Dzięki licznym właściwościom leczniczym, miód nawłociowy należy do najbardziej cenionych gatunków miodu. Swoje zalety zawdzięcza kwiatom nawłoci, z których jest pozyskiwany. Roślina ta nazywana bywa również złotą dziewicą lub mimozą. Nawłoć pospolita jest niezwykle ekspansywna, dzięki czemu zdołała na bardzo szeroką skalę rozprzestrzenić się w Polsce. Niesłusznie bywa traktowana jako chwast. To roślina niezwykle pożądana przez pszczelarzy i zielarzy, m.in. ze względu na wysoką jakość uzyskiwanego z niej miodu. Nawłoć kwitnie pod koniec lata oraz przez całą jesień, kiedy pszczoły przygotowują się do zimy. Jakie właściwości posiada miód z kwiatów nawłoci, jakie ma zastosowanie oraz kiedy warto z niego korzystać?
Miód nawłociowy: właściwości
Podobnie jak pozostałe miody, miód z kwiatów nawłoci przejawia wiele właściwości zdrowotnych. Produkt ten uznawany jest przede wszystkim za naturalny, bezpieczny antybiotyk. Skutecznie łagodzi stany zapalne, zakażenia i infekcje. Działa również napotnie, dzięki czemu stosowany jest przy przeziębieniach. Poprawia ukrwienie i działa bakteriobójczo, wykazuje działanie rozkurczowe i moczopędne, dzięki czemu bywa stosowany w leczeniu kamicy nerkowej oraz skąpomoczu. Zalecany jest również w profilaktyce nadciśnienia i miażdżycy, ale może działać też w sposób pielęgnacyjny, dzięki czemu korzystnie wpływa na urodę. Wspomaga organizm w walce ze stresem i fizycznym wyczerpaniem, dodając energii i poprawiając nastrój. Znakomicie sprawdza się także w walce z reumatyzmem oraz astmą. Nektar z nawłoci ułatwia wydalanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii, dzięki czemu właściwość tę posiada również miód.
Miód nawłociowy w 75 proc. składa się z cukrów prostych. Większość to glukoza, dominująca nieznacznie nad fruktozą. W miodzie tym znajdują się także witaminy, substancje bakteriobójcze oraz liczne mikroelementy. Do szczególnie cennych składników tego wyrobu należą flawonoidy, takie jak rutyna i kwercetyna. Pierwsza z tych substancji wykazuje właściwości przeciwkrwotoczne oraz ogranicza łamliwość naczyń włosowatych. Druga działa natomiast silnie przeciwzapalnie i przeciwzakrzepowo, obniżając jednocześnie ciśnienie tętnicze. W składnie nektaru z kwiatów nawłoci znaleźć można również saponiny, wykazujące działanie przeciwbakteryjne.
Podobnie jak inne gatunki miodu, wyrób pozyskiwany z kwiatów nawłoci jest stosunkowo kaloryczny. Na 100 g produktu przypadają około 304 kalorie. Ze względu na liczne właściwości zdrowotne, nie warto jednak rezygnować z jego spożywania. W zbilansowanej diecie, miód nawłociowy powinien być uwzględniany z umiarem. Warto zatem brać pod uwagę dzienne zapotrzebowanie kaloryczne i nie przekraczać indywidualnie ustalonej dawki.
Smak miodu nawłociowego jest dość słodki, z delikatną nutą kwaskową. Można w nim wyczuć również pewną gorycz, dzięki czemu bardzo dobrze sprawdza się w różnych zastosowaniach kulinarnych. Specyficzny smak pochodzi z nektaru nawłoci, który stanowi podstawę w procesie wytwarzania tego miodu.
Płynna postać miodu z nawłoci przybiera barwę bursztynowo- herbacianą. W procesie krystalizacji, kolor ten ulega jednak zmianie. Odcień krupca staje się znacznie jaśniejszy. Poza delikatnie kremową konsystencją, w takiej formie miód zyskuje również słomkowożółtą barwę.
Miód nawłociowy jest roztworem przesyconym. Oznacza to, że ilość ciała rozpuszczonego przekracza zawartość rozpuszczalnika. W roztworze tego typu dochodzi z czasem do wytrącania ciała stałego, który następnie osiada w postaci kryształków. Do krystalizacji miodu z nawłoci dochodzi stosunkowo szybko. Zyskuje wówczas kremową formę, idealnie nadającą się np. do rozsmarowywania.
Ze względu na dużą aktywność biologiczną, miód z nawłoci powinien być przechowywany w stosunkowo niskiej temperaturze. Dobrze zachowany produkt posiada wspaniałą woń kwiatów nawłoci, która przywołuje na myśl letnie wakacje. Aby zachować jego naturalny i głęboki aromat, należy więc pamiętać o szczelnym zamykaniu słoika.
Miód z nawłoci: działanie i zastosowanie
Miód z kwiatów nawłoci wykazuje bardzo szerokie działanie, dzięki czemu posiada wiele praktycznych zastosowań. Przyjmowany w formie doustnej, uznawany jest za naturalny środek na przeziębienie. Wykorzystuje się go w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, dróg żółciowych oraz nerek. Dzięki licznym składnikom odżywczym, kompleksowo wpływa na organizm człowieka.
W zastosowaniu zewnętrznym, sprawdza się jako doskonały środek kosmetyczny do naturalnej pielęgnacji. Ujędrnia i poprawia wygląd skóry, dzięki czemu może być wykorzystywany w formie maseczki. Ekstrakty z kwiatów nawłoci oczyszczają cerę i zmniejszają stany zapalne, a także redukują zmarszczki. Miód można wykorzystać także do poprawy kondycji suchych, zniszczonych włosów. Idealnie nadaje się do przygotowania płukanki; po podgrzaniu i nałożeniu na skórę głowy, działa na włosy nawilżająco, zmiękczająco oraz nabłyszczająco.
Miód z kwiatów nawłoci ceniony jest nie tylko za prozdrowotne właściwości, ale również walory smakowe, dlatego nie może go zabraknąć w domowej spiżarni. Ze względu na szybką krystalizację, miód ten łatwo przybiera kremową konsystencję. Może być spożywany razem z pieczywem, wkomponowywany w codzienne dania lub zjadany bezpośrednio ze słoika. Po podgrzaniu, warto uzupełnić nim owsiane batony czy domową granolę.
Miód z nawłoci może być wykorzystywany także w formie napoju elektrolitowego. Takie uzupełnienie diety przydaje się zwłaszcza o poranku, ponieważ skutecznie pobudza do działania. Sprawdzi się również jako napój spożywany bezpośrednio po wysiłku fizycznym. Miód można zmieszać z wodą, dodać do koktajlu lub posłodzić nim herbatę. Idealnie sprawdza się jako zamiennik innych słodkości, ponieważ zawarte w nim cukry proste są lepiej przyswajane przez ludzki organizm.
Cukrzyca
Pod względem składu chemicznego, miód z kwiatów nawłoci jest przede wszystkim mieszaniną cukrów prostych. Ich spożycie bardzo szybko podnosi poziom cukru we kwi. Indeks glikemiczny miodu nawłociowego wynosi ok. 55, przez co nie jest bezpieczny dla cukrzyków. Ewentualne wprowadzenie miodu nawłociowego do diety cukrzyka powinno się odbywać pod nadzorem lekarza. Po jego spożyciu należy regularnie monitorować poziom glikemii, a przede wszystkim nie nadużywać tego produktu.
Na stawy
Regularne spożywanie miodu z kwiatów nawłoci wspomaga leczenie stawów. Wynika to z obecności garbników oraz seskwiterpen, które skutecznie łagodzą stany zapalne. Bolący staw można też posmarować miodem nawłociowym, a następnie zabandażować i pozostawić na kilka godzin. Powtórzenie tego zabiegu przez kilka dni, pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie przeciwzapalnych właściwości miodu. Wyrób z kwiatów nawłoci zapobiega również utracie gęstości kości. Przyczynia się ponadto do usprawnienia kontroli procesu uwalniania się części białek, dzięki czemu przeciwdziała zwyrodnieniom kości oraz chrząstek.
Stosowanie w ciąży
Spożywanie miodu nawłociowego w ciąży nie jest groźne, powinno się jednak dla pewności zasięgnąć porady u swojego lekarza prowadzącego. Niektórzy lekarze zalecają jednak, aby sięgać w tym okresie po produkt pasteryzowany. Wynika to z zawartości w miodzie niepasteryzowanym tzw. zarodników botulinowych. Mogą one niestety wydzielać toksyny w niedojrzałym przewodzie pokarmowym. Z tego samego powodu, miodów nie powinno się podawać niemowlętom. Przetrwalniki bakterii nie mogą być bowiem efektywnie neutralizowane przez układ trawienny dziecka. Miód z kwiatów nawłoci (lepiej pasteryzowany) mogą więc spożywać kobiety ciężarne, aby walczyć z różnymi dolegliwościami. Należą do nich poranne mdłości, nudności oraz wymioty, które pojawiają się głównie we wczesnym etapie ciąży. Warto wówczas wypić wodę z cytryną, imbirem, octem jabłkowym oraz właśnie miodem nawłociowym.
Przeciwwskazania
Na miód nawłociowy powinny uważać przede wszystkim osoby z predyspozycją do alergii. Ostrożność należy zachować zwłaszcza w przypadku uczuleń wywoływanych przez pyłki roślin, grzyby pleśniowe i drożdzoidalne, białko pszczół, jad owadów. W miodzie nawłociowym dominują substancje czynne biologicznie, a także enzymy z ziaren pyłku, gruczołów pszczół czy antybiotyków podawanych owadom. Alergia może się objawiać w różnej formie. Najczęściej jest to wysypka skórna, jednak istnieje również ryzyko wystąpienia niebezpiecznego dla życia wstrząsu anafilaktycznego. W miodzie z kwiatów nawłoci znajduje się ponadto wysoka zawartość węglowodanów prostych. Cukry te mocno obciążają trzustkę, dlatego mogą sprzyjać rozwojowi cukrzycy. W przypadku stosowania diety niskowęglowodanowej, wskazane jest konsultowanie spożycia miodu z lekarzem.
Przepis na miód
Nie posiadając dostępu do naturalnego miodu nawłociowego z pasieki, wyrób o zbliżonych właściwościach leczniczych można przygotować samodzielnie. Jako baza może posłużyć inny, dobrej jakości miód. Należy na początek delikatnie go podgrzać, najlepiej w kąpieli wodnej o temperaturze nieprzekraczającej 38 st. Celsjusza.
Całość powinno się wymieszać z odpowiednio rozdrobnionym surowcem zielarskim. Poza świeżymi lub suszonymi kwiatami nawłoci, do miodu dodać można np. rumianek. Tak przygotowany ziołomiód należy przechowywać w ciemnym miejscu przez 2 tygodnie, a następnie przecedzić. Idealnie sprawdzi się w okresie obniżonej odporności organizmu, w leczeniu schorzeń układu moczowego i oddechowego oraz przy zapaleniach stawów.
Cena miodu nawłociowego
Na końcową cenę miodu z kwiatów nawłoci składają się różne czynniki. Wpływają na to zarówno koszty produkcji i dystrybucji, jak i pracy potrzebnej do wytworzenia gotowego produktu. Odpowiednich środków wymaga amortyzacja sprzętu pszczelarskiego, a także utrzymanie w dobrym stanie rodzin pszczelich. Przy ustalaniu cen, często pod uwagę brane są ewentualne straty zimowe, zmniejszające podaż miodu. Ze względu na zwiększone zapotrzebowanie w lutym, marcu oraz kwietniu, zapasy w tym okresie topnieją. Na zakupy do pszczelarza najlepiej więc udać się bezpośrednio w sezonie, czyli w okresie letnim. Miód z kwiatów nawłoci nie należy do szczególnie drogich wyrobów, jednak stanowi pewien wydatek. Dobrej jakości produkt kosztuje ok. 40 zł za kilogram.
