Problematyczny gluten, czyli zagrożenie nie tylko dla osób z celiakią

Uczulenie na gluten może przyczynić się do wystąpienia wielu schorzeń, a więc pojawia się pytanie – jakie choroby wywołuje gluten? Tak naprawdę celiakia i wrażliwość na gluten kryją się pod postacią najróżniejszych chorób. Spożywanie glutenu może przyczynić się bowiem do osteoporozy, nieswoistego zapalenia jelit, anemii, reumatoidalnego zapalenia stawów, tocznia, stwardnienia rozsianego, chronicznego zmęczenia czy nawet choroby nowotworowej, a to jeszcze nie koniec. Na liście znajduje się bowiem aż 55 chorób. Gluten odpowiadać może także za schorzenia psychiczne i neurologiczne typu depresja, migrena, epilepsja czy nawet demencja. W wyniku wystąpienia autoagresywnej choroby, w organizmie dochodzi do pojawienia się chronicznego zapalenia, a cierpią na tym wszystkie narządy. Dlatego też tak często leczenie objawowe nie przynosi pożądanych efektów, gdyż prawdziwą przyczyną schorzenia jest uczulenie na gluten.

Najczęstsze choroby wywoływane przez gluten

Ostatnio bardzo dużo mówi się o tak zwanej chorobie glutenowej, którą nazywa się celiakią. Chodzi tutaj o wrodzoną nietolerancję glutenu, który jest białkiem znajdującym się w ziarnach zbóż typu pszenica, jęczmień, żyto, orkisz. Osoby dorosłe, u których choroba trzewna przechodzi z formy utajonej w aktywną, konieczne staje się stosowanie leczniczej diety bezglutenowej do końca życia. W przypadku małych dzieci, do ujawnienia się nietolerancji glutenu dochodzi już po odstawieniu ich od piersi.

Celiakia jest chorobą autoimmunologiczną, która zwykle współistnieje z innymi schorzeniami związanymi z autoagresją typu toczeń, sarkoidoza czy wrzodziejące zapalenie jelit. Nieleczona celiakia prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita, co w efekcie przyczynia się do dysfunkcji jelit. Przyczyny powstawania choroby glutenowej nie zostały jeszcze poznane, dlatego też niemożliwie staje się leczenie przyczynowe. Produkty bez glutenu stosuje się w celu zredukowania objawów, takich jak nieżyt żołądkowo-jelitowy, anemia, wzdęcia, cuchnące stolce, niedobory witaminowe i białkowe.

Nietolerancję na gluten można poznać po spadku masy ciała, obrzęku ciała, bolesnych biegunkach o nieprzyjemnym zapachu, zmianach skórnych, bólach kości, mrowieniu kończyn, tłuszczowych stolcach. W wyniku zaburzenia wchłaniania w jelicie, chorzy cierpią na niedobory witamin, co może prowadzić do niedożywienia i skrajnego wyniszczenia organizmu. Wrażliwość na gluten może objawiać się nie tylko problemami trawiennymi, ale także migrenami, depresją, problemami z koncentracją i pamięcią, niedokrwistością czy nawet bezpłodnością.

• Choroby autoimmunologiczne

Istnieje silne powiązanie pomiędzy nieszczelnym jelitem a autoagresją. Obecna w glutenie gliadyna wywołuje reakcję systemu immunologicznego, ale gluteina także może być problematyczna. Dochodzi do podrażnienia śluzówki jelita, co w efekcie zaburza wydzielanie zonuliny, a jej nadmiar zwiększa przepuszczalność jelit.

• Choroba Hashimoto

Hashimoto jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, w wyniku której organizm produkuje przeciwciała niszczące własne tkanki. Schorzenie to jest silnie powiązane z jelitami, które to z kolei są ściśle związane z układem odpornościowym. U osób chorych po wykluczeniu glutenu, pojawia się wyraźna poprawa stanu zdrowia.

• Choroby jelit

Celiakia charakteryzuje się nietolerancją glutenu, a dotyka ona jelito cienkie. Gdy gluten dostanie się do ściany jelita, przyczynia się do powstania reakcji zapalnej kosmków jelitowych, co z kolei powoduje ich zanik i proliferację komórek jelitowych. Traktowanie przez układ immunologiczny błony śluzowej jak własnego wroga, doprowadza do jej zniszczenia, a w konsekwencji do zaburzeń wchłaniania składników pokarmowych. Do nieswoistych zapaleń jelit zalicza się chorobę Leśniowskiego Crohna. Na skutek upośledzonego wchłaniania i niedożywienia organizmu, pojawia się osłabienie, przewlekła biegunka, utrata masy ciała, bóle brzucha i gorączka.

• Choroby neurologiczne

Głównym lub jednym z objawów związanym z wrażliwością na gluten mogą być neuropatie, miopatie, mielopatie, encefalopatia, bóle głowy czy ataksja. W sieci nie brakuje artykułów naukowych, które wykazują związek glutenu z chorobami neurologicznymi i psychiatrycznymi. Pacjenci skarżą się także na problemy z równowagą i ADHD. Lektyny zawarte w pszenicy przechodzą przez barierę krew- mózg i mogą tym samym ingerować w funkcje neurologiczne.

• Choroba Parkinsona

Niezdiagnozowana wrażliwość na gluten może nie tylko przyczynić się do powstania neurologicznych zmian, ale po latach zmiany te mogą doprowadzić do choroby Alzheimera czy Parkinsona. Zboża zawierające gluten osłabiają metabolicznie mózg. Liczne badania pokazują, że pszenica wykazuje niekorzystny wpływ na oś jelito- mózg, przyczyniając się w efekcie do atakowania przez system odpornościowy mózgu.

• Choroby psychiczne

Około 15% pacjentów z rozpoznaną celiakią ma objawy chorób psychicznych, z czego większość stanowią zaburzenia depresyjne. Spożywanie glutenu ma więc związek z zaburzeniami emocjonalnymi, może przyczynić się do kłopotów z koncentracją i drażliwością oraz do zaniżonego poczucia własnej wartości.

• Choroby serca

Wrażliwość na gluten zwiększa ryzyko śmierci głównie z powodu chorób serca, jednakże najnowsze badania pokazują, że w przypadku osób bez celiakii takiej korelacji nie zauważono. Co więcej, na ich podstawie stwierdzono, że stosowanie przez długi okres czasu restrykcyjnej diety bezglutenowej przez osoby niemające nietolerancji na gluten, mogą zwiększyć ryzyko śmierci z powodu chorób serca i nowotworów.

• Choroby skóry

Szacuje się, że 25% osób z łuszczycą, egzemą czy łuszczycowym zapaleniem stawów ma wrażliwość na gluten. Zmiany skórne w połączeniu z objawami w postaci wzdęć, bólów brzucha, zaparć czy biegunek, gorszego nastroju, problemów z koncentracją czy anemią mogą mieć podłoże w nietolerancji glutenu. Zaalarmować powinna też swędząca pokrzywka. Choroba Duhringa, czyli opryszczkowe zapalenie skóry również jest przykładem skórnej nietolerancji glutenu. Schorzenie to nazywane jest często także skórną postacią celiakii.

• Choroby stawów

Gluten może wzmagać stany zapalne, dlatego też dieta obfitująca w to białko może przyczynić się do wywołania reumatoidalnego zapalenia stawów. W takim przypadku zmiana sposobu odżywiania się może zredukować nieprzyjemne dolegliwości. W wielu przypadkach stosowanie protokołu DSL przez okres czerech miesięcy przyczynia się do trwałej remisji.

• Choroby tarczycy

Dostępnych jest wiele badań, które potwierdzają powiązanie chorób autoimmunologicznych tarczycy z nietolerancją na gluten. Po dostaniu się do krwiobiegu gliadyny, atakowana jest przez system immunologiczny, co zwiększa ryzyko ataku także na tarczycę. Wystąpienie stanu zapalnego w organizmie pogarsza stan nie tylko jelit, ale nasila reakcje stresowe, co w konsekwencji prowadzić może do zmniejszenia się konwersji hormonów tarczycy.

Podsumowanie informacji

Nie trzeba mieć tak naprawdę stwierdzonej nietolerancji na gluten, aby borykać się z nieprzyjemnymi objawami. Obecnie białko to jest dodawane do większości produktów, które można znaleźć na sklepowych półkach. Nadmierna konsumpcja glutenu sieje spustoszenie nawet u zdrowych osób.

Z całą pewnością należy niezwłocznie udać się do lekarza pierwszego kontaktu, po zaobserwowaniu u siebie rozmaitych i z pozoru niepowiązanych ze sobą dolegliwości. Zwlekanie z wizytą może prędzej czy później doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, a nawet do rozwoju innych schorzeń o podłożu zapalnym.

Z kolei chroniczny stan zapalny przyczynia się do powstawania znacznie poważniejszych chorób. Lekarz rodzinny na podstawie objawów pacjenta wydaje skierowanie do gastroenterologa, który z kolei zleca wykonanie odpowiednich badań, a w oparciu o otrzymane wyniki możliwe jest postawienie prawidłowej diagnozy.

---