Po soję i jej produkty sięga się przede wszystkim w kuchni, jednakże to nie jedyne jej zastosowanie. Wykorzystywana jest ona także w lecznictwie ze względu na swoje prozdrowotne właściwości.Soja jest rośliną bogatą w pełnowartościowe białko, kwasy tłuszczowe i naturalne fitoestrogeny. Owe związki wykazują działanie podobne do kobiecych estrogenów, dlatego też soja używana jest do łagodzenia objawów menopauzy. Fitoestrogeny zmniejszają również ryzyko wystąpienia osteoporozy, nadciśnienia czy nawet chorób nowotworowych oraz obniżają poziom cholesterolu we krwi. Pomimo swoich licznych właściwości leczniczych, soja może mieć także działanie niepożądane, dlatego też nie w każdym przypadku polecane jest włączenie jej do diety. Jakie zatem właściwości posiada ta niezwykła roślina i kiedy warto po nią sięgać?
Wartości odżywcze soi
Soja jest rośliną, której nasiona różnią się wielkością i kolorem. Znajdują się one w strąku, który nazywany jest owocem soi. Jako, że jest to roślinne źródło pełnowartościowego białka, bardzo chętnie wykorzystują ją w swoich przepisach wegetarianie.
Jest ona także bogatym źródłem tłuszczów nienasyconych oraz witamin z grupy B. W dwustu gramach suchych nasion soi znajduje się tyle potasu, że taka ilość jest w stanie pokryć aż 90% dobowego zapotrzebowania na ten składnik. Natomiast sto gram suchych nasion zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na wapń w 24%, magnez w 70% i żelazo w aż 89%.
Jeśli chodzi o wartości odżywcze w liczbach, to wygląda to następująco: w 100 gramach suchych nasion soi znajduje się 34,3 g białka, 19,6 g tłuszczu, 32,7 g węglowodanów. Wszystko to w sumie daje 412 kcal. W tej niewielkiej ilości soi znajduje się aż 2132 mg potasu, 240 mg wapnia, 743 mg fosforu, 216 mg magnezu, 8,9 mg żelaza, 0,78 mg witaminy E, 0,69 mg wit. B1, 0,189 mg wit. B2 oraz 1,18 mg wit. PP.
Właściwości i działanie ziaren soi
Okazuje się, że soja zapobiega schorzeniem układu krążenia. Zawarte w niej proteiny, izoflawony i koenzym Q wpływają na obniżenie poziomu cholesterolu oraz poprawiają stosunek stężenia frakcji LDL do HDL. Z kolei nienasycone kwasy tłuszczowe w soi przeciwdziałają powstawaniu zatorów.
Spożywanie produktów sojowych chroni nas przed rozwojem miażdżycy oraz przed zawałem serca i udarem mózgu. Roślina ta hamuje również rozwój osteoporozy, łagodzi objawy klimakterium, chroni przed niektórymi chorobami nowotworowymi. Soja zwiększa także odporność organizmu, łagodzi objawy opryszczki, wspomaga dietę niskocholesterolową, zapobiega kamicy żółciowej oraz sprzyja zachowaniu smuklej sylwetki.
Produkty sojowe zawierają sporo białko, a jednocześnie nieduże ilości tłuszczu. Można zatem cieszyć się na długo sytością, nie spożywając dużej ilości kalorii. Co więcej, produkty bogate w białko sojowe mogą przyczynić się w dużej mierze do redukcji ilości tłuszczu gromadzącego się w wątrobie osób borykających się z otyłością. W związku z tym soja może okazać się bardzo pomocna w przypadku schorzeń wątroby. Spożywanie soi poprawia pamięć i koncentrację oraz reguluje gospodarkę wodno- elektrolitową organizmu.
Chociaż soja posiada wiele prozdrowotnych właściwości, to jej spożywanie może przynieść także skutki uboczne. Jako, że zawiera ona fitoestrogeny, w przypadku spożywania jej w nadmiernych ilościach przez mężczyzn, może być przyczyną ginekomastii.
Fitoestrogeny bowiem przypominają budową chemiczną żeński hormon płciowy estradiol, którego naturalne stężenie u mężczyzn jest niewielkie. Są także badania, które wykazały, że soja może wpływać na pogorszenie jakości spermy. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że mężczyźni spożywający duże ilości soi mieli mniej plemników w spermie. Trzeba także zaznaczyć, że soja ze względu na sporą zawartość goitrogenów utrudnia przyswajanie jodu, czyli pierwiastka niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania systemu nerwowego i tarczycy.
Z soją jest jeszcze jeden problem. Ma ona wysokie stężenie kwasu fitynowego, czyli związku zmniejszającego wchłanianie składników mineralnych – szczególnie wapnia, magnezu, cynku, żelaza i miedzi. Z jednej strony mówi się o tym, że spożywanie produktów sojowych chroni nas przed rakiem, a z drugiej są dostępne badania, mówiące o przyśpieszeniu rozrostu komórek rakowych.
O szkodliwości oczywiście mowa jest dopiero przy nadmiernej konsumpcji produktów sojowych modyfikowanych genetycznie. Spożywanie jej w umiarkowanych ilościach z pewnością nie wpłynie negatywnie na nasz stan zdrowia. Niezwykle istotne jest również to, że soja jest jednym z najczęstszych alergenów. Jeśli pojawi się reakcja w postaci obrzęku czy pokrzywki, należy zrezygnować z tego produktu.
Zastosowanie soi
Soja stosowana jest przede wszystkim w kuchni, gdyż można przyrządzić z niej najróżniejsze dania. Coraz popularniejsza jest także w kosmetyce, gdyż jest to naturalny produkt, bezpieczny dla każdego rodzaju cery, który nie wywołuje niepożądanych reakcji alergicznych.
W związku z tym powstaje coraz więcej serii preparatów do pielęgnacji ciała zawierających soję. Fitoestrogeny w kosmetykach są coraz bardziej pożądane przez kobiety, które pragną zachować młody wygląd skóry przez długie lata. Nie można także zapomnieć o licznych prozdrowotnych właściwościach tej rośliny, ze względu na które jest ona wykorzystywana także w lecznictwie.
-
W kuchni
Z soi produkowanych jest bardzo wiele dobrze znanych nam obecnie produktów, po które sięga coraz więcej osób. Cieszy się ona największą popularnością w krajach azjatyckich, jednak produkty z soi coraz częściej goszczą również na polskich stołach. Z soi produkuje się miedzy innymi tofu, czyli twarożek sojowy. Powstaje on w procesie koagulacji mleka sojowego.
W daniach azjatyckich nie może oczywiście zabraknąć także sosu sojowego, który składa się głównie z fermentowanych ziaren tej rośliny. Fermentowane ziarna soi używa się także do produkcji tempeh. Jak pewnie większość osób wie, z nasion soi powstaje olej sojowy i pasza przeznaczona dla zwierząt gospodarczych.
Mąka sojowa jest idealnym rozwiązaniem dla osób będących na diecie bezglutenowej, gdyż nie zawiera ona tego kłopotliwego dla naszego zdrowia białka. Służy ona do wypieków, zagęszczania sosów czy w celu zmniejszenia wchłanialności oleju podczas smażenia.
Zamiennikiem mięsnych kotletów są kotlety sojowe, które można dostać już nawet w znanych dyskontach. Z rośliny tej powstają także produkty typu kasza sojowa i mleko sojowe. Jeśli więc ktoś nie toleruje laktozy, to mleko sojowe jest godną polecenia alternatywą dla krowiego mleka. Ponadto soję często dodaje się do wyrobów mięsnych typu pasztety, wędliny i parówki. Znaleźć można ją również w koncentratach, sosach, pieczywie, deserach, lodach i masach cukierniczych.
-
W kosmetyce
Kosmetyki zawierające w swoim składzie soję przyczyniają się do poprawienia elastyczności i jędrności skóry. Stosując je, można zatem utrzymać odpowiednią wilgotność w skórze, a dodatkowo odżywić ją. Wszystko to przekłada się na ogólną poprawę wyglądu cery.
Znajdujące się w soi fitoestrogeny przeciwdziałają rozpadowi włókien kolagenowych i działają przeciwzapalnie. Soja wykorzystywana jest przede wszystkim do produkcji kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacyjni skóry dojrzałej w postaci serum, mleczek, toników i maseł do ciała.
Owe preparaty wykazują działanie przeciwzmarszczkowe i stymulujące mikrokrążenie w skórze. Soja obfituje w białko, lipidy, sole mineralne i witaminy. Składniki te opóźniają procesy starzenia się skóry i powstawania zmarszczek oraz poprawiają jej koloryt. Skóra jest odpowiednio nawilżona i odświeżona.
-
W lecznictwie
Olejek sojowy wykorzystywany jest w leczeniu i łagodzeniu chorób dermatologicznych na skórze całego ciała. Roślina ta łagodzi objawy menopauzy, które wynikają z niskiego poziomu estrogenów w organizmie w postaci uderzeń gorąca, nerwowości i drażliwości, kłopotów ze snem, nadmiernej potliwości, spadku libido i migren. Ponadto soja zmniejsza ryzyko wystąpienia łysienia (szczególnie typu androgenowego) i raka prostaty. Związki zawarte w soi stosowane są zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu niektórych nowotworów.
Przepisy
Składniki:
2 opakowania ziarna soi (2x 350 g)
100 ml oliwy z oliwek
sól do smaku
koperek suszony lub czubrica zielona (lub każda inna przyprawa według uznania)
Sposób wykonania:
Soję namoczyć na noc (12 godzin), rano wypłukać i gotować do zupełnej miękkości na małym ogniu. Uwaga, soja lubi się pienić i kipieć, gotujmy więc w dużym garnku. Po ugotowaniu soję należy trochę odcedzić (nie odlewamy całej wody, ponieważ sucha soja będzie trudna do zmiksowania) i przestudzić. Następnie należy dodać oliwę z oliwek, sól i zmiksować na gładką masę. Pod koniec miksowania pastę doprawić wybraną przyprawą. Jeśli pasta jest jednak zbyt sucha, dolewamy trochę przegotowanej wody, aby osiągnąć odpowiednia konsystencję smarowidła.
Ponieważ z podanej ilości soi otrzymujemy dość dużo produktu, możemy go zapasteryzować w słoiczkach i przechować na później. Warto to zrobić z uwagi na dość długi czas gotowania się soi (ponad 2 godziny). Ja, mimo pasteryzacji, pastę trzymam w lodówce.
Posumowanie informacji
Obecnie soja cieszy się ogromną popularnością i dodawana jest do wielu znanych nam produktów. Białko sojowe jest nie tylko tańsze od mięsa, ale dodatkowo zwiększa wartość odżywczą produktu. Roślina ta wykazuje działanie przeciwnowotworowe, łagodzi objawy menopauzy, zapobiega chorobom serca, jest pomocna w przypadku schorzeń wątroby u otyłych osób, wpływa korzystnie na wygląd i kondycję skóry oraz zmniejsza ryzyko osteoporozy. Trzeba oczywiście pamiętać o tym, że nawet najzdrowszy produkt może w nadmiernej ilości zaszkodzić, dlatego też należy spożywać umiarkowane ilości tej rośliny, aby uchronić się przed ewentualnymi skutkami ubocznymi.
