Serdecznik pospolity – właściwości, działanie i dawkowanie
Serdecznik pospolity nie bez powodu nazywany jest lwim sercem. Zawarte w nim substancje aktywne wpływają korzystnie tę roślinę do wsparcia pracy serca i wzmocnienia naczyń krwionośnych. Zwiększa ona nie tylko elastyczność, ale również siłę naczyń krwionośnych i ścian naczyń włosowatych. Serdecznik pospolity przynosił ukojenie w dolegliwościach sercowych o podłożu nerwowym ze względu na swoje właściwości uspokajające. Działa on na układ nerwowy i rozkurcza mięśnie gładkie. Dzięki tej roślinie łatwiej jest się zrelaksować i odprężyć oraz zasnąć. Dawniej ziele serdecznika stosowane było do pobudzania w naturalny sposób laktacji u kobiet karmiących, a obecnie sięga się po nie przy silnym bólu towarzyszącym menstruacji.
Biologia i uprawa
Serdecznik pospolity nazywany ludowo lwim sercem/lwim ogonem (ze względu na znaczenie greckie słów leon i eura oraz budowę kwiatu ze zwisającą dolną wargą) pochodzi z rodziny Lamiaceae. Występuje on naturalnie na terenach Europy i Azji. Obecnie można spotkać go także w Ameryce Północnej i miejscowo w Australii. Roślina ta porasta przydroża, rumowiska i pastwiska. Preferuje stanowisko słoneczne i zasobne w wapń. Bylina ta kwitnie od czerwca do sierpnia; jest miododajna i rozmnaża się przez nasiona. Można powiedzieć, że jest to typowo wiejska roślina, gdyż w dużych ilościach można spotkać ją przy drogach i płotach oraz przy złogach śmieci. Ze względu na liczbę chromosomów wyróżnia się dwa podgatunki, a mianowicie Leonurus cardiaca L. subsp. cardiaca i Leonurus cardiaca L. subsp. villosus. Serdecznik pospolity atakowany jest przez niektóre gatunki grzybów, które przyczyniają się do wystąpienia na liściach plam.
Właściwości
Serdecznik pospolity zawiera flawonoidy, garbniki, saponiny, trójterpeny, kwasy organiczne, sole mineralne, spore ilości wapnia i potasu, glikozydy (glikozydy bufadienolidowe są glikozydami nasercowymi) i olejki eteryczne. Znajdziemy w nim cholinę, alkaloidy, związek aminowy, antocyjany, związki irydoidowe, leonurynę i żywice. Lwie serce jest rośliną o działaniu uspokajającym i relaksującym. Przypisuje mu się właściwości żółciopędne, przeciwzapalne, rozkurczowe, ściągające, przeciwbiegunkowe, moczopędne, bakteriobójcze i grzybobójcze.
Działanie i zastosowanie
Ziele lwiego serca znalazło szerokie zastosowanie w medycynie ze względu na swoje liczne właściwości prozdrowotne. Roślina ta działa uspokajająco, obniża ciśnienie krwi, normalizuje pracę serca i wzmacnia mięsień sercowy, działa przeciwskurczowo, przeciwdziała arytmiom. Idealnie sprawdza się jako naturalny środek nasercowy. Można go wobec tego spotkać w wielu lekach, nalewkach i suplementach diety. Po serdecznika pospolitego warto sięgać w stanach napięcia nerwowego i trudnościach w zaśnięciu. Pomocny okazuje się także przy dolegliwościach jelitowych w postaci biegunek, wzdęć czy kolek, gdyż działa rozkurczowo. Sprawdzi się wobec tego również przy dolegliwościach kobiecych, czyli podczas bolesnych miesiączek. Polecany jest do leczenia zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Łagodzi również objawy menopauzy w postaci lęku, płaczliwości, nerwowości, duszności, problemów ze snem, bólem i zawrotami głowy. Po zioło to sięga się także w początkowym stadium choroby wieńcowej i nadciśnieniowej. Rekomendowany jest przy łagodnej tachykardii. Zawarte w lwim sercu substancje zwiększają przepływ krwi do serca, wzmacniają napięcie i obniżają częstotliwość pulsu. Roślinie tej przypisuje się działanie obniżające ciśnienie tętnicze krwi. Po preparaty ją zawierające zaleca się sięgać osobom borykającym się z kołataniem serca, miażdżycą, nerwicami sercowo-naczyniowymi, dusznicą bolesną i chorobą Basedowa. Wykorzystywana jest pomocniczo do leczenia bezsenności.
Jako, że serdecznik pospolity działa przeciwzapalnie, wykorzystuje się go do sporządzania roztworów, które w postaci okładów przyspieszają proces gojenia się ran i oparzeń. Zioło to działa także przeciwbiegunkowo, dlatego też warto mieć go pod ręka w przypadku pojawienia się nieprzyjemnych dolegliwości jelitowych. Lwie serce przynosi ukojenie również przy migrenach i stanach depresyjnych. Roślina ta przeciwdziała zaburzeniom pracy serca na skutek działania na niego stresu. Ziele lwiego serca pobudza wydzielanie soków trawiennych, przez co znalazł zastosowanie jako środek pomocny przy zaburzeniach ze strony układu pokarmowego. Działa wiatropędnie i przeciwskurczowo, dlatego też przynosi ukojenie przy zaparciach, biegunkach i bólach brzucha. Roślina ta okazuje się być pożyteczna nawet przy schorzeniach górnych dróg oddechowych, takich jak nieżyt oskrzeli, astma, kaszel i ból w klatce piersiowej. Łagodzi on nieprzyjemne dolegliwości i przeciwdziała zaburzeniom oddychania, które mają miejsce przy rozstroju nerwowym i podczas ataków histerii.
Ziele serdecznika pospolitego stosowane jest nie tylko wewnętrznie, ale i zewnętrznie. Naparami przemywa się rany, skaleczenia i oparzenia. Przynoszą one ukojenie również przy uszkodzeniach skóry i dermatozach ze względu na ich ściągające działanie. Roślina ta dodawana do kąpieli pozwala się zrelaksować i zredukować stany zapalne. Z kolei liście lwiego serca stosowane są od wielu lat jako okłady na obrzmiałe piersi u kobiet karmiących w przypadku problemów z wystarczającą ilością pokarmu. W ten sposób możliwe jest wzmożenie laktacji. Roślina ta może posłużyć także do zmiękczenia wrzodów. Substancje zawarte w lwim sercu poprawiają motorykę jelit, pomagają przy zaburzeniach apetytu i redukują dolegliwości związane ze spożyciem nadmiernej ilości jedzenia. Serdecznik stosowany jest nawet do łagodzenia objawów epilepsji. Może być także środkiem wspomagającym przy braku menstruacji na tle nerwowym czy przy schorzeniach macicy. Serdecznik pomaga również przy nadczynności tarczycy. Co ciekawe dawniej był czasami używany do produkcji barwnika do tkanin o ciemnooliwkowym zabarwieniu. Serdecznik (zarówno kwiaty, jak i ekstrakt z nich) w niektórych krajach jest używką do palenia o działaniu rozluźniającym i euforyzującym.
Przeciwwskazania i skutki uboczne
Stosowanie ziela serdecznika zwiększa wrażliwość skóry na promieniowanie słoneczne. Roślina ta nie powinna być stosowana przez kobiety ciężarne ani też karmiące piersią. Przeciwwskazaniem do stosowania jest również nadwrażliwość na produkt. W przypadku stosowania ekstraktu z ziela serdecznika w ilości ponad 3 g mogą wystąpić skutki uboczne w postaci biegunki i bólu głowy. Zwiększa się także ryzyko wystąpienia stanu zapalnego żołądka i krwawień z macicy.
Dawkowanie i jak stosować?
W jakich ilościach i pod jakimi postaciami stosować serdecznik pospolity, aby efekty terapii były optymalne?
Tabletki
Serdecznik pospolity wykorzystywany jest do produkcji tabletek o działaniu uspakajającym i tonizującym.
Nalewka
Ziele serdecznika pospolitego wraz z innymi ziołami, takimi jak liść melisy, szyszki chmielu, koszyczek rumianku, kwiatostan głodu i korzeń waleriany wchodzą w skład nalewek stosowanych pomocniczo w stanach napięcia nerwowego i problemach z zasypianiem. Stosuje się je do trzech razy dziennie po łyżeczce preparatu rozpuszczonego w kieliszku wody.
Herbata
W aptekach bezproblemowo dostaniemy gotowe herbatki ze zmielonym zielem serdecznika pospolitego. Są one dostępne w formie saszetek do zaparzenia.
Krople
Lwie serce w postaci kropli należy stosować do trzech razy dziennie w ilości 28 kropli, co odpowiada 1000 mg ekstraktu z ziela serdecznika pospolitego.
Napar
Suszone ziele serdecznika pospolitego może posłużyć do zrobienia naparu. Wystarczy zalać łyżeczkę surowca szklanką wrzątku i zaparzać pod przykryciem przez kwadrans. Taki napar pijemy świeży do dwóch razy dziennie.
Odwar
Łyżkę lwiego serca zalewamy połową szklanki wody, doprowadzamy do wrzenia i gotujemy przez kwadrans pod przykryciem, po czym przecedzamy. Odwar pijemy dwa razy dziennie.
Cena
Za opakowanie suszonego ziela serdecznika zapłacimy poniżej 3 złotych za 50 g. Krople zawierające ekstrakt ziela lwiego serca kosztują ponad 40 złotych za 30 ml. Z kolei za opakowanie tabletek uspokajających zawierających w składzie serdecznik pospolity przyjdzie nam zapłacić około 19 złotych za 60 sztuk.
Opinie
Serdecznik pospolity ceniony jest przede wszystkim ze względu na swoje działanie wzmacniające mięsień sercowy. Przynosi on ukojenie przy kołataniu serca, bolesnych miesiączkach i nieprzyjemnych dolegliwościach towarzyszących menopauzie. Dla wielu osób jest to godny polecenia naturalny środek o działaniu uspokajającym, co w dzisiejszych zabieganych czasach jest nieocenionym wsparciem. Pomaga on ukoić nerwy, znieść uczucie silnego wzburzenia i lęku. Jest to też niezawodny sposób na pozbycie się zaburzeń snu i apetytu oraz na zniesienie uczucia przejedzenia.
