Szacuje się, że nawet około 90 proc. Polaków ma niedobory witaminy D3. Najczęściej dochodzi do nich w okresie jesienno-zimowym, gdy dostęp do słońca jest ograniczony. To właśnie jego promienie są niezbędne do syntezy tego związku w organizmie człowieka, dlatego nazywany jest on również witaminą słońca. Dlaczego witamina D3 jest tak ważna zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych? Jakie objawy daje jej niedobór? Jak zbadać i uzupełnić jej poziom? Jak ją dawkować? Sprawdź najważniejsze informacje!
Definicja
Witamina D to steroidowy organiczny związek chemiczny, który rozpuszczalny jest w tłuszczach. Wywiera ona duży wpływ na zdrowie człowieka już od pierwszych dni życia.
Chociaż zalicza się ją do witamin, to jednak w rzeczywistości jest ona prohormonem, czyli związkiem służącym do produkcji aktywnej biologicznie formy – hormonu określanego jako 1,25-dihydroksycholekalcyferol, inaczej kalcytriol lub 1,25(OH)2D3.
Rodzaje
Witamina D nie jest tak naprawdę jednym związkiem, lecz grupą związków. Różnią się one pomiędzy sobą budową łańcucha bocznego, co przekłada się również na ich właściwości.
Do witaminy D zaliczają się:
ergokalcyferol, czyli witamina D2 – forma występująca w organizmach roślinnych i w drożdżach
cholekalcyferol, czyli witamina D3 – forma występująca w organizmach zwierzęcych
Dla człowieka kluczowe znaczenie ma cholekalcyferol. Wykazuje one szerokie działanie biochemiczne, między innymi ma kluczowe znaczenie dla prawidłowej gospodarki wapniowo-fosforanowej, a tym samym dla formowania się tkanki kostnej. Jest to jednak tylko jedna z jego właściwości, ponieważ w świetle prowadzonych badań witamina ta posiada znacznie szersze działanie.
Występowanie
Organizm człowieka zaopatrywany jest w witaminę D3 przez źródła jak:
biosynteza
naturalne źródła
suplementy diety
Biosynteza
Głównym źródłem witaminy D w organizmie człowieka jest biosynteza zachodząca w skórze.
Witamina D2 oraz witamina D3 nie mają aktywności biologicznej, co oznacza, że nie wykazują one działania i nie są wykorzystywane przez organizm. Dopiero na skutek szeregu przemian chemicznych dochodzi do ich aktywacji.
Człowiek jest w stanie produkować witaminę D samodzielnie. Do tego procesu dochodzi przy wystawieniu skóry na światło słoneczne. Właśnie dlatego do niedoborów witaminy dochodzi głównie wtedy, gdy słońca brakuje, czyli jesienią i zimą.
Pamiętaj! Aby organizm mógł wytworzyć witaminę D3 w dużej ilości, należy przebywać na słońcu około 15 minut w godzinach pomiędzy 10:00 a 15:00 i bez kremu przeciwsłonecznego na skórze eksponować około 18% ciała. W taki sposób nie można przedawkować ilości witaminy.
Prowitaminą, która służy do wytwarzania witaminy D3 w organizmie człowieka, jest 7-dehydrocholesterol. Pod wpływem światła słonecznego dochodzi do przemiany tego związku do prewitaminy D, a następnie witaminy D3. Aby uzyskać swoją aktywną biologicznie formę, musi ona najpierw zostać zamieniona w kalcyfediol, czyli 25(OH)D w wątrobie. W tej postaci jej zapasy magazynowane są w organizmie. Końcowy etap to przekształcenie kalcyfediolu do kalcytriolu, czyli 1,25(OH)2D3. Proces przekształcania witaminy w jej aktywną formę określany jest jako hydroksylacja.
Naturalne źródła
Witamina D może być także dostarczana do organizmu człowieka wraz z pożywieniem. Znajduje się ona głównie w produktach zwierzęcych jako cholekalcyferol, czyli forma D3. W formie D2 występie ona głównie w grzybach kapeluszowych oraz w drożdżach.
Naturalne źródło witaminy D to przede wszystkim ryby oraz oleje rybie, w tym tran. W mniejszej ilości występuje ona w nabiale – mleku i przetworach mlecznych. Warto jednak pamiętać o tym, że żywność dostarcza niewielkie ilości tego związku w porównaniu z syntezą w skórze.
Wybrane źródła witaminy D3 na 100 g:
Węgorz świeży – 1200 j.m.
Śledź w oleju – 808 j.m.
Łosoś – 540 j.m.
Śledź marynowany – 480 j.m.
Żółtka jaj – 54 j.m.
Ser żółty – 7,6-28 j.m.
Pamiętaj! Ilość witaminy D podawana jest w jednostce międzynarodowej, czyli inaczej j.m., która także określana jest skrótowo jako IU od angielskiego International Unit. To podstawowa jednostka aktywności substancji czynnych biologicznie, która stosowana jest zamiast jednostki miary.
Suplementy diety
Źródłem witaminy D dla człowieka są również suplementy diety. Dzisiaj stosowane są coraz częściej, gdyż wiele osób ma jej niedobory, które można uzupełnić jedynie za pomocą odpowiednich preparatów.
Suplementy diety z witaminą D mają postać:
kapsułek
tabletek
kropli
sprayów
Dostępne w sprzedaży preparaty różnią się również pomiędzy sobą dawkami, które wyrażane są w j.m., inaczej IU. Najczęściej spotykana dawka to 2000 IU w przypadku suplementów dedykowanych dla osób dorosłych. Suplementy dla dzieci oferowane są głównie w formie kropli i mają mniejsze dawkowanie, które dobiera się w zależności od masy ciała dziecka.
Właściwości
Początkowo witamina D3 określana była jako witamina A (od angielskiego antirachitic, czyli przeciwkrzywicza). Wynikało to z faktu, że potrafi ona chronić przed krzywicą oraz wspiera prawidłowe formowanie się kośćca.
Pod względem właściwości witamina D:
jest rozpuszczalna w tłuszczach i nie rozpuszcza się w wodzie
jest wysoce odporna na rozpad pod wpływem wysokiej temperatury
jest podatna na promieniowanie UV, dlatego nie należy przechowywać jej w miejscu narażonym na słońce
jest wrażliwa na działanie kwasów
jest magazynowana w tkance tłuszczowej i wątrobie
Rola w organizmie człowieka
Ze względu na wszechstronne właściwości witamina D3 określana jest często jako „eliksir życia”. Dba ona o szereg układów i narządów ciała człowieka, a dzięki temu pozwala na poprawę samopoczucia na każdym etapie życia.
Związek ten bierze udział w wielu procesach biochemicznych jeszcze na etapie prenatalnym. Niedobory mogą prowadzić do powstania poważnych dolegliwości, na które narażone są w szczególności niemowlęta.
Witamina D wpływa na:
Układ kostny – reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową, odpowiadając za wytwarzanie tkanki kostnej, czyli kości i zębów.
Układ mięśniowy – wpływa na prawidłową pracę tkanki mięśniowej.
Układ odpornościowy – wspomaga odporność, między innymi wykazuje właściwości przeciwbakteryjne, antyoksydacyjne oraz zapobiega tworzeniu się komórek rakowych – wspiera apoptozę i angiogenezę, więc pomaga w zmniejszeniu ryzyka zachorowania na nowotwory.
Układ nerwowy – dzięki niej mózg i komórki nerwowe, czyli neurony mogą pracować sprawnie.
Układ krążeniowy – pomaga w pracy mięśnia sercowego, dbając o właściwe krążenie.
Metabolizm – bierze udział w procesach metabolicznych w tkankach, umożliwia regenerację komórek wątroby i pomaga w normowaniu poziomu cukru.
Wchłanianie
Witamina D podawana doustnie wchłania się w przewodzie pokarmowym, przede wszystkim w jelicie cienkim. Proces ten wspomagany jest poprzez sole, kwasy tłuszczowe oraz kwasy żółciowe. Następnie trafia do układu limfatycznego i przekazywana jest do wątroby, gdzie bierze udział w przekształceniu do formy aktywnej – hydroksylacji.
Aby wchłanianie i przekształcenia mogły zachodzić prawidłowo, witamina ta może być spożywana w towarzystwie innych związków. Z czym najlepiej ją stosować?
Jako że witamina D3 jest związkiem rozpuszczalnym w tłuszczach, zalecane jest stosowanie jej razem z posiłkiem zawierającym tłuszcz. Także powoduje ona zwiększanie wapnia, więc zaleca się zażywać ją wraz z jego dodatkiem dla lepszej absorpcji. Właśnie wtedy organizm może wykorzystywać wszystkie te związki optymalnie.
Biodostępność witaminy D zwiększają:
witaminy A
witamina C
witamina E
witamina K2MK7
fosfor
wapń
magnez
NNKT – niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe
resweratrol
Biodostępność witaminy D obniżają:
alkohol
leki kortykosteroidowe
środki przeczyszczające
Warto wskazać, że osoby, u których występuje ryzyko osteoporozy – głównie kobiety po okresie menopauzy, powinny zażywać witaminę D w towarzystwie witaminy K2 oraz wapnia, aby wspierać zdrowie kości.
Działanie i zastosowanie
Witamina D3 w organizmie człowieka pełni wiele funkcji, dlatego też jej właściwy poziom ma kluczowe znaczenie dla zdrowia. Wpływ tego związku jest obserwowany w poniższych obszarach:
Niemowlęta
Zdecydowanie największe znaczenie witamina D ma w przypadku niemowląt. Jej braki prowadzą do krzywicy, która określana jest także jako angielska choroba.
Krzywica rozwija się u dzieci w wieku od 2 miesiąca życia do 3 roku życia i jest ona efektem zaburzeń w gospodarce wapniowo-fosforanowej na skutek braku witaminy D. Wywołuje ona wtedy zmiany w układzie kostnym o charakterze zaburzeń rozwojowych. Krzywica prowadzi między innymi do koślawości i szpotawości kolan, wad kręgosłupa jak skolioza, kifoza, lordoza, nieprawidłowej budowy czaszki, zniekształceń kości miednicy i klatki piersiowej. Również związana jest z opóźnieniem rozwoju psychomotorycznego i upośledzeniem odporności.
Aby zapobiegać krzywicy, bardzo ważna jest profilaktyka, dlatego w opiece pediatrycznej niemowląt stosowane jest doustne podawanie witaminy D3, najczęściej w formie kropli. Dzięki temu mały organizm dziecka może otrzymać właściwą ilość tego ważnego związku.
Osteomalacja i osteoporoza
Wpływ witaminy D na metabolizm kości jest widoczny także w przypadku osób narażonych na osteomalację oraz osteoporozę, czyli dolegliwości związanych z nieprawidłową budową kości na skutek ich obniżonej mineralizacji.
Osteomalacja prowadzi do rozmiękczenia kości, natomiast osteoporoza do ubytków w tkance kostnej, co powoduje osłabienie jej struktury, a tym samym zwiększa ryzyko pojawienia się złamań.
Najczęściej osteomalacja i osteoporoza dotykają kobiet po okresie menopauzy, co powiązane jest ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie. Również narażone są na nie osoby o ubogiej diecie, palacze papierosów, alkoholicy, osoby chorujące na cukrzycę, RZS – reumatoidalne zapalenie stawów, kamicę nerkową, długotrwale unieruchomione.
Właściwa ilość witaminy D3 dba o mineralizację kości, dlatego zmniejsza ryzyko dolegliwości jak osteomalacja i osteoporoza.
Próchnica
Ze względu na fakt, że cholekalcyferol wpływa na układ kostny, ma on także duże znaczenie dla prawidłowej budowy zębów.
Obniżona ilość tego związku sprzyja osłabieniu struktury tkanki zębowej przez obniżenie jej mineralizacji, co z kolei prowadzi do zwiększonego ryzyka pojawienia się próchnicy. Dodatkowo ryzyko to zmniejszone jest przez oddziaływanie na układ odpornościowy, ponieważ powoduje aktywację białek obronnych.
Odporność
Niedobór witaminy D może powodować zaburzenia odporności – zwiększone ryzyko zachorowania na infekcje, między innymi grypę, przeziębienia. Właśnie dlatego osoby o słabszym układzie immunologicznym powinny pamiętać o tym, by w swojej diecie zawsze zawierać właściwą ilość tego związku.
Cholekalcyferol wykazuje działanie immunomodulujące, czyli reguluje pracę układu odpornościowego, a także przeciwbakteryjne przez aktywowanie katelicydyny, która niszczy ściany komórkowe bakterii.
Nowotwory
Badania prowadzone nad witaminą D wykazały, że ma ona działanie antynowotworowe. Zapobiega tworzeniu się komórek nowotworowych, a także oddziałuje na apoptozę – destrukcję komórek oraz na angiogenezę – tworzenie się nowych naczyń włosowatych.
Zauważono między innymi niższe ryzyko zachorowania na raka jelita grubego u osób, które miały wyższy poziom witaminy D3. Również pojawiają się doniesienia na temat jej skutecznego działania w profilaktyce raka piersi, prostaty.
Właśnie dlatego osoby chcące zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwory powinny pamiętać o tym, aby w swojej diecie dbać o właściwy poziom witaminy D3.
Ciśnienie krwi
Odpowiedni poziom witaminy D jest wiązany z ciśnieniem krwi. Jej braki mają zmniejszać nadciśnienie tętnicze, jednak w badaniach nie udało się tego potwierdzić jednoznacznie.
Serce
Cholekalcyferol ma zbawienny wpływ na serce, dlatego jego suplementacja pomaga w ochronie tego ważnego narządu przed poważnymi dolegliwościami – chorobą wieńcową, miażdżycą, zawałem serca.
Związek ten powoduje zredukowanie poziomu „złego” cholesterolu LDL oraz pomaga w podwyższaniu poziomu cholesterolu „dobrego”, czyli HDL. Wspomaga działanie tkanki mięśniowej, a więc także mięśnia sercowego. W efekcie zmniejsza ryzyko chorób serca, które są jedną z głównych przyczyn zgonów na świecie.
Pamięć i koncentracja
Poprzez wpływ na układ nerwowy witamina D3 pomaga w zapamiętywaniu i koncentracji, dlatego też o jej uzupełnianiu powinny pamiętać osoby, które chcą zachować jasność umysłu na wiele lat. Z tego względu jest ona także rekomendowana dla uczniów i studentów.
Bezsenność
Badania prowadzone nad witaminą D wykazały także, że jej obniżony poziom w osoczu sprzyja zaburzeniom snu. Zatem osoby cierpiące z powodu bezsenności powinny zdecydować się na rozpoczęcie suplementacji tego związku.
Depresja
Oddziaływanie witaminy D na układ nerwowy widoczne jest również na przykładzie samopoczucia. Według doniesień naukowych niski poziom witaminy D sprzyja pojawianiu się zaburzeń depresyjnych. Aby polepszyć nastrój, można zatem systematycznie stosować suplementy zawierające tę witaminę. Warto jednak pamiętać, że nie zastąpią one wizyty u psychologa lub psychiatry.
Tkanka mięśniowa
Niedobory witaminy D przekładają się na pojawianie się bólów mięśniowych, czyli mialgii. Ze względu na jej pozytywny wpływ na tkankę mięśniową jest ona zalecana również u sportowców.
Odchudzanie
Istnieje związek pomiędzy odpowiednim poziomem witaminy D3 oraz odchudzaniem. Wynika to z faktu, że obecność tego związku sprzyja szybszemu spalaniu tkanki tłuszczowej. To kwestia wydzielania kortyzolu, który sprzyja odkładaniu się tłuszczu wokół pasa. Witamina D wraz z wapniem obniżają jego ilość. Dodatkowo sprzyja ona produkcji leptyny – hormonu odpowiadającego za uczucie sytości.
Choroba Hashimoto
U osób z chorobą Hashimoto, czyli autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy powodującym jej zanik i niedoczynność często diagnozuje się obniżoną ilość witaminy D we krwi. Według badań sprzyja to pojawianiu się stanu zapalnego oraz wytwarzaniu przeciwciał przeciwtarczycowych anty-TPO.
Poprzez działanie immunomodulujące witamina D powoduje hamowanie limfocytów i aktywowanie makrofagów, co przekłada się na stopniowe zmniejszenie objawów towarzyszących chorobie Hashimoto.
Trądzik
Według badań cholekalcyferol ma wpływ na kondycję skóry, między innymi na trądzik, który jest poważnym problemem dotykającym nie tylko osób w okresie nastoletnim, lecz też dorosłych.
Niedobory witaminy D3 mogą sprzyjać powstawaniu zmian trądzikowych, co potwierdzają prowadzone w tym obszarze badania. Osoby z niedoborami, zażywające suplement z tą witaminą zaobserwowały u siebie poprawę stanu cery.
Łuszczyca
Łuszczyca jest schorzeniem autoimmunologicznym, czyli jest wynikiem nieprawidłowego działania układu odpornościowego. Powoduje ona powstawanie suchych, łuszczących się, swędzących plam na skórze.
Niskie poziomy witaminy D są często diagnozowane u osób chorujących na łuszczycę. Wprawdzie nie jest to upatrywane jako przyczyna tej dolegliwości, lecz braki mogą sprzyjać jej zaostrzeniu. Stąd wskazana jest suplementacja, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, gdy słońca jest mało.
Cukrzyca
Cukrzyca to poważne schorzenie dotykające coraz większej liczby osób. Według badań prowadzonych przez naukowców witamina D ma duże znaczenie w rozwoju tej dolegliwości metabolicznej. Wykazano, że u pacjentów z wyższym poziomem tego związku rzadziej dochodziło do występowania cukrzycy.
Wobec tego osoby z problemem nieprawidłowego poziomu cukru we krwi powinny dbać o właściwą ilość witaminy D, na przykład przez jej suplementację.
Wypadanie włosów
Witamina D3 może zapobiegać wypadaniu włosów. Jest ona odpowiedzialna za szereg procesów zachodzących w tkance skórnej głowy, między innymi uczestniczy w cyklu odnowy naskórka i stymulacji nowych mieszków włosowych. Stąd niedobory tej witaminy mogą sprzyjać nadmiernej utracie włosów.
Suplementacja witaminy D pomaga w zmniejszeniu wypadania włosów, a także w poprawie ich kondycji. Ma to również związek z zachorowaniem na chorobę Hashimoto, w której jednym z objawów jest łysienie.
Zmęczenie
Nadmierne uczucie zmęczenia, senności, brak energii bardzo często są efektem nieprawidłowej diety, która nie dostarcza wystarczającej ilości składników odżywczych. Ważnym związkiem dla witalności jest witamina D3, która pomaga w redukcji przemęczenia i poprawia ogólne samopoczucie.
Refluks
Choroba refluksowa przełyku jest jedną z powszechnie diagnozowanych dolegliwości układu pokarmowego. Nie wykazano powiązania pomiędzy suplementowaniem witaminy D3 a refluksem. Stosowanie tego związku nie przyczynia się do powstawania objawów refluksu i nie redukuje ich.
Warto jednak zaznaczyć, że zbyt duża ilość witaminy D pochodzącej z suplementów może sprzyjać dolegliwościom układu pokarmowego, między innymi objawom refluksowym.
Szumy uszne
Stosowanie witaminy D w suplementach w zbyt dużych dawkach może powodować pojawienie się szumów usznych oraz dzwonienia w uszach. Związane jest to z podwyższonym poziomem wapnia, czyli hiperkalcemią.
Menopauza
Kobiety wchodzące w okres menopauzy powinny pamiętać o dostarczaniu do swojego organizmu właściwej ilości witaminy D3. Wynika to z faktu, że na skutek zmian hormonalnych zachodzących w trakcie menopauzy, dochodzi do zmiany poziomu estrogenu. W efekcie zaburza to gospodarkę wapniowo-fosforanową, co z kolei skutkuje w gorszej mineralizacji kości i zwiększa ryzyko osteoporozy.
Witamina D3: badanie
Badanie poziomu witaminy D polega na oznaczeniu jej poziomu we krwi. Do wykonania badania pobierana jest krew, która następnie jest analizowana w laboratorium. Badanie to sprawdza poziom metabolitu 25(OH), 25(OH)D3.
Do zbadania poziomu witaminy D nie należy specjalnie się przygotowywać. Warto pamiętać o tym, że badania nie powinno się robić w trakcie stosowania witaminy w celach leczniczych, lecz dopiero po około 3-4 tygodniach po jej odstawieniu.
Wyniki podawane są w postaci dwóch jednostek – zależnie od miejsca badania, a mianowicie ng/ml i nmol/ml. Przy wyniku znajdują się normy, które pozwalają na określenie, czy ilość witaminy jest prawidłowa.
Przeciętny koszt badania to od 40 do 80 złotych w zależności od wybranego laboratorium analitycznego.
Normy witaminy D3
Ilość witaminy D w organizmie można oznaczyć badaniami z krwi. Stosowane jest wtedy badanie stężenia 25(OH)D3.
Normy dla witaminy D:
niedobór < 20 ng/ml, inaczej 50 nmol/l
niski poziom: 20-30 ng/ml, inaczej 50 do 75 nmol/l
prawidłowy poziom: 30-50 ng/ml, inaczej 75-125 nmol/l
podwyższony poziom: 50-100 ng/ml, inaczej 125-250 nmol/l
potencjalnie toksyczny poziom: 100-150 ng/ml, powyżej 250 nmol/l
Warto zaznaczyć, że polskie i światowe normy dla witaminy D różnią się między sobą. Przykładowo Amerykańskie Towarzystwo Endokrynologiczne wskazuje, że poziom 40–60 ng/ml jest optymalny dla zdrowia układu kostnego.
Zapotrzebowanie
Zgodnie z danymi Polskiego Instytutu Żywności i Żywienia zapotrzebowanie na witaminę D wynosi:
Niemowlęta – 800 j.m.
Dzieci od 1 do 9 roku życia – 600 j.m.
Młodzież i dorośli – 400 j.m.
Nadmiar i niedobór
Najczęściej diagnozowany jest niedobór witaminy D, jednak warto wskazać, że również jej nadmiar może powodować pojawienie się niepożądanych objawów.
Niedobór wynika głównie ze zbyt słabej biosyntezy, czyli braku możliwości produkcji witaminy słońca w skórze w okresie jesienno-zimowym. Z kolei nadmiar najczęściej jest konsekwencją stosowania zbyt dużych dawek suplementów diety.
Niedobór witaminy D – objawy:
Krzywica – dotyczy w szczególności dzieci i młodzieży. Może prowadzić do poważnych wad rozwojowych powodujących niepełnosprawność.
Rozmiękczenie, rozmiękanie kości, czyli osteomalacja – dolegliwość powodująca skrzywienia, złamania kości i prowadząca do ich zwyrodnień.
Osteoporoza – powodująca zwiększone ryzyko złamań kości na skutek osłabienia ich struktury.
Bóle kości i mięśni – dotykające osób w różnym wieku.
Osłabienie zębów – są one w wyższym stopniu podatne na próchnicę.
Zmniejszona odporność – powoduje zwiększone ryzyko podatności na infekcje, między innymi grypę, przeziębienia, lecz również sprzyja pojawianiu się chorób autoimmunologicznych, nowotworów.
Objawy ze strony układu nerwowego – osłabienie, męczenie, gorsze samopoczucie, bezsenność.
Podwyższone ryzyko kamicy nerkowej oraz kamicy pęcherzyka żółciowego.
Zaburzenia pracy układu krążenia – nadciśnienie tętnicze, gromadzenie się wapnia w żyłach, co może powodować ich blokowanie, zaburzenia rytmu pracy serca.
Szumy uszne i dzwonienie w uszach.
Zaburzenia rozwoju płodu – nadmiar witaminy D jest szczególnie niebezpieczny dla kobiet ciężarnych, ponieważ może on powodować pojawienie się ciężkich zaburzeń rozwojowych płodu.
Deformacja układu kostnego u noworodków.
Wskazania
Stosowanie witaminy D3 jako suplementu jest wskazane przede wszystkim u tych osób, u których istnieje ryzyko jej braku, a tym samym pojawienia się niepożądanych dolegliwości. Zaleca się także wykonanie badania poziomu witaminy przed rozpoczęciem suplementacji.
Na niedobór witaminy D narażone są poniższe grupy:
niemowlęta i dzieci
seniorzy
sportowcy
osoby spędzające dużo czasu w pomieszczeniach
osoby z chorą tarczycą
osoby z niedoczynnością przytarczyc
kobiety po menopauzie
Witamina D3- dawkowanie
Dawkowanie witaminy D3 powinno być ustalone indywidualnie. Pod uwagę bierze się stan zdrowia oraz wiek.
Profilaktyka, czyli zapobieganie niedoborom zakłada stosowanie mniejszych dawek na poziomie od 500 do 2000 j.m., natomiast w przypadku pojawienia się dolegliwości na skutek niedoborów stosowane są dawki wyższe, w tym dawka uderzeniowa wynosząca 10000-20000 j.m, która powinna być podawana najlepiej pod kontrolą lekarza.
Dzienne dawkowanie profilaktyczne:
dzieci po 4 tygodniu życia do 2-3 roku życia – 500 j.m.
wcześniaki, bliźnięta – 1000 j.m.
kobiety ciężarne i karmiące piersią – 2000 j.m.
pozostałe osoby – około 500-1000 j.m.
Dzienne dawkowanie lecznicze:
dzieci i młodzież od 4 tygodnia życia do 18 roku życia – 3000-10000 j.m. przez okres 4-6 tygodni
krzywica, osteomalacja – 1000-5000 j.m.
osteoporoza – 1000-3000 j.m.
niedoczynność przytarczyc – 10000-20000 j.m.
Pamiętaj! Dawka powinna być dopasowana także do masy ciała, dlatego w przypadku osób otyłych konieczne jest zwiększenie dawki. Najczęściej stosuje się wówczas dawkę podwójną.
Przelicznik mikrogram na IU, j.m.
Dawkowanie jest podawane w dwóch jednostkach – mikrogramach oraz j.m., inaczej IU, czyli jednostkach międzynarodowych. W celu sprawdzenia dawki i jednostki stosuje się przelicznik.
1 µg (mcg, mikrogram) = 40 j. = 40 IU
Stosowanie
Witaminę D w celach profilaktycznych powinno się stosować głównie w okresie jesienno-zimowym. Osoby, które przebywają przez długi czas w domu, dlatego nie wychodzą na słońce, powinny także stosować ją przez cały rok.
Suplementacja w przypadku wskazań leczniczych powinna być prowadzona aż do momentu uzupełnienia poziomu, co można potwierdzić badaniami z krwi.
Czy witaminę D powinno się stosować przed czy po jedzeniu? Zaleca się zażywanie jej w trakcie jedzenia lub opcjonalnie przed albo po, niezależnie od pory dnia. Najlepiej stosować ją przy posiłku bogatym w tłuszcze.
Pamiętaj! Podczas suplementacji witaminy D warto systematycznie prowadzić badania poziomu wapnia we krwi, ponieważ witamina ta sprzyja jego większemu wchłanianiu i może prowadzić do hiperkalcemii.
Przeciwwskazania i skutki uboczne
Osoby rozważające suplementację witaminy D3 powinny pamiętać o tym, że ma ona określone przeciwwskazania i skutki uboczne.
Przeciwwskazania do stosowania:
alergia na składniki preparatu
nadmiar witaminy D
nadmiar wapnia – hiperkalcemia
rzekoma niedoczynność przytarczyc
ciężka niewydolność nerek
kamica nerek
Skutki uboczne:
dolegliwości żołądkowo-jelitowe
skórne reakcje uczuleniowe
szumy uszne i dzwonienie w uszach
przy długim stosowaniu lub bardzo wysokich dawkach – hiperkalcemia
Jaka jest najlepsza?
Najlepszy preparat z witaminą D3 to taki, który zawiera odpowiednią dawkę oraz jest wygodny w stosowaniu. Zawsze warto poszukiwać preparatów posiadających etykietę leku zamiast suplementu.
Preparat warto dobrać do indywidualnych potrzeb, między innymi zalecanego dawkowania oraz preferowanej formy – kapsułki, tabletki, płyn.
Cena
Koszt witaminy D3 w aptekach to najczęściej od około 10 do 40 złotych w zależności od formuły, dawki oraz producenta.
Opinie
Ze względu na swoje szerokie spektrum działania witamina D3 ma bardzo dobre opinie wśród stosujących ją osób. Polecana jest ona głównie przez kobiety po menopauzie oraz przez osoby z obniżoną odpornością. Także ceniona jest przez chorych na choroby autoimmunologiczne, między innymi chorobę Hashimoto, RZS, cukrzycę typu 1.
Warto zatem pamiętać o właściwym poziomie witaminy D3. Najlepiej dostarczać ją do organizmu naturalnie, czyli ze słońca, ale wtedy, gdy jest go coraz mniej, można zacząć stosować suplementy diety, które pozwalają na szybkie uzupełnienie jej ilości. Dzięki temu można zadbać o zdrowie całego organizmu!
bardzo ciekawy wpis
🙂