Czarny bez to roślina, która znana jest od czasów starożytnych. Jej wspaniałe właściwości lecznicze doceniane są dziś w wielu krajach wszystkich kontynentów, gdzie na bazie owoców czarnego bzu przygotowuje się smaczne oraz zdrowe soki, konfitury, czy nawet wina, a jego kwiaty można zapiekać w cieście. Do celów leczniczych pozyskuje się również korę, korzeń i liście. Nasz artykuł podpowie, dlaczego sok z czarnego bzu i dawkowanie go w odpowiednich ilościach to dobry pomysł na zachowanie zdrowia i witalności. Opowiemy także, w jakich przypadkach stosowanie tej pospolitej rośliny o niepospolitych właściwościach jest jak najbardziej wskazane i dlaczego warto zwrócić na nią szczególną uwagę.
Tajniki uprawy bzu czarnego
Bez czarny to krzew z rodziny przewiertnicowatych, osiągający wysokość nawet do 10 m. Do dobrego wzrostu potrzebuje jedynie trochę próchnicy i niezacienionego miejsca. Kwitnie w maju, natomiast w sierpniu obficie owocuje. Krzewy bzu czarnego na stałe miejsca należy sadzić wiosną lub też jesienią. Bez czarny jest krzewem dość odpornym na choroby oraz szkodniki, dobrze też czuje się w mieście, ponieważ bez trudu znosi różne zanieczyszczenia powietrza. Będzie nam wdzięczny za stanowisko w półcieniu, ale najlepiej rośnie i owocuje w miejscach ciepłych i dobrze nasłonecznionych. W kwestii podłoża bez czarny także wykazuje dużą tolerancyjność, ale preferuje ziemie próchnicze, przepuszczalne i umiarkowanie wilgotne.
Jest gatunkiem mrozoodpornym, stąd też nie ma konieczności okrywania go przed przyjściem zimy. W okresach suszy świeżo zasadzone rośliny zaleca się natomiast podlewać. W ramach pielęgnacji krzewu należy pamiętać, aby w okresie przed kwitnieniem i po kwitnieniu zasilać go nawozem wieloskładnikowym. Czarny bez lubi także nawożenie organiczne.
W kwestii przycinania bzu czarnego należy wspomnieć, że podstawowy gatunek bzu nie wymaga tego zabiegu, ale dla zwiększenia plonów, a także jego pokroju i kształtu można pokusić się o przycięcie bzu czarnego. Co parę lat warto wyciąć kilka najstarszych pędów i skrócić młodsze pędy. Wielkoowocowe odmiany bzu czarnego zaleca się natomiast przycinać każdego roku.
Bez czarny występuje w wielu odmianach ozdobnych, które charakteryzują się niezwykle urokliwymi barwami i kształtami liści, a także tzw. towarowych, czyli obficie owocujących. Jak wspomniano wcześniej, podstawowa odmiana bzu czarnego ma niewielkie wymagania uprawowe, podobnie rzecz wygląda z jego odmianami.
Są to krzewy, które śmiało można polecić ogrodnikom- amatorom. Trzeba tylko pamiętać, że odmiany ozdobne o wielobarwnych liściach preferują stanowiska słoneczne lub łagodnie zacienione. Odmiany bzu czarnego uprawiane dla obfitych zbiorów owoców należy regularnie podlewać oraz nawozić.
Kwiaty czarnego bzu zbiera się w maju i czerwcu, kiedy jeszcze część kwiatów nie jest w pełni rozwinięta. Trzeba pamiętać, aby nie suszyć ich na słońcu, ponieważ ciemnieją i tracą cenne właściwości zdrowotne. A kiedy zbierać owoce czarnego bzu? W sierpniu i wrześniu przychodzi pora na zbiory. Całe baldachy z owocami ścinamy dopiero wówczas, gdy wszystkie jagody są dojrzałe, zupełnie czarne i pięknie błyszczące. Dopiero po wysuszeniu usuńmy szypułki.
Właściwości i zastosowanie czarnego bzu
Kwiaty tej rośliny ze względu na wysoką zawartość flawonoidów i kwasów fenolowych, steroli, soli mineralnych i innych składników wykazują działanie napotne, przeciwgorączkowe, moczopędne, uszczelniające naczynia włosowate, a dzięki zawartości rutyny zwiększające ich elastyczność i szczelność.
Badania naukowe przeprowadzane metodą in vitro potwierdziły bakteriobójcze działanie przetworów, do których produkcji wykorzystano elementy tej rośliny, a także wykazały wiązanie się ich cząsteczek z cząsteczkami grypy, co w konsekwencji uniemożliwia wniknięcie tych ostatnich do organizmu gospodarza.
Właściwości przeciwzapalne sprawiają, że kwiaty bzu poleca się do płukania zainfekowanego gardła i robienia okładów przy zapaleniu spojówek. Na rynku dostępny jest syrop z kwiatów bzu czarnego, który łatwo można zastosować.
Owoce bzu czarnego mają właściwości lekko przeczyszczające, napotne, odtruwające, moczopędne, rozkurczowe oraz przeciwbólowe. Zaliczane są do naturalnych środków czyszczących krew. Usuwają bowiem z organizmu szkodliwe dla naszego zdrowia produkty przemiany materii oraz toksyny w chorobach reumatycznych i skórnych. Owoce tej rośliny posiadają także działanie przeciwzapalne. Kryją w sobie jeszcze większe bogactwo i różnorodność cennych substancji, niż kwiaty. Wśród nich znajdują się glikozydy antocyjanowe, garbniki, pektyny, kwasy owocowe, witaminy C i A, wapń, sód, potas, glin, żelazo.
Właściwości owoców czarnego bzu sprawiają, że są one wykorzystywane w w medycynie ludowej od wielu wieków. Owoce bzu czarnego stosuje się także wspomagająco w leczeniu nerwic, stanów zapalnych żołądka i jelit, biegunek, jak również w niedomodze wątroby, niestrawności, żółtaczce, zaparciach, nerwobólach, kamicy moczowej, pomocniczo jako środek przeciwbólowy w przypadku rwy kulszowej, przy zapaleniu nerwu trójdzielnego i bólach neuralgicznych.
Kaszel
Domowy syrop z kwiatów bzu doskonale oddziałuje na kaszel, łagodząc nieprzyjemne dolegliwości związane nawet z tym najbardziej uporczywym kaszlem. Co sprawia, że spożywanie syropu może zadziałać kojąco? Syrop z kwiatów czarnego bzu zalecany jest przede wszystkim przy dolegliwościach związanych z kaszlem suchym.
Sok z kwiatów czarnego bzu jest stosowany na przewlekły kaszel jako syrop wykrztuśny, a więc pomaga też w oczyszczaniu oskrzeli z zalegającej w nich wydzieliny. Nie bez powodu więc uznawany jest za preparat uniwersalny i doskonały w swojej formule.
Przeziębienie
Podstawową zaletą soku z czarnego bzu, która pozwala skutecznie walczyć z przeziębieniem, są jego właściwości napotne, dzięki którym szybko jest on w stanie obniżyć podwyższoną temperaturę ciała i zbić gorączkę.
Czarny bez znajduje się w wielu lekach, działając podobnie do aspiryny. Dodatkowo czarny bez wzmacnia błony śluzowe dróg oddechowych oraz uszczelnia naczynia krwionośne, przez co ogranicza możliwość rozprzestrzeniania się drobnoustrojów.
Odchudzanie
Myśląc o soku z czarnego bzu jako o środku, który może wspomóc odchudzanie, należy koniecznie pamiętać o tym, że w dużym stopniu pomaga on przy regulacji trawienia. Działając lekko przeczyszczająco czarny bez umożliwia eliminację łagodnych wzdęć i zaparć. Pomaga on wreszcie także oczyszczać organizm z toksyn, a więc usuwa z niego szkodliwe produkty przemiany materii, co ma niebagatelne znaczenie w dobrze prowadzonym procesie odchudzania.
Jaki wpływ na ciążę?
Czarny bez w postaci syropu dopuszczany jest do bezpiecznego spożywania przez kobiety w ciąży. Idealnie sprawdza się jako naturalne antidotum w przypadkach infekcji przeziębieniowych, a jego spożywanie nie powoduje skutków ubocznych.
Jak pokazuje praktyka, nie działa jednak tylko przeciwzapalnie, ale również bardzo korzystnie wpływa na ogólne wzmocnienie organizmu kobiety – przyszłej mamy, co w związku z perspektywą pojawienia się nowego życia – jest bardzo ważne. Jeśli mamy jednak jakiekolwiek wątpliwości, zawsze prośmy o opinię lekarza prowadzącego.
Dawkowanie soku z czarnego bzu
Nie bez znaczenia w przypadku soku z czarnego bzu pozostaje sposób jego dawkowania. Szybka reakcja organizmu na dawkę soku w postaci produkcji cytokiny, czyli białka działającego odpornościowo to najlepszy sposób na zapobieżenie licznym infekcjom. Jagody czarnego bzu są więc dla naszego organizmu wspaniałym sposobem na walkę z rozmaitymi patogenami, wirusami i bakteriami, jakie go atakują. Podobnie jest w przypadku gorączki, którą skutecznie jest w stanie zbić sok z czarnego bzu.
Jak stosować go, by okazał się najbardziej efektywny dla naszego zdrowia? Najlepiej rozpocząć kurację już na 24 godziny po pojawieniu się pierwszych objawów choroby, maksymalnie zaś 48. Właśnie wtedy przeciwinfekcyjnie najlepiej zadziała sok z czarnego bzu. Ile pić – to druga ważna kwestia. Wystarczy 50 ml samego soku na dzień lub też herbata z czarnego bzu, by odczuć skuteczność szybkiego leczenia. Pamiętać należy jednak, iż w przypadku czystego soku z czarnego bzu jego spożycie należy rozłożyć na dwie dawki po 25 ml. Najlepiej zaś pić sok na pół godziny przed wybranym posiłkiem.
Inne dawki stosuje się przy syropie – wówczas podaje się 4 łyżeczki dziennie, zaś jeśli chodzi o odwary oraz herbaty – najskuteczniej oraz najzdrowiej jest wypić 2 filiżanki herbaty dziennie. Maksymalny czas stosowania soku z czarnego bzu to 7 dni pod rząd, po których należy zrobić kilkudniową przerwę i w razie potrzeby ponowić kurację. Tyle mówią o dawkowaniu rozmaite artykuły i dostępne w sieci poradniki. Najbezpieczniej jednak przed rozpoczęciem kuracji poradzić się lekarza.
Przeciwwskazania
Nie należy spożywać ani kwiatów, ani też owoców bzu czarnego w postaci surowej. Zawierają one w swoim składzie trującą substancję nazywaną sambunigryną, która po spożyciu rozkładana jest do cyjanowodoru, co powoduje dolegliwości w postaci osłabienia, a nawet wymiotów. W procesie przetwarzania bzu (suszenie, smażenie, gotowanie) związek ten rozkłada się i przestaje być niebezpieczny. Czarny bez zatem może mieć właściwości trujące, jeśli będziemy spożywać go w postaci surowej.
