu MODY, typu LADA i wtórną.

• Cukrzyca typu I – jej przyczyną jest zniszczenie komórek beta trzustki, które to wytwarzają insulinę i kontrolują wydzielanie jej odpowiednich ilości. Dotyczy ona przede wszystkim dzieci i młodzieży, a jej leczenie polega na podawaniu insuliny, odpowiednim zbilansowaniu diety i wprowadzeniu regularnej dawki wysiłku fizycznego.
• Cukrzyca typu II jest cukrzycą insulinoniezależną, która dotyka głównie osoby starsze, a wynika z wysokiego poziomu glukozy we krwi na skutek nieprawidłowego wydzielania insuliny. W jej przypadku komórki są oporne na działanie insuliny. Większość pacjentów z cukrzycą typu II boryka się z otyłością i nadciśnieniem tętniczym. Oprócz ruchu i modyfikacji diety oraz leków doustnych przeciwcukrzycowych bardzo często trzeba z czasem wprowadzić także insulinę.
• Cukrzyca monogenowa wynika z pojedynczej mutacji i może mieć formę cukrzycy MODY, cukrzycy mitochondrialnej lub noworodkowej. W większości przypadków związana jest ona z nieprawidłowym wydzielaniem insuliny.
• Cukrzyca ciążowa zwykle ustępuje po urodzeniu dziecka, ale wiąże się to ze zwiększeniem ryzyka rozwoju tego schorzenia u matki w przyszłości. Tego typu cukrzycę należy leczyć w specjalnym ośrodku ginekologiczno-diabetologicznym.
• Cukrzyca typu LADA jest cukrzycą o podłożu autoimmunologicznym, która występuje u osób dorosłych. W przypadku tego typu cukrzycy stwierdza się obecność przeciwciał charakterystycznych dla cukrzycy typu I.
• Cukrzycę typu III określa się mianem cukrzycy wtórnej, której towarzyszy wiele innych zaburzeń i zespołów chorobowych. Do rozwoju cukrzycy wtórnej mogą przyczynić się niektóre leki, które stosuje się w przypadku schorzeń układu krążenia i leki moczopędne. Podobnie jest z niektórymi chorobami gruczołów dokrewnych i chorobami trzustki oraz z genetycznie uwarunkowanymi chorobami przemiany materii.

Leczenie

U osób z cukrzycą typu pierwszego stosuje się insulinoterapię, która polega na codziennym podawaniu określonej dawki insuliny. Pacjent może wykonywać iniekcje samodzielnie za pomocą penów insulinowych. Insulina może być podawana także za pomocą pompy insulinowej. Inaczej wygląda to w przypadku cukrzycy typu II- jej leczenie wymaga wówczas większej samodyscypliny od pacjenta. Konieczne jest prawidłowe samokontrolowanie i dbanie o utrzymanie właściwego poziomu glukozy we krwi. Do dyspozycji są także leki przeciwcukrzycowe, ale wybór odpowiedniego środka jest oczywiście uzależniony od wielu czynników – w tym od stanu pacjenta, poziomu zaawansowania choroby i reakcji jego organizmu na podawane medykamenty. Do leczenia cukrzycy typu II sięga się po metforminę, insulinę, gliflozyny, leki inkretynowe i tiazolidinediony oraz po inhibitory α-glukozydazy i SGLT-2. Czasami insulinoterapię stosuje się także w przypadku cukrzycy typu II, kiedy to leki i dieta nie przynoszą pożądanych efektów. Niezależnie od tego, z jakim rodzajem cukrzycy boryka się pacjent, w każdym przypadku podstawą jest zmodyfikowanie jego dotychczasowego sposobu odżywiania się.

Należy pamiętać o tym, że leczenie cukrzycy wymaga sporej ilości czasu, gdyż jest to choroba przewlekła. Jeśli pacjent stosuje się ścisłe do zaleceń lekarza, to jak najbardziej może liczyć na uzyskanie pozytywnych efektów. W większości przypadków leczenie tego schorzenia jest objawowe, szczególnie jeśli chodzi o leczenie wyłącznie konwencjonalne. Celem takiego długotrwałego leczenia jest poprawienie samopoczucia pacjenta i unormowanie poziomu glukozy we krwi. Celem leczenia jest umożliwienie choremu normalnego funkcjonowania. Oprócz odpowiedniej diety i medykamentów często stosuje się także psychoterapię, wprowadza się właściwą dawkę i rodzaj aktywności fizycznej oraz zaleca się kształcenie zdrowotne, dzięki któremu pacjent będzie mógł samodzielnie kontrolować swój poziom glukozy we krwi i poziom cukru w moczu.

Doustne leki przeciwcukrzycowe zapisywane są niemalże każdemu pacjentowi nieleczonemu insuliną. Niestety mogą one doprowadzić do wystąpienia niedocukrzenia krwi. Z kolei zastrzyki insulinowe wymagane są w przypadku nieprodukowania insuliny czy też wytwarzania jej w niewielkich ilościach. Są one konieczne również przy poważnych zaburzeniach przemiany materii i obecności acetonu w moczu. Podobnie jest w przypadku uszkodzonych czy też nieprawidłowo funkcjonujących nerek lub wątroby. Kobietom ciężarnym z podwyższonymi wartościami glikemii także przepisuje się zastrzyki z insuliną. W przypadku osób, u których dochodzi do gwałtownego niedocukrzenia, stosuje się leczenie glukagonem. Jest to hormon uwalniający zapasy glukozy do krwi na skutek spadku poziomu cukru. Jest także leczenie transplantacją, które polega na przeszczepieniu całej trzustki czy też wyodrębnionych komórek wysp trzustkowych. Przeszczepu trzustki z nerkami dokonuje się zwykle w przypadku zaawansowanej niewydolności nerek na skutek mikroangiopatii cukrzycowej.

Powikłania

Nieleczona cukrzyca wiąże się z dużym ryzykiem wystąpienia mniej lub bardziej groźnych powikłań. Mogą być one ostre – kwasica ketonowa, kwasica mleczanowa, hiperglikemia i hipoglikemia lub przewlekłe w przypadku cukrzycy typu I – stopa cukrzycowa, śpiączka cukrzycowa, choroby nerek, neuropatia cukrzycowa, nefropatia, retinopatia cukrzycowa i choroby serca. U bardzo wielu pacjentów powikłania cukrzycy objawiają się zaburzeniami funkcjonowania naczyń krwionośnych. Może wystąpić makroangiopatia cukrzycowa, czyli duże i średnie zmiany w naczyniach krwionośnych w postaci zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu, miażdżycy, choroby wieńcowej czy choroby niedokrwiennej serca. Z kolei mikroangiopatia cukrzycowa dotyczy zmian w małych naczyniach krwionośnych.

• Hipoglikemia

Hipoglikemia jest niebezpiecznym niedocukrzeniem. Dochodzi do niego z powodu spadku poziomu glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl. Na skutek bardzo niskiego poziomu cukru we krwi może dojść nie tylko do utraty przytomności, ale nawet do śpiączki cukrzycowej. Wyróżnia się hipoglikemię lekką, umiarkowaną i ciężką. Objawami hipoglikemii jest niepokój i pobudzenie oraz uczucie głodu, wzmożone pocenie się i drżenie kończyn.

• Hiperglikemia

Mianem hiperglikemii określa się przecukrzenie, czyli sytuację, w której doszło do dużego wzrostu poziomu glukozy we krwi. O hiperglikemii można mówić, gdy poziom cukru we krwi przekroczy 160-180 mg/dl. Objawia się to częstym oddawaniem moczu, kwaśnym zapachem z ust, wzmożonym pragnieniem, osłabieniem i sennością.

• Miażdżyca

Jako, że diabetycy borykają się z podwyższonym poziomem glukozy we krwi, zwiększa się ryzyko zaburzenia profilu lipidowego. Dochodzi wówczas do zmniejszenia się wartości frakcji HDL uznanego za cholesterol dobry, a zwiększa się frakcja LDL, czyli złego cholesterolu. Dochodzi także do podwyższenia poziomu trójglicerydów we krwi, co jest zjawiskiem niewłaściwym i niechcianym w organizmie.

• Wysoki poziom cholesterolu we krwi

U osób borykających się z cukrzycą bardzo często stwierdza się także miażdżycę i chorobę wieńcową, czyli schorzenia będące powikłaniami cukrzycy. Jako, że cukrzyca jest schorzeniem rozwijającym się na skutek zaburzeń metabolicznych i hormonalnych, zwiększa się ryzyko rozwoju miażdżycy. Tym bardziej, jeśli pacjentowi towarzyszą także zaburzenia lipidowe i nadciśnienie tętnicze.

Dieta

W diecie diabetyków niektóre produkty są wskazane, drugie można spożywać w ograniczonych ilościach, a inne wręcz zakazane. Bez wątpienia można sięgać po chudy drób w postaci indyków i kurczaków. Można jeść także cielęcinę i chudą wołowinę, ryby powinny być gotowane, pieczone lub grillowane. Na talerzu może pojawić się nabiał w postaci sera białego chudego lub półtłustego, jogurtów naturalnych, kefirów i maślanki. Diabetycy mogą spożywać także zimnotłoczone oleje roślinne w postaci oleju lnianego i rzepakowego oraz oliwy z oliwek. Należy odpuścić sobie całkowicie białe pieczywo i rafinowany cukier. Można sięgać za to po pieczywo razowe, płatki owsiane górskie, kasze gruboziarniste, ryż brązowy i makaron z mąki pełnoziarnistej. Rośliny strączkowe także mogą zagościć w menu. Świetnie sprawdzą się wszelkiego typu nasiona i orzechy oraz pestki.

Jeśli chodzi o owoce, to diabetycy nie muszą z nich całkowicie rezygnować. Należy jednak zachować umiar i zwracać uwagę na rodzaj wybieranych owoców. W umiarkowanych ilościach można sięgnąć po pomarańcze, grejpfruty, brzoskwinie, jagody, truskawki, maliny, jeżyny, porzeczki, agrest, niedojrzałe banany, pomelo, cytryny, gruszki i jabłka. Nie wolno jednak zjadać jednorazowo większej ilości owoców niż jedna porcja w postaci garści. Warzywa także najlepiej jest spożywać surowe. Do słodzenia zaleca się używać słodziki, ksylitol, erytrol czy stewię. Nie powinno się sięgać po arbuzy, dojrzałe banany, owoce kandyzowane, czy z puszki, ani też po owoce suszone. Ugotowana dynia, ziemniaki i bób także powinny zniknąć z jadłospisu diabetyka. Podobnie zresztą jak miód i wszelkiego typu wypieki cukiernicze. Makarony powinny być gotowane na półtwardo, bo rozgotowane mają wysoki indeks glikemiczny. Z produktami zbożowymi należy być bardzo ostrożnym i nie przesadzać z ich ilością, szczególnie w jednym posiłku.

W diecie cukrzycowej powinno się unikać dużej ilości soli, ziemniaków i alkoholu oraz podrobów, tłustego mięsa i żółtego sera. Bardzo ważne jest spożywanie produktów zawierających błonnik, który obniża stężenie glukozy we krwi i zapobiega zaparciom oraz pozwala cieszyć się uczuciem sytości przez długi czas. Jak najbardziej warto wobec tego sięgać po ryby, warzywa i produkty pełnoziarniste, które zawierają mało kalorii i dużo składników odżywczych. Tłuszcze zwierzęce powinny być spożywane okazjonalnie, a posiłki winny być jedzone regularnie, w ilości od pięciu do sześciu niedużych porcji. Przerwa między posiłkami nie powinna wynosić więcej niż cztery godziny.

Profilaktyka

W przypadku medycyny konwencjonalnej cukrzyca uznawana jest za chorobę nieuleczalną. Wielu osobom udaje się jednak całkowicie pokonać ją przy pomocy alternatywnych metod leczenia. Bardzo ważne jest to, aby zapobiegać jej powstaniu, co jest jak najbardziej możliwe. Odpowiednio zbilansowana dieta i regularna dawka ruchu zmniejszają ryzyko zachorowalności. Nie trzeba wcale zapisywać się od razu na siłownię, biegać codziennie przez godzinę na orbitreku czy też wypacać litry potu. Nawet codzienny spacer przez co najmniej trzydzieści minut na świeżym powietrzu zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy. Zredukowanie ilości spożywanego cukru i tłuszczów trans także. Organizm musi każdego dnia otrzymywać wszystkie składniki odżywcze, które są mu potrzebne do prawidłowego funkcjonowania. Wszelkie niedobory przyczyniają się do powstania najróżniejszych schorzeń, w tym cukrzycy. Nie można także zapominać o regularnych badaniach krwi. Często ludzie w ogóle nie zdają sobie sprawy z tego, że są chorzy, a objawy cukrzycy są bagatelizowane. Strach przed diagnozą jest spory, ale jeśli choroba zostanie wcześnie wykryta, można uchronić się przed powikłaniami i prowadzić normalne życie.

Bycie aktywnym fizycznie jest bardzo ważne. Unikać należy smażenia, a wybierać żywność gotowaną, pieczoną czy też przyrządzaną na parze. Żywność powinna być jak najbardziej naturalna. Dania typu instant czy też fast foody są przykładem wysoko przetworzonej żywności, która jest zgubna dla naszego zdrowia i zwiększa ryzyko powstania cukrzycy. Ważne jest również to, aby jeść regularnie i nie pomijać posiłków. Dieta powinna obfitować w świeże warzywa. Unikać należy wszelkich słodyczy, które można zastąpić niskocukrowymi owocami czy też samodzielnie przygotowanymi słodkościami z użyciem słodzików. To samo dotyczy słodkich napojów, tłustych mięs i utwardzonych tłuszczy roślinnych typu margaryna. Regularne badania krwi są niezbędne do tego, aby monitorować na bieżąco poziom glikemii. Oprócz wprowadzenia zdrowych nawyków żywieniowych, trzeba także wystrzegać się spożywania w nadmiarze jakichkolwiek składników odżywczych. Niezwykle ważna jest kontrola masy ciała. Oprócz kaloryczności posiłków należy zwrócić uwagę na proporcje makroskładników – białek, tłuszczy i węglowodanów. Najlepiej jest zasięgnąć porady dietetyka czy diabetologa. Przy cukrzycy bardzo ważne jest, aby dieta była oparta o produkty o niskim indeksie glikemicznym. Indeks ten określa szybkość trawienia się poszczególnych produktów spożywczych i podwyższania przez nie poziomu glukozy we krwi. Im mniej dany produkt został przetworzony, tym jego indeks glikemiczny jest niższy. Przykładowo, surowa marchewka ma bardzo niski indeks glikemiczny, ale w przypadku gotowanej wartość ta znacząco wzrasta.

Jadłospis

Jadłospis diabetyka powinien być skomponowany zgodnie z zalecaniami lekarza. Najlepiej jest udać się do diabetologa, który stworzy go w oparciu o indywidualne potrzeby i stan zdrowia pacjenta. Wbrew pozorom diabetycy mogą jeść nie tylko zdrowo, ale i smacznie. Możliwości jest naprawdę sporo. Wystarczy przestrzegać pewnych zasad i się pilnować. Propozycją szybkiego obiadu może być filet z dorsza pieczony w folii z ugotowanym al dente ryżem oraz surówką z białej kapusty i dressingiem. Inną opcją jest zapiekanka z batatami, mozzarellą, suszonymi pomidorami i prażonymi pestkami dyni. Jak najbardziej sprawdzi się także dziki ryż ugotowany al dente z pieczonym kurczakiem zamarynowanym w ulubionych ziołach oraz sparowanym brokułem skropionym oliwą z oliwek.

⇒ Szybka i smaczna zupa krem dyniowo-groszkowa

Diabetycy mogą uraczyć się wyborną zupą z dyni. Do jej przygotowania potrzebna będzie dynia, groszek mrożony, chudy bulion drobiowy, sok z cytryny, czosnek, majeranek oraz pieprz i sól do smaku.

Wykonanie: pokrojoną w kostkę dynię zalewamy bulionem, po czym gotujemy do miękkości przez kwadrans i miksujemy całość. Następnie dodajemy majeranek i doprawiamy, po czym gotujemy całość jeszcze przez dziesięć minut. W międzyczasie gotujemy groszek mrożony w osolonym wrzątku, po czym odcedzamy. Do naszej zupy dodajemy przeciśnięty czosnek i sok z cytryny, po czym całość gotujemy jeszcze chwilę. Podajemy z odcedzonym groszkiem.

⇒ Wołowina w wersji orientalnej

Składniki: 800g łopatki wołowej, por, papryka żółta i czerwona, szczypiorek, połowa cebuli, dwie papryczki chili, dwa ząbki czosnku, niewielki kawałek świeżego korzenia imbiru, kolendra, 50 ml oleju, 50 ml sosu sojowego i makaron.

Wykonanie: mięso kroimy w wąskie paski i przyprawiamy, po czym rozdrabniamy wszystkie warzywa, a zioła siekamy. Wołowinę podsmażamy do zarumienienia, i dodajemy sos sojowy, a następnie warzywa. Potem wrzucamy wcześniej ugotowany makaron, szczypiorek i kolendrę, po czym całość dobrze mieszamy ze sobą.

⇒ Polędwiczki wieprzowe z pęczakiem i cykorią

Składniki: 20 dag polędwiczek wieprzowych, 10 dag kaszy pęczak, cykoria, ulubione zioła, sałata, oliwa z oliwek oraz pieprz i sól do smaku.

Wykonanie: kaszę gotujemy zgodnie z instrukcją podaną na opakowaniu, a w międzyczasie kroimy steki z polędwicy, doprawiając je solą i pieprzem oraz skrapiając oliwą. Nasze steki podsmażamy na patelni przez minutę z obu stron, po czym zdejmujemy z palnika. Podajemy je z sałatą, ugotowaną kaszą i świeżymi ziołami.

⇒ Wołowe pulpeciki w orzechowym dressingu

Składniki na pulpety: zmielone mięso wołowe, ziarna słonecznika, natka pietruszki, sól i pieprz. Do dressingu orzechowego potrzebne będą nam orzechy włoskie, oliwa z oliwek i sok z cytryny. Podajemy z sałatą przygotowana z mieszanki sałat, rukoli, cebuli, papryki, pomidorków koktajlowych i świeżego ogórka.

Ugotowane pulpeciki dodajemy do mieszanki sałat z warzywami pokrojonymi na różne części, po czym polewamy całość orzechowym dressingiem.

⇒ Pasta z awokado

Składniki: duże awokado, sok z limonki, łyżka posiekanej kolendry, łyżka posiekanej natki pietruszki, sól i pieprz do smaku oraz pomidory i pełnoziarnisty chleb.

Wykonanie: awokado rozgniatamy widelcem, dodajemy zioła i sok z limonki, po czym doprawiamy do smaku i mieszamy całość na gładką pastę. Podajemy z pomidorkami i tostami.

---