Czubryca – skład, właściwości i zastosowanie przyprawy
Co to jest czubrica (zamiennie czubryca)? To przyprawa pochodząca z Bułgarii; mieszanka skomponowana na bazie cząbru górskiego będącego blisko spokrewnionym z doskonale nam znanym cząbrem ogrodowym. Cząber górski jest krzewem osiągającym do pół metra wysokości, a jego listki są skórzaste i delikatnie owłosione. Ziele to, dzięki zawartości w liściach olejków eterycznych wydziela niezwykle silny i miły dla powonienia zapach. Olejki te bogate są we flawonoidy, karotenoidy, śluzy, żywice. Zawierają też kwas rozmarynowy, betulinowy, karnozowy, ursolowy, oleanolowy oraz kawowy. Za sprawą tych olejków przyprawa ma specyficzny, określany jako korzenny smak. Poszukując czubrycy na sklepowej półce, spotkamy się z cząbrem górskim w czystej postaci, a także czubricą czerwoną, zielona i żółtą, które zawierają cząber górski, będący ich podstawowym składnikiem, ale kryją w sobie także inne ciekawe komponenty.
Czubryca zielona to niezwykle aromatyczna przyprawa, która cieszy się ogromną popularnością. Dzięki niej przygotowywane dania mają przyjemny ziołowy zapach i wyrazisty smak. Ta uniwersalna mieszanka przyprawowa świetnie sprawdza się zarówno do ciepłych dań, jak również do sałatek, czy też na kanapkach. Jej wyjątkowy zapach i smak to jednak nie wszytko, gdyż przyprawa ta posiada liczne właściwości lecznicze. Łagodzi dolegliwości żołądkowe, przeciwdziała rozwojowi bakterii i drożdżaków, działa odkażająco, pomaga uporać się z wymiotami, biegunką i nudnościami. Co znajdziemy w składzie czubrycy zielonej i do czego ją stosować?
Skład i zastosowanie czubrycy
Przyprawa czubryca zatem występuje w trzech odmianach, a mianowicie w postaci czubrycy czerwonej, czubrycy zielonej oraz żółtej. Dwie pierwsze to najpopularniejsze mieszanki, w skład których wchodzi oczywiście cząber górski. Różnią się od siebie przede wszystkim barwą, smakiem, no i składem, a co za tym idzie również i zastosowaniem.
Czubrica czerwona
Skład czubrycy czerwonej to oprócz cząbru górskiego papryka słodka, papryka chili, tymianek, czosnek, imbir, cebula, kurkuma i odrobina soli. Można ją określić mianem przyprawy bułgarskiej, bo należy do jednych z najpopularniejszych przypraw w tym kraju.
Czubrica czerwona dodaje przyrządzanym z jej udziałem potrawom pikanterii i wyrazistości. Doskonale sprawdza się w zestawieniu z daniami zarówno jarskimi, jak i mięsnymi. Polecana jest także do ryb, warzyw strączkowych (np. do fasolki po bretońsku), a także jako dodatek do twarogu, sałatek, surówek, lecza, bigosu, gulaszu, zup, czy jajecznicy oraz pizzy.
Czubrica zielona
Zastosowanie czubrycy zielonej jest nieco inne, ponieważ inny jest też jej skład. Mieszanka ta kryje w sobie oprócz cząbru górskiego także pietruszkę, cebulkę, zielona paprykę, koperek, tymianek, kozieradkę, lubczyk oraz trochę soli i cukru. Jest znacznie łagodniejsza w smaku, niż czubryca czerwona, ale aromat ma zdecydowanie mocniejszy. A do czego użyć czubrycę zieloną? Znakomita jest do ciężkich potraw z roślin strączkowych i dań mięsnych, do zup, potraw z ziemniaków, gołąbków, rolad, leczo, surówek, pomidorów i ogórków, pizzy, spaghetti, zapiekanek. Sprawdzi się do ryb, warzyw na ciepło, czy jajecznicy. Świetnie komponuje się też z sosami majonezowymi.
Można ją śmiało dodać także do wytrawnych muffinek, dzięki czemu będą pięknie pachnieć ziołami. Co więcej, czubryca wykorzystywana jest także do konserwowania, kiszenia i przyprawiania kapusty. Dzięki niej można podkręcić smak chrupiącej ciabatty, masła, sera, bagietki, przystawek z oliwkami, marynat, sosu, bigosu, fasolki po bretońsku. Czubrycę najlepiej dodawać pod koniec gotowania, aby nie straciła swojego cennego aromatu.
W przypadku czubrycy zielonej trzeba dodać, że oryginalna przyprawa zawiera nieodzownie wysuszony cząber górski. Składy czubrycy zielonej różnią się czasem między sobą. W polskich sklepach można kupić czubrycę zieloną, w której cząber górski zastąpiony jest cząbrem ogrodowym albo innymi bardzo aromatycznymi ziołami o podobnym smaku i zapachu. Kompozycje te mają bardzo dobry smak i aromat, ale nie jest to oryginalna czubrica bułgarska, jakiej używają w swojej kuchni mieszkańcy tego kraju.
Czubrica żółta
Na rynku obok czubrycy zielonej i czerwonej pojawiła się również mieszanka przypraw o nazwie – czubrica żółta. Posiada ona faktycznie żółta barwę, a dzięki kurkumie i curry przyjemny orientalny aromat. W jej składzie znajdziemy zatem cząber, czosnek, sól, mąkę kukurydzianą, kozieradkę, curry, kurkumę, paprykę ostrą, chili, mielony korzeń pietruszki. Również i w tym przypadku w sklepach można kupić czubrycę żółtą bez cząbru górskiego w składzie, w której zastosowano inne aromatyczne komponenty naturalne. Przyprawa ta została pomyślana jako dodatek do świeżych warzyw, typu ogórki, pomidory, surówek, sałatek, twarogów, dań z roślin strączkowych, a także do sosów śmietanowo- majonezowych, ale także do zup, pasztetów i drobiu.
Właściwości czubricy
Cząber górski posiada właściwości odkażające i antyseptyczne, pomaga w zlikwidowaniu takich dolegliwości jak wymioty, biegunka, nudności, wzdęcia, zgaga, niestrawność, zapalenie żołądka i jelit, zapalenie pęcherza moczowego, czy ból gardła. Przyprawa ta łagodzi niestrawność i wzdęcia, a także hamuje rozwój paciorkowców, gronkowców, pałeczek okrężnicy E. coli i drożdżaków z rodzaju Candida.
Preparaty przygotowane z wykorzystaniem cząbru górskiego wykazują podobne działanie, jak sama roślina. Do powyżej opisanych można dodać właściwości rozkurczowe takich preparatów, pobudzające funkcje przewodu pokarmowego oraz ochraniające wątrobę. Specyfiki te polecane są przy kolkach, wzdęciach, stanach zapalnych żołądka i jelit i zaburzeniach miesiączkowania; stosowane są też jako środek wykrztuśny.
Preparaty na bazie cząbru górskiego znajdują także zastosowanie w przypadku niewielkich poparzeń skórnych, ukąszeń owadów. Wystarczy wetrzeć gałązkę cząbru w miejsce ukąszenia, aby poczuć natychmiastową ulgę. Liście rośliny mają działanie łagodzące i kojące na skórę twarzy i pomagają pokonać problem tłustej cery.
Jako ciekawostkę można dodać, że prowadzone nad właściwościami leczniczymi cząbru górskiego badania wykazują, że zawarte w tej roślinie olejki eteryczne hamują rozwój i aktywność wirusa HIV. Działają też niszcząco na patogenne grzyby typu Trichophyton.
Skoro cząber górski posiada szereg wymienionych powyżej właściwości leczniczych, to również i zawierające tę roślinę mieszanki, jakimi są oryginalna czubryca zielona, czerwona, czy żółta będą podobne właściwości posiadać.
Kaloryczność
Kalorycznością czubrycy zielonej nie powinniśmy się w ogóle przejmować. Nikt przecież nie zje naraz całego opakowania przyprawy. Stosuje się ją przecież jako dodatek, a nie podaje jako główne danie. Co więcej, wspomaga ona trawienie i przyśpiesza przemianę materii. Dlatego też śmiało można ją stosować jako uniwersalną przyprawę. W stu gramach czubrycy mamy 258 kcal, 2,2 g tłuszczu, 40 g węglowodanów, 28 g cukrów i 11 g białka.
Stosowanie w ciąży
Jako, że dostępne na rynku czubryce mogą mieć zróżnicowany skład, warto najpierw się z nim zapoznać. Spożywanie niektórych ziół nie jest bowiem wskazane w ciąży, gdyż mają one właściwości poronne, czy rozkurczające. Na pracę macicy i płodu może wpływać lubczyk polny, rozmaryn i tymianek. Uważać należy też na cząber, który może spowodować przekrwienie narządów rodnych.
Pietruszka spożywana w większych ilościach może prowadzić do kłopotów z donoszeniem ciąży, a nadmiar czosnku podrażnia przewód pokarmowy. Cząber górki nie powinien być spożywany przez kobiety ciężarne. Zamiast tego śmiało można stosować koper włoski, majeranek, anyż i kminek. W razie jakichkolwiek wątpliwości, pytajmy o radę lekarza prowadzącego.
Przepisy z czubrycą
Jak wspomnieliśmy powyżej czubrica zielona nadaje się do wielu, wielu różnych potraw. Warto eksperymentować z tą przyprawą w kuchni dodając ją do dań, które dzięki niej będą zyskiwać nową odsłonę. Poniżej proponujemy dwa proste przepisy do wykonania już dziś.
Szybka i smaczna sałata serowo-ziołowa
Potrzebne składniki to: dwie garści świeżej rukoli, trzy łyżki jogurtu naturalnego, łyżka czubrycy zielonej, 150 g twarogu, 6 pomidorków koktajlowych oraz sól i pieprz do smaku.
Zupa z kapustą i czubrycą zieloną
Składniki:
2 l wody, 800 g kapusty włoskiej, duża cebula, marchewka, pietruszka, czosnek, seler korzeniowy, czubryca zielona, olej, makaron kokardki, sól i pieprz do smaku.
Przygotowanie: warzywa pokroić w kostkę, kapustę poszatkować, a potem podsmażyć na średnim ogniu. Kolejnym krokiem jest zalanie wszystkiego wodą, doprawienie i gotowanie przez dziesięć minut, aż do zmięknięcia warzyw. Gotową zupę podawać z makaronem al dente. Można także dodać jogurt naturalny w celu zabielenia i zagęszczenia potrawy.
