Miłorząb japoński – właściwości, działanie i uprawa
Miłorząb, choć nazywany jest japońskim, pochodzi z Chin i odznacza się wyjątkową długowiecznością, gdyż potrafi przeżyć ponad 1000 lat. W dzisiejszych czasach, miłorząb japoński na stanowiskach naturalnych występuje wyłącznie w południowo–wschodniej części Chin na terenach górzystych. Został on sprowadzony do Europy w XVIII wieku z Japonii, stąd jego mylna nazwa.
W tradycyjnej medycynie chińskiej od wieków wykorzystuje się jego niezwykłe właściwości, które coraz częściej doceniają także producenci kosmetyków i leków na całym świecie. W liściach miłorzębu, zwanego też ginkgo biloba znajduje się ponad 50 substancji prozdrowotnych, które odpowiadają za unikalne właściwości tej rośliny. Substancje aktywne, jakie posiada miłorząb japoński chronią organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, a herbata z liści tego okazałego drzewa uważana jest wręcz za napój młodości.
Biologia
Miłorząb japoński pojawił się na ziemi około 270 mln lat temu i w niezmienionej formie przetrwał do dziś, dlatego uważany jest za najstarsze drzewo na świecie. Ginkgo biloba jest jednym z nielicznych przedstawicieli roślin nagonasiennych, które posiadają spłaszczone oraz opadające na zimę liście, które nie są przekształcone w igły. Żywo zielone liście miłorzębu mają bardzo charakterystyczny kształt – przypominają wachlarz z wcięciem w środku. Jest bardzo wysokim i okazałym drzewem – w swojej ojczyźnie, Chinach, dorasta do nawet 30 – 40 metrów wysokości.
Odmiany
Miłorząb dwuklapowy w Polsce może występować w kilku odmianach. Nie zawsze musi to być wysokie, okazałe oraz rozłożyste drzewo. Na przykład gatunki, takie jak Troll czy Tubifolia przybierają formę niewielkiego krzewu. Pierwszy z nich dorasta do metra, a maksymalna wysokość drugiego to 3 metry. Ciekawą propozycją jest także rosnący bardzo powoli miłorząb odmiany Variegata. Cechą charakterystyczną jego liści są nieregularne, pasiaste przebarwienia, od kremowych do jasnożółtych. Część liści jest całkowicie ciemnozielona, ale najczęściej zdarzają się liście częściowo nakrapiane. Uwagę miłośników przyrody z pewnością zwróci karłowata odmiana Mariken czy polski, rodzimy miłorząb lekarski o nazwie Bolesław Chrobry.
Uprawa miłorzębu
Warto wiedzieć, że miłorząb japoński jest rośliną bardzo odporną na zanieczyszczenia powietrza. Z tego powodu idealnie nadaje się do ogrodów położonych na terenach miejskich. Jego sadzonki dostępne są powszechnie w sklepach ogrodniczych, zatem niemal każdy może go uprawiać w swoim ogrodzie. Sadzenie można wykonać prawie w każdej glebie, pamiętając, że drzewo to najbardziej lubi ziemie żyzne, świeże i napowietrzone o odczynie od lekko kwaśnego do kwaśnego. Źle rośnie natomiast na glebach piaszczystych i takich, na których utrzymuje się wysoki poziom wody. Miłorząb japoński jest rośliną światłolubną, nie znosi stanowisk zacienionych, na których zamiera.
Uprawa miłorzębu dwuklapowego nie sprawia niemal żadnych kłopotów. Jest to roślina niezwykle odporna na mróz, jednak jej młode okazy należy okrywać na zimę. Po posadzeniu, miłorząb japoński nie wymaga nawożenia, ponieważ sam dba o niezbędne dla siebie składniki odżywcze. Pielęgnacja tego okazałego drzewa sprowadza się zatem jedynie do podlewania, szczególnie w czasie upałów. Należy również zadbać o to, by ginkgo biloba nie miał konkurencji w postaci chwastów.
Miłorząb japoński dobrze znosi przycinanie, choć nie jest ono wymagane, gdyż roślina charakteryzuje się regularnym pokrojem. Jego pędy należy usuwać w zasadzie tylko wtedy, gdy przemarzną lub zostaną zaatakowane przez choroby czy szkodniki, jednak takie sytuacje zdarzają się stosunkowo rzadko.
Miłorząb japoński: właściwości
Miłorząb dwuklapowy posiada mnóstwo właściwości leczniczych. Częścią rośliny, która zawiera ich największą ilość są liście. Znajduje się w nich kilkadziesiąt substancji aktywnych, takich jak biflawonoidy i flawonoidy, które występują w największych ilościach, a także laktony terpenowe, ramnoza, steroidy czy hydroksykwasy.
Biflawonoidy, wśród nich bilobetyna i ginkgetyna, które zawiera miłorząb japoński, posiadają właściwości rozkurczające naczynia krwionośne, nie tylko serca, ale także mózgu. Są też skutecznymi antyoksydantami, czyli usuwają z organizmu wolne rodniki mogące powodować groźne mutacje i prowadzić do powstania nowotworu.
Z kolei flawonoidy, takie jak rutyna, kwercetyna, kemferol i luteolina wykazują właściwości uszczelniające oraz wzmacniające naczynia włosowate, zapobiegające ewentualnym krwawieniom. Ponadto przeciwdziałają agregacji krwinek czerwonych oraz płytek krwi, a przez to zmniejszają ryzyko tworzenia się niebezpiecznych zakrzepów.
Gingko biloba: działanie i zastosowanie
Dzięki tak bogatemu składowi, miłorząb japoński jest wykorzystywany w leczeniu wielu schorzeń. Najbardziej doceniany jest za niezwykle pozytywny wpływ na układ krążenia człowieka, gdyż zapobiega jego wielu poważnym nieprawidłowościom, takim jak zawał serca czy udar mózgu. Roślina ta bierze także udział w ochronie komórek nerwowych, zapobiegając niewielkim uszkodzeniom układu nerwowego, który koordynuje pracę całego organizmu.
Poniżej prezentujemy schorzenia, przy których warto sięgnąć po ginkgo biloba.
Na skórę
Miłorząb japoński, dzięki obecności w nim licznych flawonoidów sprawia, że jest bardzo pożądanym składnikiem kosmetyków przeznaczonych na pielęgnacji skóry naczynkowej. Substancje te mają bowiem korzystny wpływ na mikrokrążenie skórne oraz wzmacniają ściany naczynek, zapobiegając w ten sposób powstawaniu tak zwanych „pajączków”, czyli rozszerzonych naczynek tętniczych i żylnych. Dodatkowo, flawonoidy uszczelniają ściany naczyń włosowatych oraz zapobiegają ich pękaniu.
Na pamięć
Preparaty zawierające ekstrakt z liści miłorzębu dwuklapowego są powszechnie znane jako suplementy wspomagające pamięć i koncentrację. Dzięki tak wartościowym substancjom aktywnym, miłorząb japoński poprawia krążenie w naczyniach mózgowych, dzięki czemu komórki są lepiej odżywione i dotlenione. W konsekwencji neurony efektywniej przekazują impulsy nerwowe, poprawiają procesy zapamiętywania, myślenia oraz zdolność koncentracji.
Choroba Alzheimera
Ekstrakty z ginkgo biloba ułatwiają proces przyswajania wiedzy oraz są polecane osobom z chorobą Alzheimera. Istnieje bowiem wiele badań potwierdzających, że wyciąg z rośliny, jaką jest miłorząb japoński, zapobiega tworzeniu się złogów beta amyloidu, który powoduje uszkodzenie komórek nerwowych u osób cierpiących na tę chorobę. Wyciąg z liści miłorzębu ma także wykazywać działanie ochronne na układ nerwowy, spowalniając proces starzenia się tkanki nerwowej, co objawia się poprawą pamięci.
Jednak według naukowców z Holandii czy części badaczy amerykańskich, najlepszy efekt stosowania ginkgo biloba obserwuje się u ludzi zdrowych, natomiast u ludzi chorych na Alzheimera czy tych z zaburzeniami pamięci, suplementacja preparatami z miłorzębu nie przyniosła znacznej poprawy.
Na słuch
Badania wykazały, że miłorząb japoński poza usprawnieniem przepływu krwi przez naczynia krwionośne mózgu, zwiększa także ukrwienie ślimaka w uchu wewnętrznym. Powoduje to poprawę słuchu, a także likwidację dokuczliwego szumu czy dzwonienia w uszach.
Zawroty głowy i migreny
Zgodnie z wynikami badań polskich naukowców, miłorząb japoński jest jednym z najskuteczniejszych remediów na zawroty głowy: nie tylko zwiększa przepływ krwi w mózgu, świetnie odżywiając komórki nerwowe, ale jest również w stanie naprawić uszkodzenia ucha środkowego, które mogą być przyczyną zawrotów głowy.
Uważa się, że migrena występuje kiedy naczynia krwionośne mózgu kurczą się, a następnie gwałtownie rozkurczają, co powoduje ból. Miłorząb dwuklapowy, przyrządzony w postaci herbaty przynosi w takich sytuacjach ulgę, a także niweluje bóle spowodowane niedotlenieniem.
Na cukrzycę
Miłorząb japoński jest jednym z głównych składników preparatów zalecanych dla osób chorujących na cukrzycę. Ze względu na substancje aktywne w nim zawarte, działa ochronnie na niszczone przez podwyższony cukier naczynia krwionośne oraz przeciwdziała innym powikłaniom naczyniowym cukrzycy.
Depresja
Antydepresyjne działanie miłorzębu dwuklapowego było przedmiotem wielu badań, które wykazały, że jest on skuteczny w leczeniu łagodnej do umiarkowanej depresji. Zastosowanie herbaty z miłorzębu poprawia zachowania społeczne oraz łagodzi stany lękowe, które często jej towarzyszą.
Bielactwo
Bielactwo jest dość tajemniczą, postępującą chorobą powodującą depigmentację, czyli bielenie płatów skóry. Pojawia się, gdy melanocyty, komórki produkujące pigmenty, które nadają skórze kolor, obumierają lub nie są zdolne do prawidłowego funkcjonowania. Przyczyna bielactwa pozostaje nieznana, choć coraz większą popularność zdobywa teoria mówiąca, że bielactwo spowodowane jest obniżoną zdolnością do zwalczania wolnych rodników.
W związku z tym, do jego leczenia stosuje się przeciwutleniacze, takie jak miłorząb japoński. W wysokiej klasy badaniu, które zostało przeprowadzone w Indiach, stwierdzono znaczne zahamowanie aktywnego postępu depigmentacji w grupie przyjmującej ziołowe preparaty. Niektóre osoby zauważyły nawet całkowite wyleczenie schorzenia. Badacze wyciągnęli zatem wniosek, że miłorząb japoński stanowi prosty, bezpieczny oraz dość skuteczny sposób leczący i powstrzymujący postęp choroby.
Libido
Preparaty zawierające wyciąg z ginkgo biloba mają niezwykle pozytywny wpływ na funkcje seksualne. Dzięki zawartości flawonoidów, miłorząb japoński działa rozluźniająco na naczynia krwionośne, a zarazem powoduje lepsze ukrwienie narządów płciowych. Umożliwia też szybszy przepływ tlenku azotu, który ma istotne znaczenie w mechanizmie powstawania i utrzymywania erekcji. Jest to działanie kompleksowe, a tym samym bardziej skuteczne niż preparatów typu viagra.
Ciśnienie krwi
Miłorząb japoński rozszerza naczynia krwionośne, poprawiając krążenie w całym ciele, co przyczynia się do obniżenia zbyt wysokiego ciśnienia krwi. Co więcej, roślina ta posiada działanie moczopędne, co dodatkowo usprawnia ten proces oraz ułatwia utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi.
Na oczy
Flawonoidy, które zawiera miłorząb japoński to naturalne antyoksydanty przyczyniające się do zahamowania zniszczeń generowanych przez wolne rodniki, które najprawdopodobniej biorą udział w mechanizmie zwyrodnienia plamki żółtej. Stosowanie wyciągu z miłorzębu jest szczególnie polecane osobom starszym, u których plamka żółta może pracować w sposób nieprawidłowy. Ponadto roślina ta, może także zwiększać dopływ krwi do oczu u osób w podeszłym wieku, powodując ich prawidłowe odżywienie i poprawę widzenia.
Odchudzanie
Z faktu, że miłorząb japoński wspomaga odchudzanie, z całą pewnością zadowolone będą osoby pragnące pozbyć się dodatkowych kilogramów. Stosowanie miłorzębu dwuklapowego w formie herbaty, zwiększa efektywność wykorzystania przez komórki ciała glukozy i tlenu, co w znacznym stopniu stymuluje metabolizm. Warto także wiedzieć, że balsamy do ciała zawierające wyciąg z ginkgo biloba umożliwiają rozkładanie tłuszczu od zewnątrz, co szczególnie docenią kobiety zmagające się z cellulitem.
Cholesterol
Stosowanie preparatów na bazie miłorzębu japońskiego, najlepiej w połączeniu z wyciągiem z liści karczocha, znacząco obniża poziom cholesterolu w surowicy krwi poprzez hamowanie jego syntezy w wątrobie, a także zwiększenie wydzielania wraz z żółcią.
Na żylaki
Picie naparu lub wyciągu z miłorzębu poprawia mikrokrążenie, uelastycznia oraz zmniejsza napięcie ścian naczyń krwionośnych, zapobiegając ich nadmiernej łamliwości i rozciąganiu, co często prowadzi do widocznych pod skórą żylaków.
Co więcej, dzięki wspomnianemu już wcześniej działaniu antyagregacyjnemu płytek krwi oraz krwinek czerwonych, krew nie zalega w naczyniach i nie stwarza zagrożenia powstania niewydolności żył.
Menopauza i PMS
Wyciągi z miłorzębu dwuklapowego mogą pomóc kobietom w okresie menopauzy, z uwagi na swoje działanie poprawiające nastrój. Warto stosować je również wtedy, gdy chcemy złagodzić dokuczliwe objawy napięcia przedmiesiączkowego. Należy jednak pamiętać, aby ginkgo biloba nie stosować w trakcie miesiączki, gdyż może nasilić krwawienie.
Stosowanie w kosmetyce
Zdolność do usprawnienia krążenia krwi sprawia, że miłorząb japoński znalazł swoje zastosowanie także w kosmetyce. Właściwości przeciwstarzeniowe, przeciwzmarszczkowe oraz rewitalizujące skórę, ta okazała roślina zawdzięcza flawonoidom. Zmniejszają one stres oksydacyjny oraz zwalczają wolne rodniki, a przez to także chronią kolagen i kwas hialuronowy w skórze przed rozpadem. Dodatkowo, dzięki zapobieganiu utleniania witaminy C, wspomagają syntezę kolagenu. W efekcie skóra staje się bardziej promienna i rozświetlona.
Niewiele osób wie, że odżywienie skóry może także wpłynąć pozytywnie na kondycję włosów. Lepsze krążenie w skórze głowy powoduje, że cebulki stają się zdrowsze i bardziej odżywione, a przez to włosy mniej wypadają. Ponadto miłorząb japoński stosowany w formie kremu likwiduje obrzęki oraz cienie pod oczami.
Dawkowanie
Zgodnie z najnowszymi trendami z medycynie, zaleca się przyjmowanie dawki nawet 240 mg miłorzębu dziennie. W przypadku zażywania miłorzębu japońskiego w postaci tabletek, dorosłym zaleca się przyjmowanie jednej kapsułki 3 razy dziennie, najlepiej po posiłkach. Pierwsze efekty powinny być widoczne po 3 tygodniach, jednak u osób w podeszłym wieku, aby zauważyć poprawę, poleca się stosowanie preparatów przez co najmniej trzy miesiące. Natomiast jeśli pijemy sok z miłorzębu dwuklapowego, odpowiednia jego dzienna dawka wynosi 20 – 30 ml.
Przeciwwskazania i skutki uboczne
Miłorząb japoński jest składnikiem wielu leczniczych preparatów, jednak powinien być on przyjmowany z dużą ostrożnością. Nie powinny go stosować dzieci oraz osoby do 18 roku życia, ze względu na ryzyko wystąpienia u nich stanów przedzawałowych.
Nie jest zalecane stosowanie preparatów z miłorzębu w okresie ciąży i karmienia piersią, ze względu na jego właściwości przeciwzakrzepowe i związane z nimi duże ryzyko pojawienia się krwawień. Zatem jego ewentualne stosowanie podczas ciąży i laktacji powinno nastąpić po konsultacji z lekarzem. Po poradę specjalisty zaleca się sięgnąć także osobom przyjmującym na stałe leki rozrzedzające krew i mającym tendencję do krwawień.
Przyjmowanie ginkgo biloba może czasami powodować pewne skutki uboczne. Niekiedy, najczęściej w przypadku przedawkowania, może wystąpić krwawienie z nosa czy przewodu pokarmowego. U osób uczulonych na miłorząb japoński, może pojawić się skórna reakcja alergiczna.
Ze względu na ryzyko wystąpienia krwawień, nie zaleca się przyjmowania preparatów z miłorzębu razem z ibuprofenem, tradycyjnymi lekami przeciwpłytkowymi, takimi jak aspiryna oraz lekami przeciwkrzepliwymi.
Jak stosować miłorząb dwuklapowy?
Miłorząb japoński możemy kupić, między innymi w aptece, gdzie dostępny jest najczęściej w postaci kapsułek. Zawierają one wyciąg z liści miłorzębu, wzbogacony witaminami i minerałami. Stosowany w tej formie najlepiej wpływa na pamięć oraz koncentrację.
Herbata z ginkgo biloba
Miłorząb japoński może być także stosowany w postaci herbaty. Jej picie ma działanie przeciwzapalne, pomaga pozbyć się obrzęków, zwalcza wolne rodniki, a także rozszerza naczynia krwionośne. Poleca się ją osobom cierpiącym na ból głowy oraz depresję.
Nalewka
Nalewkę z miłorzębu możemy kupić gotową w sklepach ze zdrową żywnością albo zrobić samodzielnie w domu, gdyż nie jest to trudne zadanie. W tym celu 100 g świeżych, rozdrobnionych liści rośliny zalewamy 0,5 l spirytusu. Pojemnik zamykamy i odstawiamy na 2 tygodnie w ciemne miejsce, pamiętając o codziennym wstrząsaniu jego zawartości. Przefiltrowaną nalewkę powinniśmy pić 1 – 2 razy dziennie po 10 – 30 kropli rozcieńczonych z niewielką ilością wody.
Jej picie rozgrzeje organizm, usprawni krążenie, rozszerzy naczynia krwionośne oraz pomoże z problemem zimnych stóp i dłoni.
Krople
Krople z miłorzębu dwuklapowego, które możemy nabyć w aptece, zawierają skoncentrowany ekstrakt z liści tej rośliny, które dbają o prawidłową pracę mózgu. Należy stosować 30 kropli preparatu dziennie, rozpuszczając go w wodzie, soku lub innym płynie.
Syrop
Miłorząb japoński najlepiej wchłania się do organizmu w postaci syropu, który łatwo jest wykonać samemu w domu. Jedyne, co musimy zrobić, to 125 ml nalewki z miłorzębu wymieszać z 375 ml soku z aronii. Taką miksturę przelewamy do słoika i trzymamy zamkniętą w lodówce przez tydzień. Zaleca się stosowanie 3 łyżeczek dziennie przez 2 – 3 tygodnie.
Krem
Kremy na bazie miłorzębu polecane są kobietom z cerą mieszaną lub suchą, u których pojawiają się pierwsze zmarszczki. Często kremy wzbogacane są witaminami, które odżywiają i uelastyczniają naskórek. Po ich zastosowaniu skóra pozostaje świeża, promienista i gładka, a pajączki są mniej widoczne.
Cena
Najpopularniejszymi preparatami w formie kapsułek czy tabletek powlekanych są Ginkofar, Bilobil, Bilomag czy Ginkgo forte. Ich cena, w zależności od producenta i dawki miłorzębu, waha się od 20 do nawet 50 zł. Gotowe nalewki możemy kupić za około 28 zł, natomiast kremy czy balsamy antycellulitowe z miłorzębem dwuklapowym, w zależności od ilości dodatków, wynoszą 30 – 60 zł. Suszone, krojone liście rośliny, niezbędne do przygotowania herbaty dostaniemy za 25 zł. Jeśli natomiast zechcemy mieć tak wartościowe drzewo we własnym ogrodzie, ceny sadzonek bardzo różnią się w zależności od wielkości rośliny: od 30 do około 150 zł.
Opinie
W opiniach na temat ginkgo biloba przewagę mają pozytywne głosy dotyczące jego korzystnego wpływu na pracę mózgu i koncentrację. Osoby stosujące miłorząb japoński często wskazują również na silniejsze działanie miłorzębu od kofeiny. Ludzie starsi, jako najważniejszą pozytywną cechę tej rośliny wskazują działanie opóźniające procesy starzenia.
