Macierzanka – właściwości, zastosowanie i uprawa

Herbata z macierzanki to znany od dawna napar, dzięki któremu przywracamy do organizmu spokój, wnosimy wyciszenie oraz mnóstwo zdrowia.Macierzanka stosowana już przez nasze babcie, prababcie, a także ich babki i prababki od wieków przynosiła ulgę w rozmaitych dolegliwościach. Obecnie, w czasach, gdy coraz częściej odczuwamy przesyt wszelkiego rodzaju sztucznych, chemicznych dodatków do żywności, a także miewamy dosyć przepisywanych nam dużych ilości leków syntetycznych, szukamy bardziej naturalnych produktów spożywczych, jak również naturalnych metod leczenia. Coraz częściej odwiedzamy zielarzy, bioenergoterapeutów, homeopatów i coraz częściej leki chemiczne zastępujemy tymi pochodzącymi wprost z natury. Poznajcie więc ziele macierzanki i jego właściwości. Zanim jednak przejdziemy do szczegółowego opowiadania, czym charakteryzuje się macierzanka zioło, zaczniemy od jego pochodzenia.

Biologia i uprawa macierzanki

Macierzanka, z łaciny Thymus L. jest rośliną należącą do rodziny jasnotowatych, która występuje na terenie Europy, Afryki Północnej oraz w umiarkowanej strefie klimatycznej Azji. W Polsce możemy spotkać aż 10 różnych gatunków macierzanki, na blisko 300 występujących na całym świecie.

Wielu biologów uznaje jednak, że ilość naszych rodzimych gatunków ziela macierzanki jest mniejsza, co wynika z przynależności poszczególnych rodzajów do gatunku macierzanki piaskowej. Jeśli uwzględnimy jednak podział na 10 gatunków, wyróżniamy tu: macierzankę austriacką, cytrynową, halną, karpacką, Marschalla, nadobną, nagolistną, panońską, piaskową, wczesną i zwyczajną. Jak można się domyślić, w Polsce najpopularniejszy gatunek macierzanki to piaskowa (Thymus serpyllum L.) oraz macierzanka zwyczajna (Thymus pulegioides L.)

Macierzanka jest zielem rosnącym dziko. W okresie od czerwca do końca września kwitnie, a jej kwiaty mają bardzo charakterystyczny liliowy kolor, dzięki któremu łatwo ją rozpoznać. Zbierać powinno się młode pędy, które następnie suszy się.

Jeśli zdecydujemy się na uprawę macierzanki w ogródku, postępujemy analogicznie, jak z macierzanką rosnącą dziko.

Roślina ta szczególnie upodobała sobie miejsca ciepłe oraz dobrze nasłonecznione, co ma swój związek z pochodzeniem macierzanki, o czym opowiemy szerzej w dalszej części.
Bardzo często macierzanka łączona jest z innymi ziołami, szczególnie zaś z tymi, z którymi współtworzy znakomite mieszanki. Są to przede wszystkim spokrewniony z nią tymianek oraz rumianek, nagietek, krwawnik, lipa, czy babka lancetowata.

Pochodzenie

Macierzanka, w tym i macierzanka lecznicza pochodzi z Basenu Morza Śródziemnego. Jest więc rośliną ciepłolubną, stąd jej szczególnie duże występowanie w miejscach nasłonecznionych w pełni lata. W Polsce pojawiła się prawdopodobnie wraz z królową Boną, która sprowadziła do naszego kraju mnóstwo warzyw oraz ziół.

Właściwości macierzanki

Ziele macierzanki posiada bardzo szerokie właściwości lecznicze. Ich źródłem w głównej mierze są składniki, takie jak kwasy organiczne, sole mineralne, olejki eteryczne i garbniki.

Już w czasach starożytnych często korzystano z dobrodziejstw tego ziela, doceniając jego właściwości antybakteryjne i odkażające. Przede wszystkim wykorzystywano je do leczenia chorób układu pokarmowego, jak i do oczyszczania organizmu z substancji szkodliwych dla zdrowia.

Dziś znamy właściwości macierzanki dogłębnie, dzięki czemu wiemy, w jaki sposób możemy pomóc swojemu zdrowiu. Tym samym ziele macierzanki i farmakognozja nie mają żadnych tajemnic przed lekarzami, zielarzami, czy pacjentami. Jaki zatem jest leczniczy gatunek macierzanki?

Przede wszystkim mowa tu o macierzance piaskowej, która pomaga na wzdęcia, bóle brzucha, biegunki, czy zaparcia – słowem rozwiązuje problemy trawienne. To jednak nie wszystkie zalety tej drobnej rośliny. Macierzanka zioło lecznicze jest znakomitym lekarstwem na suchy kaszel oraz na rozmaite zakażenia dróg oddechowych. Jeśli najogólniej chcielibyście poznać odpowiedź, macierzanka – na co pomaga – przede wszystkim usłyszelibyście, iż na układ oddechowy oraz układ pokarmowy.

Właściwości i działanie lecznicze

Dzięki silnym właściwościom leczniczym macierzankę piaskową wykorzystać można do leczenia infekcji dróg oddechowych. To dzięki niej łagodzone są objawy suchego kaszlu, ułatwione odkrztuszanie, a także oczyszczone oskrzela.

Warto podawać macierzankę właśnie z tego powodu nałogowym palaczom, którzy znajdą w tym zielu swojego ogromnego sprzymierzeńca. Mając na uwadze właściwości odkażające można wskazać też na pomoc w infekcjach dziąseł, gardła, zębów, czy w zwykłych przeziębieniach.

Dodatkowe korzyści, jakie możemy pozyskać to poprawa pamięci i koncentracji, wyciszenie i uspokojenie nerwów, a także zwalczanie bólów głowy i migren. To także znakomity sposób na zmniejszenie dolegliwości menstruacyjnych. Warto wykorzystać macierzankę także do przygotowania aromatycznej kąpieli, która nie tylko odpręży, ale i zrelaksuje, a nawet pomoże w walce ze schorzeniami reumatycznymi, czy nerwobólami.

Herbata z macierzanki – zastosowanie

Macierzanka to ziele o niezwykle szerokim zastosowaniu. Można wykorzystać je w ziołolecznictwie, w kosmetyce, kuchni, etc. W zależności od gatunku po jaki sięgniemy możemy cieszyć się różnymi właściwościami ziela macierzanki.

Ziołolecznictwo

Macierzanka piaskowa przede wszystkim wykorzystywana jest w ziołolecznictwie. Jak już wcześniej zostało wspomniane, herbata z macierzanki działa na kaszel, układ pokarmowy, pamięć, czy układ nerwowy. Mając problemy z drogami oddechowymi pomoże nalewka z macierzanki; na układ pokarmowy idealny będzie napar. Często stosuje się też kąpiele, które wydzielając odpowiedni aromat działają odkażająco na drogi moczowe, czy oddechowe.

Przyprawa w kuchni

Poza właściwościami prozdrowotnymi macierzankę wykorzystać można w kuchni jako przyprawę. Używa się zarówno macierzanki suszonej, jak i świeżej doprawiając nią rozmaite potrawy. Głównie dodaje się ją do zup, potraw z warzyw, mięs – zwłaszcza tych pieczonych i duszonych, sosów, pizzy, serów, bigosu, zapiekanek, potraw z roślin strączkowych, wędlin, pasztetów oraz omletów. Pamiętać należy jednak, aby używać tylko szczypty tego ziela, gdyż nadmiar może zepsuć smak potrawy.

Macierzanka cytrynowa sprawdza się w kuchni ze względu na swój bardzo specyficzny gorzkawo – korzenny smak. Najczęściej wykorzystywana jest w kuchni francuskiej oraz włoskiej. Jest to roślinka, którą warto dodawać do potraw nie tylko dla jej walorów smakowych. Przede wszystkim wzmaga ona apetyt, a także poprawia trawienie. Ma ponadto działanie przeciwzapalne oraz zapobiega wzdęciom. Warto zatem jak najbardziej dodać ją do swojego jadłospisu.

Stosowanie w kosmetyce

Jeśli macie problemy skórne, warto wykorzystać do walki z nimi macierzankę, gdyż, dzięki właściwościom przeciwzapalnym, jak również przeciwbakteryjnym możliwe jest skuteczne usunięcie trądziku oraz walka z owrzodzeniami, ranami, czy oparzeniami. Napar z macierzanki sprawdzi się także jako środek łagodzący ukąszenia owadów, czy płyn do mycia głowy dla wzmocnienia włosów oraz pozbycia się grzybicy skóry głowy.

---