Likopen to czerwono-pomarańczowy barwnik pochodzenia roślinnego, który wykazuje prozdrowotne działanie na nasz organizm.To dzięki niemu nasza skóra i serce są prawidłowo chronione, a ponadto zapobiega on chorobom nowotworowym i zmniejsza stany zapalne. Związki likopenowe działają przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Jako, że nie potrafimy syntetyzować tej substancji, konieczne jest dostarczenie jej wraz z pożywieniem. Najlepszym źródłem likopenu są warzywa i owoce pochodzące z letnich zbiorów, a szczególnie pomidory, papryka, arbuzy, owoce dzikiej róży, czerwone grejpfruty czy papaje. Ten zdrowy i naturalny barwnik jest również silnym przeciwutleniaczem, który wymiata wolne rodniki uszkadzające białka i kwasy nukleinowe. Tak więc nie tylko opóźnia on procesy starzenia, ale także przeciwdziała najróżniejszym schorzeniom oraz chorobom nowotworowym. Jakie posiada likopen właściwości i gdzie znalazł zastosowanie?
Właściwości
Likopen wykazuje wielokierunkowe działanie: usuwa on wolne rodniki, zwiększa efektywność działania beta karotenu i witaminy C, posiada właściwości antyoksydacyjne, reguluje cykl komórkowy, wpływa na szlaki metaboliczne, indukuje apoptozę komórek, przeciwdziała utlenianiu lipidów, posiada właściwości przeciwzapalne i immunomodulujące. Likopen zawarty w pomidorach chroni przed rozwojem chorób serca, zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów, wzmacnia kości, chroni przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym. Ponadto likopen jako silny antyoksydant działa korzystnie na wygląd skóry, zwiększa odporność i poprawia mineralizację składu kostnego.
Co ciekawe, karotenoid okazuje się być pomocny również w okresie okołomenopauzalnym, gdyż zapobiega cukrzycy i zmniejsza ryzyko wystąpienia zakrzepów żylnych. Jako, że osoby w podeszłym wieku są znacznie bardziej narażone na pogorszone widzenie i nawet utratę wzroku, to warto hamować rozwój zwyrodnienia plamki żółtej, spożywając produkty likopenowe. Zaleca się po niego sięgać także w przypadku zapalenia dziąseł i innych stanów zalanych w organizmie. Jeśli borykamy się z infekcjami grzybicznymi, również nie powinno zabraknąć w naszej diecie tego cennego związku, który posiada właściwości przeciwgrzybicze.
likopen jako barwnik karotenowy
Likopen podobnie jak beta karoten należy do karotenoidów o właściwościach antyoksydacyjnych. Jest to naturalny barwnik znajdujący się w roślinach. Substancje te znajdziemy przede wszystkim w przetworach pomidorowych. Co ciekawe, obróbka termiczna sprawia, że wzrasta zawartość tego związku w produkcie. To właśnie likopen nadaje pomidorom charakterystyczną czerwoną barwę. Stąd też znalazł on zastosowanie jako barwik w przemyśle spożywczym. Barwi się nim jogurty, lody, zupy w proszku, napoje, produkty żelujące czy też batony. Likopen ma wzór E160d i jest on organicznym związkiem chemicznym z grupy karotenów.
Działanie
Wiemy już, czym jest likopen, gdzie występuje i jakie posiada właściwości. Przyjrzyjmy się teraz problemom zdrowotnym, w leczeniu których może okazać się pomocny.
Ginekomastia
Zaburzona gospodarka hormonalna, a dokładniej stosunek androgenów i estrogenów może prowadzić do nieprawidłowego rozrostu tkanki gruczołowej i tłuszczowej sutka. Jednym z najsilniejszych androgenów jest DHT, który stymuluje rozrost tkanki tłuszczowej okolicy sutka. W celu hamowania 5 alfa reduktazy stosuje się między innymi suplementy roślinne z palmą sabałową i likopenem.
Odchudzanie
Jako, że likopen jest antyutleniaczem, to ułatwia organizmowi oczyścić się z toksyn. Usunięcie szkodliwych związków z naszego organizmu pozwala z kolei pozbyć się nadprogramowych kilogramów i przyśpieszyć proces redukcji masy ciała. Bardzo często nie możemy schudnąć w wyniku zanieczyszczonego organizmu. Tak więc pozbycie się ich, zwiększa szanse na uzyskanie wymarzonej sylwetki. Pamiętajmy też, że warzywa są sprzymierzeńcami dobrego wyglądu i samopoczucia. Są one mało kaloryczne oraz obfitują w witaminy i minerały.
Prostata
Karotenoid polecany jest zarówno kobietom, jak i mężczyznom. Okazuje się bowiem, że mężczyźni spożywający pomidory i przetwory z nich są znacznie mniej narażeni na wystąpienie raka prostaty. Związek ten jest silnym antyoksydantem, który ułatwia usuwanie toksyn odpowiedzialnych za uszkodzenia DNA.
Skóra
Okazuje się, że skóra osób jedzących regularnie produkty zawierające likopen jest mniej czerwona i mniej podatna na uszkodzenia przez promieniowanie ultrafioletowe. Zmniejsza on bowiem aż o 40% ilość enzymu odpowiedzialnego za niszczenie włókien kolagenowych. Możliwe staje się więc ograniczenie ryzyka rozwoju nowotworów skóry i zahamowanie procesu fotostarzenia się skóry. Staje się ona gładsza, jędrniejsza i ma widocznie mniej zmarszczek.
Likopen ma korzystny wpływ na stan i kondycję naszej skóry. Spowalnia on starzenie się komórek i redukuje szkodliwe działanie promieniowania UV na skórę. Co więcej, związek ten wspomaga utrzymanie odpowiedniej gęstości i jędrności skóry.
Testosteron
Udowodniono zdolność likopenu do obniżania aktywności testosteronu. Związek ten wpływa bowiem na metabolizm owego hormonu poprzez redukcję jego szkodliwej przemiany w hormon DHT.
Włosy
Jako, że jednym z wiodących winowajców wypadania włosów jest DHT, to warto stosować substancje hamujące działanie tego hormonu. Jedną z nich jest likopen. Znajdziemy go także w licznych preparatach przyśpieszających porost włosów.
Cholesterol
Pomidory okazują się być skuteczną alternatywą dla leków obniżających poziom cholesterolu we krwi. Spożywanie produktów z likopenem zmniejsza ryzyko chorób sercowo- naczyniowych. Związek ten obniża poziom złego cholesterol LDL i redukuje jego podatność na utlenianie.
Dla mężczyzn
Mężczyźni spożywający likopen znacznie rzadziej chorują na przerost gruczołu krokowego. Okazuje się, że ten powszechnie znany związek ma ogromny wpływ podczas leczenia niektórych rodzajów niepłodności.
Oczy
Likopen działa pozytywnie także na oczy i chroni je przed zwyrodnieniem, które może doprowadzić nawet do utraty wzroku. W połączeniu z witaminą A odgrywa kluczową rolę w odbieraniu bodźców wzrokowych.
Choroby nowotworowe
Liczne badania potwierdzają przeciwnowotworowe działanie likopenu. Regularna suplementacja owym związkiem zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia raka prostaty, trzustki, piersi, płuc, raka przewodu pokarmowego czy też raka szyjki macicy. Dzięki konsumowaniu pomidorów możliwe staje się zminimalizowanie zagrożenia nowotworem. Likopen przyczynia się też do odbudowy połączeń międzykomórkowych.
Opalanie
Likopen jest sprzymierzeńcem urody i obrońcą naszej skóry. Chroni on bowiem przed powstawaniem poparzeń słonecznych, tworząc naturalną barierę przeciwsłoneczną na skórze.
Osteoporoza
Dieta bogata w produkty zawierające likopen sprzyja zmniejszaniu ryzyka wystąpienia osteoporozy. Związek ten wpływa korzystnie na gęstość mineralną kości, dzięki czemu możemy liczyć na uchronienie się przed nadmierną utratą tkanki kostnej.
Trądzik
Jako, że likopen jest silnym przeciwutleniaczem, który działa zbawiennie na skórę, warto po niego sięgać w przypadku zmian trądzikowych. Związek ten jest wykorzystywany do produkcji preparatów na wypryski. Świetną opcją jest także domowa maseczka z pomidora i płatków owsianych. Co więcej, likopen jest karotenoidem pobudzającym syntezę prokolagenu, który odpowiada za sprężystość skóry.
Likopen w żywności
Przede wszystkim likopen znajdziemy w soku pomidorowym; ale likopen jest też w ketchupie i koncentracie pomidorowym. Chociaż są to główne źródła tej cennej substancji, to jednak likopen nie znajduje się wyłącznie w pomidorach, ale także kryje go w sobie papryka. Występuje on naturalnie także w arbuzach, papai, morelach i w różowych grejpfrutach.
Na rynku pojawiły się także w sprzedaży napoje zawierające likopen. Jest to świetna opcja pozwalająca na dostarczenie organizmowi cennych składników odżywczych i antyoksydantów. Do dyspozycji są płyny dla sportowców, lemoniady, płynne suplementy diety czy też soki multiwitaminowe. Owe napoje mają różne smaki, tak więc sprawdzą się jako zdrowe i smaczne urozmaicenie diety.
Dzienne zapotrzebowanie
Nie zostało jeszcze określone dzienne zapotrzebowanie na likopen, jednakże rekomenduje się przyjmowanie od 5 do 10 mg na dzień tego związku. Taką ilość można osiągnąć, spożywając chociażby dwa duże pomidory czy też zjadając porcję makaronu z sosem pomidorowym.
Przyswajalność
Likopen jest lepiej wchłaniany, gdy produkt zawierający ów związek zostanie poddany obróbce termicznej. Wystarczy więc podgrzać pomidory, aby wydobyć z nich więcej tego cennego składnika. W związku z tym zaleca się włączyć do diety zupy i sosy na bazie pomidorów, które zawierają znacznie więcej likopenu niż surowe pomidory. Przyswajalność likopenu zwiększa się także po dodaniu do soku pomidorowego odrobiny oleju czy oliwy. Związek ten rozpuszcza się bowiem w tłuszczach.
Likopen w diecie
Jako, że nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie wyprodukować likopenu, konieczne staje się pozyskanie owego związku z pożywienia. Dlatego też zaleca się spożywać produkty o intensywnie czerwonym kolorze. Warto włączyć do diety nie tylko pomidory, ale także zawierające likopen arbuzy, czerwone grejpfruty, suszone morele, owoce gujawy.
Gdzie go najwięcej?
Największą zawartością likopenu mogą się pochwalić bezkonkurencyjne pomidory i przetwory pomidorowe.
Preparaty na bazie likopenu
Jeśli nie jesteśmy w stanie dostarczyć w diecie wystarczającej ilości likopenu, można sięgnąć także po preparaty zawierające ten związek; są one dostępne bez recepty w każdej aptece. Pamiętajmy jednak o tym, że najlepiej przyswaja się likopen pochodzenia naturalnego, dlatego też ewentualną suplementację syntetycznym likopenem należy wcześniej skonsultować z lekarzem.
Kiedy oczekiwać pozytywnych efektów spożywania likopenu?
Spożywanie likopenu z pewnością wyjdzie nam na zdrowie, jednakże należy zachować regularność. To, kiedy efekty staną się widoczne zależy od nagromadzenia tego związku w komórkach organizmu.
Zastosowanie w kosmetyce
Likopen stosowany jest do produkcji wielu preparatów kosmetycznych. Dzięki temu możliwe staje się chronienie organizmu od zewnątrz. Likopen działa przeciwutleniająco i chroni kolor włosów. Wpływa także na wzrost i rozwój komórek, a więc wykorzystywany jest do produkcji kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry i włosów. Ma także działanie opalające. Ciekawą opcją jest krem z likopenem.
Czy jest szkodliwy i czy powoduje skutki uboczne?
Pomidor jest jednym z najpopularniejszych pokarmów roślinnych w naszej diecie. Obecnie dostępny jest praktycznie przez cały rok, chociaż najbardziej wartościowy jest ten świeżo zerwany z nasłonecznionego ogródka latem. Jest on idealnym dodatkiem zarówno do potraw na zimno, jak i tych na ciepło. Sięgamy po niego przygotowując śniadanie, lunch, obiad i kolację. Trzeba jednak pamiętać o tym, że pomidory należą do roślin z grupy psiankowatych i zawierają tomatynę. Substancja ta jedzona w dużej ilości jest dla nas toksyczna.
Niepożądanymi objawami są nudności, wymioty, biegunki i kolki. Najwięcej tomatyny znajduje się w niedojrzałych i zielonych pomidorach, dlatego też należy kupować wyłącznie te w pełni dojrzałe. Ponadto, jeśli mamy wrażliwy żołądek, to zaleca się pomidora najpierw sparzyć i obrać ze skórki. Jako, że marketowe pomidory są silnie traktowane pestycydami, na ich powierzchni mogą znajdować się zanieczyszczenia podrażniające układ pokarmowy, w związku z czym warto je obierać.
W przypadku zespołu jelita drażliwego pomidory mogą wręcz nasilić dokuczliwe symptomy. Warzywa psiankowate nie są polecane osobom borykającym się z chorobami o podłożu autoagresywnym typu Hashimoto, toczeń, stwardnienie rozsiane, czy też reumatoidalne zapalenie stawów. W takich przypadkach zaleca się dietoterapię opartą na protokole autoimmunologicznym, a więc wyklucza się pomidory w celu przytłumienia objawów choroby. Na szczęście po wyciszeniu ich, zazwyczaj można po jakimś czasie na nowo wprowadzić do swojego menu te bogate w likopen i składniki odżywcze warzywa. Wszystko należy jednak konsultować ze swoim lekarzem prowadzącym.
Podsumowanie informacji
Jak widać, likopen- czerwony barwnik roślinny wykazuje szereg prozdrowotnych właściwości. Działa przeciwzapalnie usuwając nadmiar wolnych rodników tlenowych i wspomagając funkcjonowanie organizmu w wielu obszarach. Redukuje ryzyko zachorowania na nowotwór, poprawia ogólną odporność, działa antygrzybiczo i wspomaga proces odchudzania.
Działanie lecznicze związków likopenowych dotyczy również układu sercowo- naczyniowego. Obniża on bowiem poziom cholesterolu LDL stanowiąc tym samym istotny element profilaktyki chorób serca. Korzystnie wpływa również na oczy i włosy, chroni skórę przed poparzeniem słonecznym. Likopen polecany jest także w przypadku trądziku i zagrożenia osteoporozą.
Krótko mówiąc, włączenie na stałe do swojej diety produktów zawierających likopen może przynieść mnóstwo korzyści naszemu organizmowi. Likopen bowiem wykazuje szereg leczniczych właściwości.
