Lukrecja znana jest od wieków jako naturalna substancja słodząca o prozdrowotnym działaniu. Obecnie wykorzystywana jest zarówno w medycynie, kuchni, jak również w kosmetyce. Roślina ta posiada bardzo unikalny skład i wykazuje szereg właściwości. Nie bez powodu jest stosowana do dziś w przypadku różnego typu schorzeń; dobrze znana jest jako naturalne remedium przy przeziębieniu, problemach ze strony przewodu pokarmowego, schorzeniach wątroby i do łagodzenia stanów zapalnych. Słodki smak korzenia lukrecji sprawia, że sięgają po niego chętnie zarówno dzieci, jak i dorośli. W wersji sproszkowanej jest świetnym zamiennikiem cukru. Może być nawet zdrowszym substytutem kawy dającym zastrzyk energii. W Mezopotamii lukrecję w połączeniu z żeń-szeniem stosowano jako afrodyzjak.
Biologia
Lukrecja rośnie w stanie dzikim przede wszystkim w rejonach Azji Mniejszej i Azji Środkowej. Można spotkać ją także na południu Europy; uprawia się ją też w Polsce. Wyróżnia się co najmniej 21 gatunków tej byliny z rodziny bobowatych.
Lukrecja: właściwości
Smak i zapach lukrecji jest bardzo charakterystyczny. Jest ona słodkawa i jednocześnie ostra w smaku. Wielu osobom przypomina anyżek. Korzeń lukrecji po okorowaniu i wysuszenia przybiera kolor żółty i nie ma zapachu. Zawiera liczne flawonoidy, olejki eteryczne, fitosterole, asparaginę i kumarynę. Obecne są w nim także związki lipidowe i kwasy organiczne oraz sole mineralne, aminokwasy, betaina i cholina. 100 g lukrecji to aż 375 kcal, z czego większość to węglowodany – ponad 93 g.
Lukrecja znana jest z tego, że leczy choroby żołądka i dwunastnicy. Wykazuje także działanie przeciwbakteryjne, rozkurczowe i przeciwwirusowe. Ta niezwykła roślina niszczy Helicobakter Pylori i wykazuje skuteczność nawet w przypadku lekoopornych szczepów bakterii, gdzie tradycyjne antybiotyki sobie nie radzą. Jest wspaniała pomocą przy infekcjach górnych dróg oddechowych, chorobie wrzodowej i miażdżycy. Tak samo jest w przypadku osób, które na co dzień piastują stanowiska pracy, takie jak przewodnik, nauczyciel, trener czy pilot. Są to zawody, gdzie pracuje się przede wszystkim głosem, a w przypadku przepracowania gardło potrafi czasem odmówić posłuszeństwa. Z pomocą przychodzi właśnie lukrecja, która jest w stanie uratować narząd mowy.
Roślina ta łagodzi także objawy chronicznego zmęczenia; lukrecja wspomaga nawet odchudzanie, a ponieważ ma słodki smak, świetnie sprawdzi się jako zdrowy zamiennik słodyczy. Lukrecja stosowana jest do leczenia przewlekłego zapalenia wątroby. Może ona zastąpić z powodzeniem kawę, gdyż świetnie podnosi ciśnienie tętnicze. Znana jest już od wieków jako naturalny środek poprawiający pamięć i ułatwiający uczenie się. Jest idealną opcją, jeśli ktoś pragnie polepszyć swoja pamięć długotrwałą i ustrzec się przed rozwojem choroby Alzheimera. Lukrecja posiada silne właściwości antyalergiczne, wykrztuśne, przeciwzapalne i przeciwreumatyczne. Słodkość lukrecji wynika z obecności glicyryzyny, która jest aż 50 razy słodsza od rafinowanego cukru. Korzeń lukrecji posiada właściwości przeciwłojotokowe, antyoksydacyjne, łagodzące i immunostymulujące.
Działanie i zastosowanie
Lukrecja, a dokładniej jej korzeń wykorzystywany jest na masową skalę. Znajdziemy ją w suplementach diety, słodyczach, kosmetykach i w kuchni. Można wyczarować z niej przeróżne desery, pić w formie herbatek prozdrowotnych czy też wykorzystać jako płukankę do włosów. Idealnie sprawdza się jako dodatek do napojów i koktajli – można nawet przygotować z niej nalewkę. Znajdziemy ją także w piwie oraz najróżniejszych wyrobach cukierniczych – w ciastach, wypiekach i oczywiście w cukierkach.
Ciśnienie
Stosowana w większych ilościach lukrecja przyczynia się do naturalnego podwyższenia ciśnienia tętniczego. Na zmianę ciśnienia krwi wpływa przede wszystkim glicyryzyna.
Gospodarka hormonalna
Przy zaburzonej gospodarce hormonalnej jak najbardziej warto wspomóc się ziołami. Przy wyczerpaniu nadnerczy niezwykle pomocna okazuje się lukrecja, która sprzyja utrzymaniu optymalnej gospodarki hormonalnej, obniżając podwyższone poziomy hormonu stresu.
Helicobacter (wrzody)
Flawonoidy obecne w lukrecji działają przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie, także na Helicobacter pylori, hamując rozwój tego patogenu.
Refluks, żołądek i jelita
Lukrecja usprawnia trawienie; dodatkowo działa przeciwzapalnie i regenerująco na błony śluzowe żołądka. Po roślinę tę warto sięgać przy różnego typu dolegliwościach ze strony żołądka i jelit oraz przy zatruciach pokarmowych, w przypadku zgagi i refluksu czy przy wzdęciach. Lukrecja jest niezwykle pomocna przy wszelkiego rodzaju stanach zapalnych jelit typu IBS, choroba Crohna czy syndrom nieszczelnego jelita.
Kaszel i astma
Po lukrecję warto sięgać w przypadku zapalenia migdałków, zapalenia oskrzeli, zapalenia gardła i przy astmie. Działa ona przeciwzapalnie i rozkurczowo; jest to naturalny środek o działaniu wykrztuśnym. Roślina ta okazuje się być niezwykle pomocna przy chrypce i suchym kaszlu.
Miażdżyca
Związki zawarte w lukrecji obniżają pozom trójglicerydów we krwi i dodatkowo zmniejszają przyswajalność tłuszczów ze spożywanych pokarmów.
Włosy
Ze względu na działanie przeciwzapalne i przeciwłojotokowe korzeń lukrecji stosowany jest do pielęgnacji włosów – znajdziemy go w wielu szamponach do włosów zniszczonych. Świetną opcją jest domowa płukanka do włosów, szczególnie przy problemach z przetłuszczającymi i nadmiernie wypadającymi włosami.
Cukrzyca
Obecne w lukrecji amorfrutyny obniżają poziom glukozy w surowicy i dodatkowo działają antyzapalnie. Roślinę tę wykorzystuje się pomocniczo w leczeniu cukrzycy i zaburzeń o podłożu metabolicznym.
Hashimoto
Lukrecję zaleca się osobom borykającym się z Hashimoto. Roślina ta wykazuje silne działanie adaptogenne, dodatkowo regeneruje i tonizuje nadnercza, wykazuje silne działanie przeciwzapalne i ochronne oraz hamuje reakcje immunologiczne. Lukrecja wspomaga utylizację jodu przez tarczycę, zmniejszając tym samym jego szkodliwość.
Odchudzanie
Osoby pragnące pozbyć się zbędnych kilogramów i cieszyć smukłą sylwetką, jak najbardziej powinny zainteresować się lukrecją. Substancje obecne w tej roślinie zmniejszają odkładanie się tkanki tłuszczowej w miejscach niemile widzianych, czyli w obrębie jamy brzusznej. Dodatkowo lukrecja kontroluje poziom cukru we krwi. Sięganie po to zioło będzie miało korzystny wpływ na układ pokarmowy, gdyż pobudza go do pracy i wzmaga oczyszczanie wątroby z nadmiaru tłuszczu. Lukrecja jest skutecznym środkiem na wzdęcia, który hamuje nadmierny apetyt – szczególnie ochotę na słodycze.
W kosmetyce
Korzeń lukrecji znalazł szerokie zastosowanie w kosmetologii; jest to surowiec zawierający substancje aktywne o działaniu hamującym utratę wody z tkanek. Wykazuje działanie nawilżające i kojące na skórę, dlatego kosmetyki z korzeniem lukrecji będą świetnym rozwiązaniem szczególnie przy cerze suchej i wrażliwej. Roślina ta redukuje zaczerwienienie i wzmacnia naczynia krwionośne. Działa także antybakteryjnie i przeciwłojotokowo, a więc warto stosować ją również w przypadku skóry tłustej i trądzikowej. Lukrecja wykazuje działanie antyoksydacyjne, przez co znalazła zastosowanie w kosmetykach przeciwzmarszczkowych i anti-aging. Świetnie uelastycznia skórę i redukuje przebarwienia; jest obecna nawet w pastach do zębów i w płynach do płukania jamy ustnej ze względu na swoje antybakteryjne działanie. Korzeń lukrecji przeciwdziała rozwojowi próchnicy.
U dzieci
Produktów zawierających lukrecję nie powinno podawać się małym dzieciom.
Ciąża i karmienie piersią
Lukrecji nie zaleca się stosować zarówno w ciąży, jak i podczas karmienia piersią.
Interakcje z lekami
Po lukrecję nie należy sięgać w przypadku przyjmowania niektórych leków, gdyż mogą wówczas wystąpić niekorzystne interakcje z nimi. Przeciwwskazaniem do stosowania lukrecji jest przyjmowanie leków moczopędnych, antyarytmicznych i sterydowych. Przed zastosowaniem lukrecji, poprośmy o opinię lekarza. Jako uzupełnienie wiedzy polecamy też publikację dr inż. Katarzyny Wolnickiej na stronie ncez.pl na temat interakcji lukrecji z innymi lekami.
Jak stosować?
Korzeń (przyprawa) – niewielkie ilości sproszkowanej lukrecji można dodawać do napojów, koktajlów, ciast czy też deserów.
Herbata z lukrecji powinna zawierać w swoim składzie 40% lukrecji, a nie jej śladowe ilości.
Syrop z lukrecji świetnie sprawdza się jako środek wykrztuśny przy infekcjach górnych dróg oddechowych.
Tabletki i kapsułki z wyciągiem z lukrecji są świetną sprawą dla osób chcących wspomóc swój organizm, ale nie przepadających za smakiem lukrecji. Wystarczy je połknąć i popić, stosując zgodnie z zaleceniami producenta.
Cukierki i żelki – wiele osób uwielbia smak lukrecji i w formie słodyczy sprawdza się u nich najlepiej. Jest to sposób na zjedzenie czegoś słodkiego, mając świadomość tego, że będzie miało to korzystny wpływ na nasz organizm. Oczywiście z ilością lukrecji nie należy przesadzać. Cukierki z lukrecji charakteryzują się ciemną, niemalże czarną barwą.
Kosmetyki z lukrecją są zbawieniem dla osób z suchą, wrażliwą i naczynkową cerą. Obecna jest ona w kremach i żelach do twarzy, jak również w wielu preparatach do włosów.
Dawkowanie
Napar z korzenia lukrecji można pić od dwóch do czterech razy dziennie przy dolegliwościach trawiennych, a przy przeziębieniu i kaszlu dwa razy na dobę. Odwar przygotowujemy z 1,5 g korzenia lukrecji zalanego niecałą szklanką zimnej wody, gotowanego na małym ogniu przez sześć minut. Suplementy diety należy zastosować zgodnie z wytycznymi producenta.
Skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania
Lukrecja jest niezwykle cenną rośliną, ale nie każdy może korzystać z jej dobroczynnego wpływu na organizm. Zasada jest taka, że powinny po nią sięgać osoby zdrowe. Przeciwwskazaniem do stosowania jest ciąża i karmienie piersią oraz problemy z nerkami, podniesione ciśnienie tętnicze i choroba wrzodowa. Po lukrecję nie powinno sięgać się przy zaburzonej równowadze wodno-elektrolitowej, marskości wątroby i kamicy żółciowej. Jeśli ktoś boryka się z chorobą wątroby połączoną z zastojem żółci, to lukrecja niestety nie jest dla niego.
Cena
W sprzedaży dostępnych jest cała masa najróżniejszych produktów zawierających lukrecję. Za 30 kapsułek lukrecji jako suplementu diety zapłacimy powyżej 15 złotych. Za opakowanie korzenia lukrecji o pojemności 50 g zapłacimy niecałe 3 złote. Dobrej jakości herbata z lukrecją i cynamonem to koszt powyżej 16 złotych za 20 saszetek.
Przepisy
Pomysł na cukierki lukrecjowe
Składniki: szklanka melasy karobowej, dwie łyżeczki sproszkowanego korzenia lukrecji, szklanka mąki i łyżeczka anyżu w proszku.
Wykonanie: do podgrzanej melasy dodajemy lukrecję i anyż, po czym dokładnie mieszamy i dosypujemy mąkę. Powinna powstać masa jak na ciasto, którą należy podzielić na wałeczki i pociąć na cukierki. Po ostygnięciu masa stwardnieje, dzięki czemu będziemy mieć gotowe cukierki lukrecjowe.
Nalewka lukrecjowa
Składniki: półtorej szklanki spirytusu, półtorej szklanki wody, niecała połowa szklanki cukru i sześć łyżek sproszkowanego korzenia lukrecji.
Wykonanie: do gąsiorka wkładamy sproszkowaną lukrecję, po czym zalewamy ją spirytusem, zamykamy szczelnie i pozostawiamy na tydzień. Kolejnym krokiem jest rozpuszczenie w ciepłej wodzie cukru, a następnie schłodzenie zalewy i dodanie jej do gąsiorka ze spirytusem i lukrecją. Całość pozostawiamy na kolejny tydzień, pamiętając o regularnym mieszaniu. Po siedmiu dniach należy dobrze przefiltrować powstałą nalewkę, a następnie przelać ją do butelek, dobrze zamknąć i odstawić na pół roku. Jest to konieczne, aby domowy trunek nabrał odpowiedniego smaku i zapachu.
Sernik z lukrecją
Składniki na spód: 150 g ciastek i 70 g dobrej jakości masła. Na masę serową potrzebne będą: 400 g serka homogenizowanego, 400 ml kremówki, szklanka cukru pudru, cztery łyżki żelatyny, sok z cytryny, trzy łyżki sproszkowanej lukrecji i aromat waniliowy lub ziarna z laski wanilii. Do udekorowania ciasta: 50 g cukierków lukrecjowych.
Wykonanie: rozpuszczamy masło, a w międzyczasie kruszymy ciastka, po czym mieszamy je z przestudzonym masłem. Następnie przekładamy powstałą masę do formy wyłożonej papierem do pieczenia i ugniatamy dobrze na dnie, po czym wkładamy na pół godziny do lodówki.
Kolejnym krokiem jest rozpuszczenie żelatyny. Po utarciu sera z cukrem pudrem i sokiem cytrynowym, ubijamy kremówkę na sztywno, po czym dodajemy ją do powstałej masy serowej. Masę dzielimy na dwie części – do jednej dodajemy wanilię, a do drugiej lukrecję – obie masy należy dokładnie wymieszać. Połowę rozpuszczonej żelatyny dodajemy do masy z lukrecję, po czym przekładamy ją do formy z ciastem i wstawiamy ponownie na kwadrans do lodówki. Resztę rozpuszczonej żelatyny mieszamy z masą waniliową, po czym wkładamy do formy i wyrównujemy wierzch ciasta. Następnie wstawiamy do lodówki i pozostawiamy na noc lub na minimum cztery godziny. Po tym czasie na wierzch sernika kładziemy cukierki lukrecjowe.
Opinie
Największą zaletą w stosowaniu lukrecji jest jej słodki smak. Zioło to cieszy się sporą popularnością wśród osób borykających się z bólem gardła. Nie tylko działa osłonowo na gardło, ale także wpływa korzystnie na żołądek. Jest bardzo często wybieraną rośliną przy przeziębieniu i grypie. Wiele osób ceni sobie również lukrecję w postaci słodyczy, których nie muszą sobie odmawiać. Jest to coś słodkiego i jednocześnie zdrowego.
Literatura
Klasik-Ciszewska S., Wojnar W., Kaczmarczyk-Sedlak I.: Lukrecja gładka (Glycyrrhiza glabra L.) i jej zapobiegawczy wpływ na rozwój osteoporozy; czytelniamedyczna.pl
Öztürk, M., Altay, V., Hakeem, K.R., Akçiçek, E.: Liquorice: From Botany to Phytochemistry; 2017
Luqman Shah S., Wahid F.,Khan N.,Farooq U., Jabbar Shah A.,Tareen S., Ahmad F.,Khan T.: Inhibitory Effects of Glycyrrhiza glabra and Its Major Constituent Glycyrrhizin on Inflammation-Associated Corneal Neovascularization; ncbi.nlm.nih.gov
