Smaczny i zdrowy orkisz pod różnymi postaciami

Zwykła pszenica już od dłuższego czasu cieszy się złą sławą i idzie coraz bardziej w odstawkę, a jej miejsce coraz częściej zajmuje orkisz. Jest to gatunek zboża zawierający kilkanaście razy więcej białka niż ziarna pszenicy zwyczajnej, a do tego jest skarbnicą witamin, skrobi, minerałów i błonnika pokarmowego. Pszenica orkisz jest delikatna i lekkostrawna oraz posiada wiele właściwości prozdrowotnych. Śmiało można używać mąki orkiszowej do przygotowania chleba, makaronu, płatków czy też kaszy. Okazuje się, że spożywanie tego zboża ma pozytywny wpływ na krążenie, układ odpornościowy i serce. Dostarcza sił witalnych oraz jest wspaniałym dodatkiem do diety w przypadku osób trenujących i chcących zbudować masę mięśniową.

Pszenica zwyczajna a pszenica orkisz

Chociaż orkisz należy do tej samej rodziny co każdemu znana pszenica, to jednak w jego przypadku nie zastosowano żadnych niekorzystnych modyfikacji, które mogłyby przyczynić się do pogorszenia stanu naszego zdrowia. O szkodliwości zwykłej pszenicy większość osób doskonale wie i zdążyło już się nawet przekonać na sobie, jakie spustoszenie sieje ona w organizmie. Oba te zboża różnią się nie tylko wyglądem ziaren, ale także strukturą DNA i profilem składników odżywczych. Na korzyść orkiszu przemawia większa zawartość białka i obecność warstwy aleuronowej na ziarnach.

Zboże to zawiera także lizynę i metioninę, której nie ma w zwykłej pszenicy. Jako, że ziarna orkiszu są bardziej kruche i łatwiej się rozpuszczają, układ pokarmowy jest w stanie znacznie łatwiej je przyswoić. Proporcje białek glutenowych także są inne. Orkisz zawiera mniej cukrów od pszenicy i trochę więcej tłuszczu. Wartość steroli i skrobi w suchej masie produktu jest bardzo zbliżona.

Czy orkisz zawiera gluten?

Orkisz jest zbożem zawierającym gluten, w tym białka glutenowe o nazwie glutenina i gliadyna. Białka glutenowe stanowią w pszenicy orkisz około 80% wszystkich białek. Nie jest to wobec tego produkt, po który mogą sięgać osoby borykające się z chorobami, takimi jak celiakia czy też z nietolerancją glutenu. Warto jednak dodać, że gluten obecny w orkiszu najczęściej nie powoduje niepożądanych skutków ubocznych. Należy jednak zachować ostrożność, gdyż każdy organizm może zareagować na orkisz inaczej. Duże znaczenie ma także to, jaki mamy poziom nietolerancji na gluten. Proporcja gliadyn do glutenin w przypadku orkiszu wynosi 3,5:1; gdzie w pszenicy stosunek ten wynosi 2:1.

Jaka jest wartość odżywcza nasion orkiszu?

Zjedzenie szklanki ugotowanego orkiszu równa się dostarczeniu organizmowi prawie 250 kcal, a w tym głównie węglowodanów złożonych. W zbożu tym nie brakuje również sporej ilości cennego białka i błonnika. Pszenica orkisz zawiera sporo manganu oraz fosfor, magnez, cynk, żelazo i witaminy z grupy B – przede wszystkim witaminy B1,B3 i B6.

Właściwości orkiszu i jego dobroczynny wpływ na ludzki organizm

Spożywanie produktów orkiszowych bez wątpienia sprzyja zachowaniu zdrowia. Dieta zawierająca to zboże ma działanie wzmacniające i regenerujące na organy wewnętrzne oraz usprawnia ich pracę. Po orkisz warto sięgać w celu odżywienia organizmu, dodania sobie sił witalnych, przyśpieszenia przemiany materii, obniżenia poziomu cholesterolu, utrzymania smukłej sylwetki, redukcji ryzyka zawału serca i anemii. Jest to godny polecenia produkt w przypadku osób niedożywionych, wyczerpanych, zmagających się z cukrzycą, miażdżycą i kamicą żółciową.

Dobroczynny błonnik w orkiszu

Ze względu na swój unikalny skład orkisz posiada prozdrowotne działanie. Spora ilość błonnika pokarmowego sprawia, że jego regularne spożywanie może pomóc w pozbyciu się zaparć. Orkisz sprzyja zatem regulacji rytmu wypróżnień, gdyż zawarty w nim błonnik zwiększa objętość mas kałowych. Zalegające treści pokarmowe oraz towarzyszące temu dolegliwości w postaci zaparć i wzdęć zwiększają ryzyko rozwoju nowotworu jelita grubego. Dzięki odpowiedniej dawce błonnika możliwe jest nie tylko skrócenie kontaktu mas kałowych z jelitem, ale także sprawne pozbywanie się toksyn, które mają wówczas mniej czasu na ponowne przeniknięcie do organizmu.

Kolejną zaletą z dostarczania organizmowi codziennej dawki błonnika jest to, że jesteśmy w stanie szybciej zaspokoić głód i cieszyć się uczuciem sytości przez dłuższy czas. To z kolei sprzyja zachowaniu smukłej sylwetki i ułatwia pozbycie się nadprogramowych kilogramów. Orkisz nie jest wysoko kalorycznym produktem, a zawartość tłuszczu jest bardzo mała. Już samo pozbycie się zalegających mas kałowych i toksyn przyczyni się do spadku masy ciała.

Ochrona układu sercowo-naczyniowego

Substancje zawarte w orkiszu mają korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Zmniejszają one ryzyko wystąpienia miażdżycy, która jest obecnie wręcz plagą i to nie tylko wśród seniorów.

Pozytywny wpływ na gospodarkę hormonalną

Niacyna obecna w orkiszu ma korzystny wpływ na pracę układu hormonalnego. Jest ona niezbędna do jego prawidłowego funkcjonowania, w tym do produkcji kluczowych hormonów płciowych.

Wzmocnienie układu odpornościowego i redukcja stresu

Sięganie po produkty orkiszowe jest sposobem na wzmocnienie swojego systemu odpornościowego. Zawartość tiaminy w tym zbożu przyczynia się do redukcji poziomu stresu w organizmie i niekorzystnych skutków ubocznych, za które jest on odpowiedzialny.

Lepsze krążenie i mniejsze ryzyko anemii

Spożywanie orkiszu niesie ze sobą wiele korzyści prozdrowotnych, a jedną z nich jest poprawa krążenia krwi i redukcja ryzyka wystąpienia niedokrwistości ze względu na sporą zawartość żelaza. W orkiszu znajduje się także miedź, która razem z żelazem uczestniczy w produkcji erytrocytów. Dzięki większej liczbie czerwonych krwinek organizm jest lepiej dotleniony, a to z kolei dodaje energii, poprawia nastrój i przyśpiesza metabolizm.

Optymalny poziom cholesterolu we krwi

Dzięki dużej zawartości błonnika pokarmowego, a szczególnie błonnika rozpuszczalnego i niacyny, orkisz ma pozytywny wpływ na poziom cholesterolu we krwi. Błonnik sprzyja obniżeniu poziomu cholesterolu we krwi, a niacyna dodatkowo chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, które powstają na skutek utlenienia się cholesterolu.

Poziom cukru we krwi pod kontrolą

Obecny w orkiszu błonnik pokarmowy pozwala na zachowanie optymalnego poziomu glukozy we krwi i prawidłowej masy ciała. Jego obecność sprawia, że cukier wchłania się wolniej do krwiobiegu i można uchronić się przed wilczymi aktami głodu, gdyż nie dochodzi do jego gwałtownego wzrostu ani też spadku.

Ziarno orkiszu naturalnym antybiotykiem?

W pszenicy orkisz znajduje się rodanid będący związkiem o działaniu antybiotycznym. Uznaje się go za naturalny antybiotyk obecny w naszej krwi, ślinie czy nawet kobiecym pokarmie. To właśnie m.in. dzięki rodanidowi dziecko pijące mleko matki nabiera odporności. Związek ten stymuluję pracę systemu immunologicznego i zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji. Co więcej, rodanid ma pozytywny wpływ na produkcję hemoglobiny oraz wzrost i rozwój dziecka.

Przepisy z zastosowaniem orkiszu

Orkisz charakteryzuje się lekko słodkim smakiem i orzechowym aromatem, co bez wątpienia przemawia na jego korzyść i właśnie dlatego znalazł szerokie zastosowanie w kuchni. Idealnie nadaje się do wypieku chlebów i bułek. Zboże to dostępne jest także w postaci płatków i grysiku, a więc świetnie sprawdzi się na śniadanie w postaci zdrowych płatków śniadaniowych czy do przygotowania musli. Wystarczy dodać do płatków orzechy, suszone owoce i nasiona, aby dostarczyć organizmowi potężną bombę witamin, minerałów i oczywiście energii. Połączenie jogurtu i świeżych owoców z płatkami orkiszowymi również będzie smakowitą opcją. Jako, że orkisz zawiera sporo białka i błonnika pokarmowego, potrawy przygotowane na jego bazie są bardzo sycące i pozwalają cieszyć się uczuciem sytości przez długi czas. Jest to świetna wiadomość dla osób chcących utrzymać smukłą sylwetkę czy też pozbyć się nadprogramowych kilogramów.

Najczęściej wykorzystywaną formą orkiszu jest mąka orkiszowa, która wspaniale nadaje się do wypieku pysznych tart i muffinek. Występuje ona zarówno w wersji razowej, jak i jasnej. Sklepowe półki uginają się także pod naporem różnego typu produktów orkiszowych typu krakersy, makarony, paluszki, chrupki, sucharki, precel, wafle, ciastka, orkisz ekspandowany  i pieczywo chrupkie. Bez wątpienia nie można narzekać na ubogi wybór, szczególnie w przypadku sklepów internetowych, których oferta jest naprawdę bogata i zróżnicowana. Orkisz bowiem cieszy się coraz większą popularnością i rośnie na niego popyt. Wytwarzana jest z niego już nawet kawa i to nie tylko w wersji ziarnistej/mielonej, ale także rozpuszczalnej. Sporym uznaniem cieszy się także dieta orkiszowa, którą zainicjowała św. Hildegarda. Propagatorzy tej diety uważają, że stoi ona na straży zdrowia i długowieczności.

Pomysł na domowy chlebek orkiszowy

Zamiast kupowania jakiegoś wysoko przetworzonego chleba o wątpliwej jakości, można przygotować swój własny zgodnie ze swoimi indywidualnymi preferencjami. Wówczas zyskujemy nie tylko zdrową wersję chleba, ale także dokładnie wiemy, co się w nim znajduje. Nie jest przecież najlepszym pomysłem zajadanie się produktami obfitującymi w sztuczne konserwanty, barwniki, wypełniacze i spulchniacze.

Do przygotowania domowego chleba orkiszowego potrzebować będziemy: ½ kg maki orkiszowej dowolnego typu, dwóch szklanek ciepłej wody, łyżeczki soli morskiej/himalajskiej, łyżki dobrej jakości oliwy z oliwek, łyżeczkę ulubionego miodu, połowy saszetki suchych drożdży.

Wykonanie: mieszamy dokładnie ze sobą sypkie produkty w postaci mąki, soli i drożdży. Następnie wlewamy w środek oliwę, wodę i miód, po czym dobrze wyrabiamy. Ciasto należy wyrabiać do momentu, aż będzie ładnie odchodziło od brzegów naczynia, pozostając przy tym klejącym. Gdy już uformujemy ciasto, przenosimy je do natłuszczonej formy. Można ją dodatkowo wysypać otrębami. Formę z ciastem należy pozostawić do wyrośnięcia w ciepłym miejscu na około półtorej godziny, po to aby masa zwiększyła swoją objętość. Zanim przystąpimy do włożenia formy z ciastem do piekarnika rozgrzanego do temperatury 200 st. C., należy posmarować je mlekiem. Chleb pieczemy przez około 50 minut, aż jego skórka ładnie zbrązowieje.

Ciasto orkiszowe z cukrem trzcinowym i kruszonką

Składniki:

Ciasto:

• 3 szklanki mąki orkiszowej typ 700
• 4 żółtka
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia
• 1/2 kostki masła
• 1/2 kostki margaryny (jeśli ktoś woli, zamiast margaryny można użyć samego masła)
• 3/4 szklanki cukru trzcinowego
• śmietana 18% kwaśna (do zarobienia ciasta)
• bułka tarta do posypania blachy1 łyżka mąki ziemniaczanej
• około 60 dag truskawek lub śliwek lub jagód (dowolne owoce sezonowe)

Kruszonka:

• 1/2 kostki masła
• 1/2 szklanki cukru trzcinowego
• około 5 łyżek mąki orkiszowej typ 700 (tyle mąki, aby wchłonęła całe masło)
• cukier waniliowy

Wykonanie ciasta:

Do miski wsypać mąkę, dodać miękkie masło i margarynę, żółtka, cukier, proszek do pieczenia oraz śmietanę. Zagnieść ciasto.

Blachę o wymiarach 33 x 21 cm posmarować masłem i posypać bułką tartą. Rozklepać na niej ciasto.

Owoce umyć, osuszyć i nieco rozdrobnić. (Śliwki należy przepołowić i wyjąć pestki. Jeśli używamy truskawek, należy je  przekroić wzdłuż na połowę.) Owoce oprószyć mąką ziemniaczaną i ułożyć na ciasto. Śliwki kładziemy zawsze skórką do dołu.

Wykonanie kruszonki:

Zagnieść kruszonkę z podanych składników i posypać po owocach.

Ciasto wstawić do nagrzanego piekarnika i piec w 180 st. C około 60 minut na złoty kolor.

Pycha!

Uwaga.

Z reguły ciasto po wyjęciu z piekarnika nie zdąża wystygnąć, bo wcześniej zostaje zjedzone 🙂

Pyszne ciepłe śniadanko

Składniki:

• 2 łyżki płatków orkiszowych ze śliwkami lub z żurawiną
• 1 szklanka mleka
• 3 łyżki morwy białej
• 1 łyżka płatków migdałowych

Sposób wykonania:
Płatki owsiane lub orkiszowe zalać szklanką gorącego mleka. Dodać morwę oraz płatki migdałowe. Odczekać 5 minut i gotowe!

Zupa grysikowa z orkiszu wg Św. Hildegardy

Składniki

• 1 l wody
• 50 g masła
• 4 łyżeczki grysiku z orkiszu
• 1 cebula
• szczypta soli
• gałka muszkatołowa
• natka pietruszki

Sposób wykonania

Cebulę drobno posiekać i podsmażyć na maśle, a następnie zalać zimną wodą. Kiedy woda jest jeszcze zimna wsypać grysik orkiszowy. Dodać przyprawy; zupę gotować kilka minut ciągle mieszając i delikatnie odparowując.

Tak przyrządzona zupa działa delikatnie wstrzymująco. Jeśli chcemy otrzymać zupę pobudzającą trawienie, należy dodać parę łyżeczek całego ziarna orkiszu. Zdaniem Hildegardy, spożywanie grysiku z orkiszu przed daniem głównym wspomaga „nawadnianie” nerek. Zupa nie powinna być jedzona zbyt gorąca.

Hildegarda dodaje, że osoby cierpiące na choroby nerek powinny włączyć na stałe do swojego jadłospisu zupę grysikową z orkiszu.

---