Olej rzepakowy, jego właściwości i działanie lecznicze

Dobrze nam znany olej rzepakowy pozyskiwany jest z niektórych odmian rzepaku. Ze względu na swoje liczne właściwości i działanie prozdrowotne znalazł on szerokie zastosowanie zarówno w medycynie, jak również w kosmetyce czy kuchni. Od wieków używano go jako produktu jadalnego i nośnika energii. Co ciekawe, stosuje się go także jako wielofunkcyjne paliwo odnawialne. Znajdziemy go nie tylko w ekologicznym paliwie, ale także w pomadkach, świeczkach czy też w tuszu do rzęs. Uzyskiwany jest w wyniku jednoetapowego procesu prasowania ziaren rzepaku. Wyciśnięty olej jest przecedzany i zlewany do ciemnych butelek szklanych (podobnie jak wszystkie oleje i oliwy uzyskiwane w ten sam sposób). Olej ten charakteryzuje się lekko zielonym kolorem, mniejszą przezroczystością i małym osadem na dnie butelki. Jest to cenne źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych i antyoksydantów. Olej rzepakowy usprawnia funkcjonowanie mózgu, zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów, zwiększa zasoby energetyczne, obniża ryzyko cukrzycy, sprzyja utracie masy ciała i poprawia wygląd skóry. Jakie olej rzepakowy ma właściwości i działanie lecznicze? Dlaczego powinien na stałe zagościć w naszym codziennym jadłospisie?

Właściwości i działanie lecznicze

Właściwości zdrowotne oleju rzepakowego są nie do przecenienia. Zawarte w oleju rzepakowym nienasycone kwasy tłuszczowe są niezbędne do prawidłowej budowy błon komórkowych. Ponadto redukuje on poziom cholesterolu, wzmacnia system immunologiczny oraz usprawnia układ nerwowy. Co więcej, substancje zawarte w oleju rzepakowym poprawiają krążenie krwi i przeciwdziałają chorobom serca. Chociaż jest to tłuszcz, to warto stosować go także podczas diety odchudzającej, gdyż przyśpiesza proces przemiany materii.

Olej ten obfituje w witaminy A, D, E i K. Najważniejszą właściwością oleju rzepakowego tłoczonego na zimno jest zawartość jednonienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3 i omega 6. Jest to bardzo istotne, ponieważ organizm ludzki nie jest w stanie samodzielnie ich wytwarzać, a są one niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania. Bardzo istotne są również proporcje między tymi kwasami, powinny one wynosić 2:1 (omega 6 do omega 3). Okazuje się, że tylko olej rzepakowy ma tak idealny stosunek, dlatego często nazywany jest polską oliwą. Nawet oliwa z oliwek extra virgin nie posiada tak doskonałych proporcji, a należy pamiętać, że jednonienasycone kwasy tłuszczowe są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu sercowo- naczyniowego.

Olej rzepakowy zawiera aż 60% kwasu oleinowego (najwięcej z wszystkich olejów), który reguluje poziom cholesterolu, a zwłaszcza zwiększa poziom tego „dobrego”.

Olej rzepakowy jest skarbnicą witaminy E, przeciwutleniaczy i polifenoli. To właśnie owe substancje chronią nasze komórki przed uszkodzeniem na skutek szkodliwego działania wolnych rodników. Dzięki regularnemu spożywaniu oleju rzepakowego można więc opóźnić procesy starzenia się organizmu oraz zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób serca, czy też niektórych chorób nowotworowych. Olej ten ma największą zawartość witaminy E z wszystkich dostępnych na rynku olejów roślinnych. W stu gramach znajduje się aż 26 mg. Bierze ona udział w syntezie substancji przeciwkrzepliwych i zmniejsza zlepianie się płytek krwi, czyli przeciwdziała zakrzepom. Co więcej, witamina E zwiększa wydolność mięśni i wpływa na prawidłowe wytwarzanie nasienia u mężczyzn. Jest niezbędna w czasie ciąży, gdyż w dużym stopniu odpowiada za utrzymanie i rozwój płodu. Po olej rzepakowy warto także sięgać ze względu na jego korzystny wpływ na wzrok, gdyż zwarta w nim witamina E wspomaga funkcjonowanie tego zmysłu.

Witamina A ma największe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania wzroku i błon śluzowych, witamina K odpowiada za prawidłowe krzepnięcie krwi, D2 (3) bierze udział w budowaniu układu kostnego.

Tłuszcze są niezbędnym składnikiem naszej diety; bez nich nasz organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. W diecie bezglutenowej można śmiało sięgać zarówno po tłuszcze roślinne, jak i te pochodzenia zwierzęcego. Wyklucza się wyłącznie jeden tłuszcz, a mianowicie olej z kiełków pszenicy. Ze spożywania oleju rzepakowego nie trzeba rezygnować, gdyż nie zawiera on glutenu.

Także farmacja sięga po olej rzepakowy. Wykorzystywany jest w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym do produkcji środków piorących, mydeł, farb, lakierów czy pokostów.

Czy pomaga obniżyć cholesterol?

Olej rzepakowy podobnie jak inne nieprzetworzone oleje roślinne zawiera śladowe ilości cholesterolu. W stu gramach znajduje się około 1 mg. Co więcej, udowodniono, że spożywanie oleju rzepakowego przyczynia się do obniżenia cholesterolu we krwi i utrzymania go na odpowiednim poziome.

Pomoże czy zaszkodzi?

Dzięki zawartości jednonienasyconych kwasów tłuszczowych olej rzepakowy przeciwdziała ciężkim chorobom serca i wspomaga utrzymanie optymalnego poziomu glukozy we krwi. Dzięki trzymaniu glukozy i insuliny w ryzach, cukrzycy są znacznie mniej narażeni na wahania ich poziomów we krwi, co z kolei ułatwia im codzienne funkcjonowanie.

Uważajcie przy tarczycy!

Osobom chorującym na niedoczynność tarczycy nie zaleca się spożywania warzyw kapustnych w wersji surowej, gdyż zawierają one glukozynolany, czyli związki hamujące wychwytywanie jodu przez tarczycę. Poziom glukozynolanów można zredukować, poddając owe warzywa obróbce termicznej czy chemicznej. Sprawdzi się więc parowanie, gotowanie i fermentacja. Podobnie jest z olejem rzepakowym, który zawiera związki wolotwórcze.

Czy są jakieś przeciwwskazania przy chorobie Hashimoto?

Osoby borykające się z niedoczynnością tarczycy i cierpiące na chorobę Hashimoto powinny dla własnego bezpieczeństwa ograniczyć spożycie warzyw krzyżowych w wersji surowej. Rafinowany olej rzepakowy powinien zostać całkowicie wykluczony z diety takich osób.

Silne wsparcie przy łuszczycy

Łuszczycy towarzyszy stan zapalny organizmu, który można zredukować za pomocą wielu produktów żywnościowych. Działanie przeciwzapalne mają kwasy tłuszczowe omega-3, które znajdziemy chociażby w dobrej jakości oleju rzepakowym. W połączeniu z kurkumą i pieprzem otrzymamy naturalną i skuteczną mieszankę przeciwzapalną. Dobroczynnie na stan skóry wpływa także witamina E oraz kwas oleinowy, czyli substancje również zawarte w oleju rzepakowym.

Olej rzepakowy na żołądek pomoże

Olej rzepakowy tłoczono na zimno jest bombą witamin i mikroelementów oraz kwasów omega-3, które wykazują dobroczynny wpływ na jelita i żołądek.

Jak działa na żylaki – dobry czy niedobry?

Jedną ze skutecznych metod walki z niewydolnością żylną jest wprowadzenie do diety nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 (EPA, ALA, DHA). Wykazują one działanie przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe, a znajdziemy je w oleju rzepakowym i lnianym oraz w orzechach, tłustych rybach i awokado. Owe kwasy tłuszczowe zmniejszają ryzyko wystąpienia zatorów żylnych, a ponadto redukują poziom trójglicerydów i regulują ciśnienie krwi.

Odchudzanie a olej rzepakowy

Okazuje się, że olej rzepakowy sprzyja odchudzaniu. U osób pijących koktajle z dodatkiem oleju rzepakowego stwierdzono zmniejszenie się ilości tkanki tłuszczowej. Wszystko to dzięki optymalnej ilości kwasów oleinowych i jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, które znajdziemy w tym prozdrowotnym oleju. Kwasy te są przetwarzane przez nasz organizm w taki sposób, że możliwe staje się spalenie większej ilości tłuszczu, dzięki czemu odkłada się on w naszym ciele w znacznie mniejszych ilościach.

Co ważniejsze, unikanie spożywania tłuszczu pogarsza kondycję i wygląd skóry oraz spowalnia pozbywanie się zbędnych kilogramów. Zamiast więc chudnięcia, mamy do czynienia ze wzrostem masy ciała. Diety niskotłuszczowe sprzyjają magazynowaniu się tłuszczu na różnych obszarach ciała, a szczególnie w okolicach brzucha i ud. Do tego pojawiają się zmiany skórne, zmarszczki i złe samopoczucie.

Olej z rzepaku a kaloryczność

Olej rzepakowy jest bogatym źródłem energii, 100 g oleju to 884 kcal łatwo przyswajalnego tłuszczu. Sportowcy stosujący olej rzepakowy, kalorie łatwo zamienią na masę mięśniową. W ich przypadku ilość dostarczanych kalorii powinna być znacznie większa od spalanych. Z powodzeniem może on w diecie zastąpić oliwkę z oliwek.

Przeciwwskazania do stosowania

Olej rzepakowy zawiera kwas erukowy, którego zbyt duża podaż niesie za sobą ryzyko wystąpienia niepożądanych skutków. Jego nadmierna konsumpcja może sprzyjać zaburzeniom w gospodarce lipidowej, otłuszczaniu mięśnia sercowego i gromadzeniu się tłuszczu w tkance wątrobowej.

Na szczęście współczesne odmiany rzepaku zawierają małe ilości tej substancji. Wadą oleju rzepakowego poddanego rafinacji jest także zawartość izomerów trans kwasów tłuszczowych. Mają one szkodliwy wpływ na nasz organizm, a mianowicie obniżają ciśnienie krwi, hamują agregację płytek i rozszerzają naczynia krwionośne. W związku z tym podczas kupowania oleju rzepakowego należy upewnić się, czy jest on tłoczony na zimno. Wówczas mamy pewność, że dostarczamy do naszego organizmu tylko to, co najlepsze. Poddawanie oleju rzepakowego obróbce termicznej pozbawia go jego prozdrowotnych właściwości oraz sprzyja powstawaniu prozapalnych substancji.

Zdarzają się także przypadki osób uczulonych na rzepak. Roślina ta pyli od maja do września, a więc osoby uczulone na jej pyłek powinny być ostrożne w kontakcie z olejem rzepakowym. Również jego długotrwała nadkonsumpcja może w końcu przyczynić się do wystąpienia reakcji alergicznej. Wszystko należy więc spożywać z umiarem.

W celach profilaktycznych wystarczy codziennie spożywać 2 łyżki oleju rzepakowego – to tylko 124 kcal, które mogą zapobiec wielu chorobom. Olej tłoczony na zimno można używać do sałatek, warzyw gotowanych, dressingów. Do obróbki cieplnej lepiej używać oleju z pierwszego tłoczenia, gdyż ma wyższą temperaturę dymienia.

---