Sól himalajska – skład mineralny, właściwości i zastosowanie

Sól himalajska to sól kamienna o krystalicznej strukturze oraz różnorodnym zabarwieniu, które zawdzięcza zawartości wielu pierwiastków i związków chemicznych, głównie związków żelaza. Ta odmiana soli wydobywana jest wyłącznie w rejonie Himalajów, gdzie powstała około 250 mln lat temu, gdy Ziemia nietknięta ludzką stopą, była jeszcze pozbawiona zanieczyszczeń środowiska. Dzięki swoim właściwościom, już wiele lat temu, sól himalajska znalazła swoje zastosowanie w medycynie naturalnej w Pakistanie, gdzie zalega na głębokości około 500 metrów pod ziemią. Przez wielu uznawana jest za najzdrowszą, najczystszą oraz najszlachetniejszą sól występującą na Ziemi, dlatego warto zastąpić nią tradycyjną sól kuchenną.

Pozyskiwanie

Sól ta wydobywana jest w kopalni Khewra u podnóża wyniosłych Himalajów, w rejonie Karakorum w Pakistanie, gdzie miliony lat temu znajdował się słony ocean, który został wysuszony przez promienie słoneczne. Pozostały po nim ogromne, leżące głęboko pod ziemią złoża soli, która dzięki temu, że wyschła w sposób naturalny, nie posiada zanieczyszczeń oraz nie jest czyszczona chemicznie. Obecnie wydobywana jest z dna oceanicznego ręcznie, w tradycyjny sposób – poprzez płukanie wodą oraz suszenie. Jest to metoda konwencjonalna, która nie wymaga stosowania ładunków wybuchowych. To właśnie te aspekty mają sprawiać, iż sól himalajska działa lepiej na organizm człowieka niż „zwykła” sól kuchenna.
Długotrwała ekspozycja na promienie słoneczna podczas parowania sprawiła, że sól himalajska zmagazynowała energię słoneczną w postaci fotonów. Im dłuższa ekspozycja na słońce, tym więcej światła zostaje zmagazynowane w pokarmie i wyższa jakość pożywienia. Sól pochodząca z Himalajów jest pod tym względem, bez wątpienia, rekordzistką.

Rodzaje

Niewiele osób wie, że zyskująca na popularności sól himalajska występuje w wielu barwach. Kryształy soli z kopalni Khewra mogą być przezroczyste lub przyjmować różne kolory – od białego przez różowy i czerwony, aż do ciemno fioletowego, wręcz czarnego. Różne rodzaje soli wynikają przede wszystkim z zawartości dodatkowych pierwiastków. Należy jednak zwrócić uwagę, że bardzo istotną rolę w percepcji wzrokowej odgrywa wielkość kryształów soli, na przykład drobnoziarnista sól o zabarwieniu różowym będzie nieodróżnialna od zwykłej soli kuchennej.

Różowa

Różowa sól himalajska stanowi najpopularniejszą i powszechnie znaną odmianę soli pochodzącą z Himalajów. Swoją unikalną barwę zawdzięcza  obecności tlenku żelaza – im więcej znajduje się go w soli, tym jej kolor staje się bardziej intensywny. Warto również podkreślić, że im większe kryształy soli, tym zdaje się ona być bardziej różowa. W przypadku drobnoziarnistej soli himalajskiej barwa różowa jest niemal niezauważalna.

Biała

Sól himalajska posiada szeroki zakres barw, który wynika z określonej ilości mikro- i makroelementów, a także dominującego materiału. W białej soli jest to wapń, który jest podstawowym budulcem zębów oraz kości.

Czarna

Czarna sól himalajska przybiera różne odcienie: od „brudnego” różu poprzez ciemny fiolet, kończąc na barwie czarnej. Za jej niecodzienny kolor odpowiada przede wszystkim duża ilość żelaza. Obecność w niej siarkowodoru, siarczanów sodu oraz siarczków żelaza sprawia, że czarna sól wydobywana u podnóży Himalajów, posiada charakterystyczny jajeczny, siarkowy zapach, wysoko ceniony przez smakoszy kuchni indyjskiej.
Od paru lat ten rodzaj soli himalajskiej odnosi sukcesy także w kuchni wegańskiej, w której wykorzystywany jest jako przyprawa, umożliwiająca tworzenie smacznych potraw, w których powinien być wyczuwalny smak jajek, jednak bez ich udziału, na przykład tofucznica, czyli potrawa wykonana na tę samą modłę co jajecznica, jednak przy użyciu tofu – produktu sojowego. Dodatek kurkumy zapewnia jej żółty kolor, natomiast kala namak, jak również nazywana jest czarna sól himalajska, nadaje tofucznicy jajeczny zapach.

Właściwości

Nieprzetworzony sód, którego ilość w soli himalajskiej jest największa spośród występujących w niej pierwiastków, odpowiada za istotne właściwości tej przyprawy. Odpowiednia ilość soli w diecie umożliwia utrzymanie równowagi osmotycznej w organizmie, reguluje objętość krwi, a przez to również jej ciśnienie oraz chroni nasz organizm przed odwodnieniem. Ponadto, pierwiastek ten razem z chlorem i potasem, odpowiada za równowagę kwasowo – zasadową oraz bierze udział w prawidłowym przekazywaniu impulsów nerwowych.

Skład mineralny

Sól himalajska, bez względu na barwę, zawiera w swoim składzie bogactwo minerałów pozytywnie wpływających na organizm człowieka. W kryształkach soli znajdują się 84 pierwiastki występujące w formie rozproszonej (koloidalnej), dzięki czemu są dużo bardziej przyswajalne przez organizm. W soli z Himalajów można znaleźć minerały, takie jak magnez, wapń, potas, chrom, fosfor, sód, żelazo, mangan, selen, brom oraz cynk.
Z uwagi na wiele cennych pierwiastków, jakie zawiera ta sól, można dojść do wniosku, że posiada ona naprawdę sporo dobroczynnych minerałów. Należy jednak pamiętać, że większość z nich znajduje się w soli himalajskiej wręcz w śladowej ilości, a dodatkowo, oprócz nich przyprawa ta zawiera również niewielkie ilości ołowiu, rtęci czy irydu, które w nadmiernych ilościach mogą szkodliwie wpłynąć na nasze zdrowie.

Działanie i zastosowanie

Ta przyprawa o właściwościach prozdrowotnych znana jest jako środek przyjmowany nie tylko do wewnątrz, ale także zewnętrznie. Sól himalajska używana jest również jako budulec lamp solnych do jonizacji powietrza. Efektywnie podnoszą one poziom jonów ujemnych w pomieszczeniach, których pozytywne działanie można odczuć przebywając nad morzem czy zwiedzając groty solne. Z uwagi na piękną, regularną strukturę i wyjątkową barwę, bardzo dobrze prezentuje się w przezroczystej, szklanej doniczce, pełniąc funkcję dekoracyjną różnych pomieszczeń.

Sól himalajska, dzięki obecności bardzo wielu różnorodnych makro- i mikroelementów, posiada bardzo szerokie i dobroczynne działanie na organizm człowieka.

Zastosowanie w medycynie

Bogactwo minerałów zawartych w tej soli, korzystnie oddziałuje na kości i zęby, które stają się mocniejsze i zdrowsze.
Przyprawa ta wspomaga leczenie kamicy nerkowej i żółciowej, a także procesy regeneracji stawów oraz mięśni, dzięki czemu zapobiega reumatyzmowi. Już jedna bryłka różowych kryształków potrafi oczyścić powietrze z kurzu, alergenów oraz toksyn, które negatywnie oddziałują na nasz organizm. Różnorodne zalety soli himalajskiej sprawiają, że warto stosować ją w codziennej diecie.

Nawodnienie na najwyższym poziomie

Bezustannie jesteśmy namawiani do picia większej ilości wody – i bardzo słusznie. Co, jeśli do szklanki przegotowanej, letniej wody dodamy odrobinę soli himalajskiej? Tak przygotowany napój, wypity w godzinach porannych, przed śniadaniem, rewelacyjnie nawodni organizm, dużo lepiej niż sama woda oraz poprawi jego funkcjonowanie, dzięki sporej dawce minerałów, elektrolitów i niezbędnych pierwiastków, zawartych w soli. Jest to szczególnie istotne u osób aktywnych fizycznie oraz sportowców.

Na odporność

Wykorzystanie soli pochodzącej z Himalajów, dzięki obecności w niej cynku i selenu, znacznie wzmacnia odporność, dlatego powinny ją stosować osoby, które zmagają się z częstymi przeziębieniami, grypą czy stanami zapalnymi.

Na prawidłowe trawienie i odchudzanie

Picie wody z odrobiną soli himalajskiej może okazać się bardzo pomocne w usprawnieniu procesu trawienia. Dzięki swojemu słonemu smakowi, powoduje ona aktywację ślinianek, uwalniające amylazę, która jest enzymem rozkładającym cukry złożone na cukry proste, które są następnie wchłaniane z przewodu pokarmowego. W następnym etapie trawienia, dzięki słonej wodzie, kwas solny, a także enzym trawiący białka zostają aktywowane w żołądku. Wszystko to powoduje lepsze trawienie, sprawniejszą przemianę materii oraz wspomaga procesy odchudzania.

Refluks (zgaga)

Regularne picie szklanki wody z łyżeczką soli pochodzącej z Himalajów, pomoże nam w walce ze zgagą, gdyż neutralizuje kwasowe środowisko w żołądku.

Tarczyca

Jod wchodzący w skład soli himalajskiej odpowiada za prawidłową pracę tarczycy. Hormony tarczycy nasilają metabolizm, a co za tym idzie sterują całą aktywnością życiową człowieka. Stosowanie soli himalajskiej jest zatem doskonałym, naturalnym uzupełnieniem niedoborów jodu w organizmie, na które cierpi coraz więcej osób. Sól z Himalajów może być wykorzystywana pomocniczo także w przypadku choroby Hashimoto oraz niedoczynności tarczycy, gdyż stymuluje ją do prawidłowej produkcji hormonów.

Oczyszczanie organizmu

Picie wody z dodatkiem soli himalajskiej jest coraz bardziej popularne wśród osób, którym zależy na oczyszczeniu organizmu. Do niedawna za niemal „złoty środek” uznawano wodę z miodem i cytryną, teraz jednak wiele osób decyduje się na napój z solą z Himalajów. Nie tylko oczyszcza ona wątrobę oraz eliminuje metale ciężkie obecne w organizmie, ale również pozytywnie działa na układ pokarmowy. Właśnie dlatego, coraz częściej jest polecana osobom odchudzającym się oraz w celu przywrócenia do normy układu pokarmowego po przebytym zatruciu.
Aby uzyskać jak najlepsze działanie oczyszczające, zalecane jest spożywanie przez około tydzień napoju, przygotowanego poprzez rozpuszczenie w jednym litrze letniej wody jednej czwartej łyżeczki soli z Himalajów. Dobrze jest także spożywać napój na czczo, 30 minut przed śniadaniem. Ważne, aby w trakcie kuracji dostarczać swojemu organizmowi dodatkowo od 1,5 do 2 litrów czystej wody na dobę oraz by nie spożywać dużej ilości soli w innych produktach.

Na lepszy sen

Wszystkie składniki odżywcze zawarte w soli korzystnie wpływają na nasz układ nerwowy. Sól himalajska powoduje zmniejszenie ilości hormonów stresu – adrenaliny oraz kortyzolu, a co za tym idzie wycisza, uspokaja, ułatwia zasypianie i zapewnia głęboki sen. Ponadto, w trakcie snu, organizm doskonale się regeneruje, dzięki czemu wytwarzana jest energia niezbędna do funkcjonowania organizmu. Spożywanie wody z solą z Himalajów zalecane jest osobom, które cierpią na schorzenia natury neurologicznej i przebywają w stresującym otoczeniu.

Migreny

Badania przeprowadzone przez naukowców wykazują, że powodem migren może być niedobór sodu w diecie. Spożycie szklanki wody z dodatkiem pół łyżeczki soli himalajskiej uzupełni te niedobory, a także przywróci równowagę kwasowo – zasadową organizmu. Sól pochodząca z Himalajów pomoże w ten sposób zatrzymać bóle migrenowe głowy oraz im zapobiegać. Zazwyczaj stosuje się tylko wodę z solą, ale warto dodać też sok z połowy cytryny – dzięki temu mikstura będzie dużo skuteczniejsza.

W kuchni

Sól himalajska, szczególnie ta różowa, może być z powodzeniem wykorzystywana w kuchni jako dodatek do dań oraz jako uzupełnienie w diecie niezbędnej dawki minerałów, zapobiegawczo, a także leczniczo. Z łatwością zastąpi ona sól kuchenną, w odpowiadającej jej ilości, którą większość z nas używa w kuchni. Uważa się, że smak różowej soli jest nieco bardziej intensywny, w porównaniu ze smakiem „zwykłej” soli kuchennej, dlatego poczuć go mogą także osoby o mniej wrażliwym podniebieniu.
Sól pochodząca z Himalajów doskonale wyodrębnia i podkreśla smak potraw z różnych stron świata oraz wpływa na wykształcenie ich aromatu. Dzięki niej możemy ograniczyć korzystanie z innych przypraw, zawierających substancje konserwujące. Sól himalajska znakomicie sprawdza się także jako składnik domowych napojów izotonicznych. Stosowana jest przez wielu szefów kuchni do dekoracji wykwintnych dań z powodu atrakcyjnej barwy.

Płukanka

Płukanki z soli himalajskiej, dzięki swojemu antybakteryjnemu, przeciwobrzękowemu i łagodzącemu dolegliwości bólowe działaniu, zalecane są w infekcjach gardła, nosa, ucha oraz jamy ustnej. Łatwo je przyrządzić, ponieważ wystarczy dodać jedną do dwóch łyżeczek soli do szklanki ciepłej wody. Taki środek należy stosować kilka razy dziennie, aż do ustąpienia dolegliwości.

Inhalacja

Roztwór wody i soli może być stosowany jako środek do inhalacji. Dzięki właściwościom dezynfekującym i nawilżającym, inhalacje przywracają sprawność ochronną nabłonka rzęskowego, którym wyścielone są drogi oddechowe, dzięki czemu wspomagają leczenie schorzeń górnych dróg oddechowych.
Zabiegi z wykorzystaniem soli himalajskiej są również skutecznym sposobem na pozbycie się uczucia zatkanych zatok i na odpowiednie nawilżenie przesuszonej śluzówki nosa. Inhalacja z zastosowaniem soli z Himalajów łagodzi stany zapalne zatok oraz korzystnie jonizuje bezpośrednie otoczenie tkanek.

Stosowanie w kosmetyce

Oprócz najczęstszego, kulinarnego wykorzystania soli himalajskiej, stosuje się ją także w wielu zabiegach pielęgnacyjnych. Pomagają one w sposób znaczny w zwalczaniu różnych chorób skóry, takich jak grzybica, łuszczyca i trądzik pospolity. Sól dodana do kąpieli, oprócz działania odprężającego, opóźni także procesy starzenia skóry i będzie miała korzystny wpływ na stan naszych paznokci. Terapia solą himalajską jest również polecana na opuchniętą oraz przemęczoną twarz. Może być ona także składnikiem domowych maseczek.

Okład

Sól himalajska może być także zastosowana w formie okładu na obrzęknięte lub bolące miejsca – dwie szklanki soli należy rozpuścić w ciepłej wodzie i namoczyć w niej gazę, a następnie nałożyć na problematyczną część ciała. Okłady mogą pomóc w łagodzeniu zmian wywołanych ukąszeniami owadów, a także w regeneracji mięśni po długim wysiłku fizycznym.

Kąpiel solankowa

Sól himalajską, zwłaszcza w kolorze różowym, warto dodawać do kąpieli, aby wykorzystać jej pozytywne działanie na problemy skórne, a także jej właściwości detoksykujące. Aby przygotować kąpiel w soli himalajskiej powinniśmy wsypać około kilograma soli do 4 litrów ciepłej wody o temperaturze do 37 stopni Celsjusza i poczekać aż się rozpuści. Roztwór uzupełnić ciepłą wodą. Nie należy dodawać do niej żadnych kosmetyków, takich jak olejki czy mydła, gdyż mogą one zakłócić wchłanianie się substancji. Solankowa kąpiel powinna trwać 20 – 30 minut. Po kąpieli zalecany jest półgodzinny odpoczynek i powstrzymanie się od wykonywania czynności wymagających wysiłku fizycznego.
Tak przygotowana energetyzująca kąpiel solankowa znakomicie relaksuje oraz działa odżywczo na skórę. Sól himalajska po rozpuszczeniu w wodzie emituje energię w formie drgań, przez co reguluje poziom bioenergetyczny organizmu. Pod jej wpływem następuje aktywowanie punktów energetycznych w ciele, a także odblokowanie kanałów energetycznych. Oczyszczające działanie „różowego diamentu”, jak czasami nazywana jest  różowa sól, można nawet porównać do trzydniowego postu. Odprężająca kąpiel z solą himalajską to znakomity sposób na odpoczynek po ciężkim i stresującym dniu w pracy.

Peeling

Gruboziarnista sól himalajska może być z powodzeniem stosowana jako peeling, który skutecznie i efektywnie usunie martwy naskórek, a także toksyny oraz przyspieszy proces regeneracji. Co więcej, wykonanie peelingu odświeży skórę, poprawi jej krążenie, dotleni, a także pomoże odblokować pory, pozostawiając skórę miękką i gładką. Po takim zabiegu skóra będzie lepiej przygotowana do wchłonięcia innych kosmetyków pielęgnacyjnych. Taki zabieg wspomoże także walkę z uporczywym cellulitem oraz sprawi, że skóra stanie się bardziej jędrna.
W sprzedaży z łatwością znajdziemy gotowe peelingi, ale mając tę sól w swojej kuchni, można taki kosmetyk sporządzić samodzielnie. Wystarczy do soli himalajskiej dodać olej kokosowy lub oliwę z oliwek – w ten sposób stworzymy naturalny peeling do twarzy, dzięki któremu możemy pozbyć się resztek kosmetyków i innych zanieczyszczeń. W zależności od potrzeb, możemy stosować go również na inne części ciała. Wykonanie preparatu w domu daje pewność, że w jego składzie nie znajdują się zbędne dodatki.

Dawkowanie

Mimo, że sól z Himalajów posiada w swoim składzie wiele pierwiastków mogących wpłynąć pozytywnie na nasze zdrowie, jednak nie zmienia to faktu, że każdą tego typu przyprawę należy spożywać z umiarem. Światowa Organizacja Zdrowia WHO rekomenduje, aby dzienna dawka soli dla dorosłego człowieka nie przekraczała 5 g, czyli jednej łyżeczki. Zalecenia te dotyczą spożycia soli ze wszystkich źródeł – dodawanej do potraw oraz tej znajdującej się już w produktach.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Najbardziej szkodliwą substancją zawartą w soli, także tej himalajskiej, jest sód. Wszystko dlatego, że stanowi on prawie 40% całego jej składu. Spożywanie sodu w dużych ilościach niekorzystnie wpływa na ciśnienie tętnicze oraz zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu czy zawału serca, zwłaszcza u osób w podeszłym wieku. Ze spożywaniem soli himalajskiej powinny uważać zatem szczególnie osoby cierpiące na schorzenia układu krążenia czy nerek. Ponadto, jak każda sól spożywana w nadmiarze, zatrzymuje wodę w organizmie człowieka.

Cena

O ile „zwykłą” sól kuchenną możemy kupić w woreczku kilogramowym za około 1 zł, o tyle sól himalajska jest przynajmniej kilka razy droższa. Na wielu forach internetowych często zadawanym pytaniem jest, gdzie kupić sól himalajską? Obecnie nie ma większego problemu ze znalezieniem jej w sklepach ze zdrową żywnością, supermarketach, sklepach kosmetycznych stacjonarnych czy internetowych.
Jeśli weźmiemy pod uwagę ceny tej soli, to w sklepach internetowych zaczynają się one od 6 złotych za kilogram, jednak jest to najniższa z możliwych cen. Wiele zależy bowiem od tego, czy sól jest wzbogacona o inne substancje czy też nie, co nie zmienia faktu, że cena – w porównaniu z solą kuchenną – jest wysoka.

Opinie

Z solą himalajską wiąże się wiele kontrowersji i sprzecznych opinii. Niektórzy uważają, że sól wydobywana u podnóża Himalajów prawie niczym nie różni się od zwykłej soli kuchennej, gdyż tak jak ona w większości składa się z sodu. Spowodowane jest to brakiem badań naukowych i analiz chemicznych, wykazujących w sposób jednoznaczny, pozytywny wpływ soli himalajskiej na zdrowie człowieka. Wszelkie informacje dotyczące jej składu pochodzą z jednej publikacji: „Water & Salt – The Essence of Life” autorstwa dr Barbary Hendel oraz Petera Ferreira. Są to jedyne osoby, które podjęły się zbadania soli himalajskiej. Zwolennicy tej soli argumentują jednak, zgodnie z danymi pochodzącymi z książki, że zawiera ona w sporej ilości potas, wapń i żelazo, zatem makroelementy, przyczyniające się do zachowania dobrej kondycji organizmu.
Kontrowersje związane z solą himalajską dotyczą nawet samego miejsca jej wydobywania. Wedle niektórych źródeł, kopalnia Khewra, gdzie  wydobywana jest sól, znajduje się na terenie Pakistanu, lecz oddalona jest od samych Himalajów o kilkaset kilometrów, zatem używanie nazwy „sól himalajska” zdaje się być nie do końca poprawna.

Sól himalajska czy „tradycyjna” sól kuchenna?

Zarówno w soli wydobywanej z Himalajów, jak i soli kuchennej znajdują się spore ilości sodu. Ogromna różnica polega jednak na tym, że sól himalajska jest wolna od różnego rodzaju zanieczyszczeń. To produkt w 100% naturalny, który nie zostaje poddany żadnym procesom chemicznym, dlatego uznawany jest za najszlachetniejszy rodzaj soli. W przeciwieństwie do soli himalajskiej, ta kuchenna w procesie rafinacji zostaje zubożona o pierwiastki oraz zawiera sztuczny antyzbrylacz E536, który nie jest obojętny dla naszego zdrowia.

Podsumowanie

Sól himalajska stała się zaskakującym odkryciem, z którego w pełni korzysta dziś każdy, kto ma na uwadze własne zdrowie i prawidłowe odżywianie. Niegdyś na sól wydobywaną u podnóża Himalajów, mogli pozwolić sobie jedynie członkowie rodzin królewskich, a dzisiaj, w XXI wieku, z dobrodziejstw płynących z jej spożywania może skorzystać w zasadzie każdy z nas.
Warto mieć jednak świadomość tego, że obecnie na rynku można kupić „sól himalajską”, która de facto z najwyższymi górami świata – Himalajami – posiada niewiele wspólnego. Dlatego też w trakcie wykonywania zakupów warto sprawdzić, czy przypadkiem nie pochodzi ona z jednej z polskich kopalń.

---